Μέχρι πριν από λίγες ημέρες, ο 21χρονος Αμπντουλσαρίκ Αμίνι ήταν αξιωματικός στον στρατό του Αφγανιστάν. Τώρα, κρύβεται από τους Ταλιμπάν στους δρόμους της Καμπούλ, όπου ο μόνος ήχος που σπάει την εκκωφαντική σιωπή είναι αυτός των πυροβολισμών. «Η ησυχία και ο πανικός έχουν εξαπλωθεί παντού», λέει στην «Κ», «και τίποτα δεν ακούγεται πέρα από τον ήχο των πυροβολισμών και των εξτρεμιστικών τραγουδιών που παίζουν από τα μεγάφωνα που έχουν βάλει στα οχήματά τους». Ο Αμίνι κρύβεται γιατί φοβάται για τη ζωή του. «Οι Αφγανοί στρατιώτες συλλαμβάνονται», τονίζει, «φοβάμαι πως οι Ταλιμπάν θα με διαλύσουν». Μέχρι πρότινος, δεν θα σκεφτόταν ποτέ να φύγει από την πατρίδα του. Ομως τώρα οι Ταλιμπάν πήραν την εξουσία. «Ζητώ από τη διεθνή κοινότητα, ειδικά τις ΗΠΑ, να δώσουν άσυλο σε ευάλωτους Αφγανούς και στις δυνάμεις ασφαλείας. Η αμερικανική κυβέρνηση να βοηθήσει τον στρατό που ήταν μαζί τους σε επιχειρήσεις και έδειξε θάρρος κατά των Ταλιμπάν», αναφέρει, σε άπταιστα αγγλικά, στην «Κ».
Δεν είναι ο μόνος που θέλει να φύγει. Η απελπισία που επικρατεί την τελευταία εβδομάδα στο Αφγανιστάν κατανοείται δύσκολα από ανθρώπους της Δύσης, αλλά οι εικόνες της φυγής με κάθε κόστος έχουν συγκλονίσει την υφήλιο. Αφγανοί κρέμονται από τα αεροπλάνα, Αμερικανοί στρατιώτες πιάνουν γυναίκες και παιδιά από τα ρούχα τους για να τους πάρουν μαζί τους σε μια ακόμα πτήση εκκένωσης, για να σωθεί όποιος σώζεται, έστω ένα ακόμα άτομο, έστω μια ακόμα ζωή, από τον τρόμο της ύπαρξης των Ταλιμπάν. Και ενώ οι ίδιοι υποστηρίζουν πως έχουν αλλάξει, πως θα σεβαστούν τις γυναίκες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, oι Αφγανοί πολίτες που μίλησαν στην «Κ» φωνάζουν με απελπισία πως δεν έχει αλλάξει τίποτα – εκτός από τη ζωή τους.
«Φοβάμαι γιατί απειλούμαι, επειδή οι Ταλιμπάν δεν έχουν αλλάξει και ό,τι κάνουν είναι θέατρο», λέει στην «Κ» η 29χρονη Σαχάρ Καν, δημοσιογράφος που εργάζεται σε ραδιόφωνο στην Καμπούλ. Φοβάται τόσο επειδή είναι γυναίκα, όσο και επειδή είναι δημοσιογράφος – στο παρελθόν την έχουν απειλήσει πολλές φορές να σταματήσει τη δουλειά της. Δεν το έκανε. «Τώρα όμως οι Ταλιμπάν είναι παρόντες σε όλες τις πόλεις, ο κίνδυνος για τις ζωές μας είναι πολύ σοβαρός», αναφέρει, συμπληρώνοντας πως τους έχει δει να μπαίνουν σε πολλά σπίτια αυτές τις μέρες για επιθεωρήσεις. «Θέλω πολύ να φύγω από τη χώρα γιατί δεν μπορώ να συνεχίσω να είμαι δημοσιογράφος εδώ, μπορεί να μην επιβιώσω», λέει η Καν. «Η χώρα μου είναι υπό κατοχή, άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί, και οι ελπίδες μας για ένα Αφγανιστάν που θα ευδοκιμεί εξανεμίστηκαν».
⇒ Διαβάστε επίσης: Οι Ταλιμπάν θα βρουν μια νέα γενιά διαφορετική
Ισως το πιο συγκλονιστικό σκέλος από την τραγική πραγματικότητα που ζουν την τελευταία εβδομάδα πολλοί άνθρωποι στο Αφγανιστάν, δεν έγκειται στο ότι φοβούνται για τη ζωή τους, αλλά στο ότι ζουν χωρίς ελπίδα. Οσοι νέοι Αφγανοί μίλησαν στην «Κ» δηλώνουν απελπισμένοι, με μόνη επιθυμία και ελπίδα σωτηρίας τη φυγή προς οπουδήποτε.
«Οι άνθρωποι έχουν απελπιστεί», λέει στην «Κ» ο 22χρονος Καμάλ Σαλίκ, φοιτητής πληροφορικής στην Καμπούλ.
«Οι δρόμοι είναι άδειοι, οι άνθρωποι φοβούνται και προσπαθούν να μείνουν στο σπίτι – κάποιοι άγριοι, απολίτιστοι ήρθαν στην πρωτεύουσα και τώρα κυβερνούν», δηλώνει. Ο μόνος ήχος που ακούει είναι αεροπλάνα να έρχονται και μετά να φεύγουν. «Ολοι μου οι φίλοι εγκατέλειψαν το σπίτι τους και πήγαν στο αεροδρόμιο, προσπαθώντας να φύγουν από τη χώρα» – το ίδιο θέλει να κάνει και ο Καμάλ. «Ψάχνω μια διέξοδο από το Αφγανιστάν», τονίζει, «με οποιονδήποτε τρόπο».
«Κάθε Αφγανός θέλει να μετακομίσει από το Αφγανιστάν σε ένα πιο ασφαλές μέρος», λέει στην «Κ» ο 20χρονος Τζαμσίντ Καν Σινγουάρι, ο οποίος σπουδάζει οικονομικά και ζει στην Τζαλαλαμπάντ, την πέμπτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας. Ο 23χρονος Ικράμ Ούλα Γκραν, έτερος κάτοικος της Τζαλαλαμπάντ, αναφέρει ότι, καθώς το Αφγανιστάν ήταν σε πόλεμο για δεκαετίες, πάρα πολλοί άνθρωποι είναι φτωχοί. «Πολλοί δεν μπορούν να πάνε στο εξωτερικό εξαιτίας της φτώχειας, ούτε εγώ μπορώ», τονίζει. Με τον αδελφό του θέλουν να πάνε άμεσα στην Τουρκία γιατί ο αδελφός του δούλευε στον στρατό του Αφγανιστάν, «όλη η οικογένειά μας είναι σε κίνδυνο, πρέπει να φύγουμε από τη χώρα».
Ομως είναι δύσκολο, και πολύ ακριβό. «Εχω αποφασίσει να φύγουμε λαθραία», λέει στην «Κ». Η πρώτη μας επαφή με τον Γκραν έγινε την Τετάρτη, όταν είχε πάει σε μια διαδήλωση υπέρ της σημαίας του Αφγανιστάν, την οποία οι Ταλιμπάν θέλουν να αντικαταστήσουν με τη δική τους, όπου άνοιξαν πυρ και δεκάδες διαδηλωτές τραυματίστηκαν. Σε διαδηλώσεις που έγιναν την Πέμπτη προς τιμήν της ένατης ημέρας ανεξαρτησίας του Αφγανιστάν, δεκάδες ακόμα διαδηλωτές τραυματίστηκαν, ενώ πολλές πηγές λένε στην «Κ» πως και τις δύο ημέρες υπήρξαν θύματα.
«Σκοτώνουν διοικητές του στρατού σε καθημερινή βάση», το μήνυμα που μου έστειλε την Πέμπτη ο Γκραν, γεμάτο πανικό. Οι Αφγανοί όμως δεν το βάζουν κάτω. Πολλοί πολίτες, συμπεριλαμβανομένων πολλών γυναικών, βγήκαν στους δρόμους της Καμπούλ και όχι μόνο την Πέμπτη, κρατώντας σημαίες στα χέρια τους, φωνάζοντας «Ζήτω η Δημοκρατία! Ζήτω το Αφγανιστάν!» λέει στην «Κ» ο Αμπντούλ, δημοσιογράφος που δεν ήθελε να δημοσιευθεί το επώνυμό του. «Φοβάμαι γιατί για τους Ταλιμπάν οι άνθρωποι δεν έχουν αξία», αναφέρει. «Νομίζω πως δεν μπορώ να ζήσω άλλο, οι ελπίδες μου έχουν χαθεί».
Ο ίδιος σκέφτεται το εξωτερικό, θέλει να φύγει γιατί έχει γυναίκα και δύο γιους. Δηλώνει πως οι Ταλιμπάν είναι ασυγκράτητοι στους δρόμους, δεν φορούν στολές για να μην μπορεί ο κόσμος να τους αναγνωρίζει, πυροβολούν στον αέρα. «Στα αυτιά μου», δηλώνει στην «Κ», «ηχούν οι πυροβολισμοί χαράς που ρίχνουν».
«Γιατί είσαι έξω χωρίς συνοδεία άντρα;»
Το 2020, οι Ταλιμπάν σκότωσαν τέσσερα μέλη της οικογένειας της 24χρονης Ζανίμπ Ατάλ. Είναι φοιτήτρια Ιατρικής, όμως πιστεύει πως πλέον δεν θα μπορέσει να δουλέψει ως γιατρός στο Αφγανιστάν. «Δεν φοβάμαι μόνο εγώ», λέει στην «Κ», «όλα τα κορίτσια φοβούνται, ακόμα και τα αγόρια φοβούνται, οι Ταλιμπάν είναι τρομοκράτες». Τις προάλλες πήγε στο νοσοκομείο και κάποιοι Ταλιμπάν τη σταμάτησαν. «Γιατί είσαι εκτός σπιτιού χωρίς συνοδεία άντρα;», ρώτησαν εξαγριωμένοι. «Κανείς δεν είναι χαρούμενος εδώ, φοβόμαστε για τα πάντα, αλλά κανείς δεν λέει τίποτα, φοβούνται μην τους σκοτώσουν οι Ταλιμπάν», τονίζει η Ζανίμπ. Αναφέρει πως αν γράψει κάτι στο Facebook κατά των Ταλιμπάν, της έρχονται κατευθείαν απειλητικά μηνύματα. «Κανένας Αφγανός δεν τους υποστηρίζει, πώς μπορούμε να τους υποστηρίζουμε;», ρωτάει. «Σκοτώνουν αθώους, δεν δίνουν δικαιώματα στις γυναίκες, είναι σαν ζώα, εδώ ζω, τους είδα», τονίζει. Η ίδια, όπως τόσοι άλλοι, θέλει να φύγει από τη χώρα και να πάρει και την οικογένειά της μαζί, κι ας μην έχει κανέναν φίλο, συγγενή ή γνωστό εκτός Αφγανιστάν. Καλύτερα στην ξενιτιά παρά στην κόλαση. «Δεν είμαι ασφαλής εδώ», λέει στην «Κ». «Κανείς μας δεν είναι».