Γενς Στόλτενμπεργκ: Προτεραιότητα η διαχείριση της μεγάλης εκκένωσης

Γενς Στόλτενμπεργκ: Προτεραιότητα η διαχείριση της μεγάλης εκκένωσης

Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ για το Αφγανιστάν

7' 31" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ευθύνες στην έκπτωτη πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του Αφγανιστάν για την ταχύτητα της κατάρρευσης του Αφγανικού Εθνικού Στρατού απέναντι στους Ταλιμπάν αποδίδει ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ. Σε συνέντευξή του σε μικρό αριθμό ευρωπαϊκών εφημερίδων, μεταξύ των οποίων και η «Κ», ο κ. Στόλτενμπεργκ δηλώνει ότι «είχαμε λόγους να περιμένουμε περισσότερα έπειτα από 20 χρόνια στα οποία επενδύσαμε τόσο πολλά σε αίμα και χρήμα για να οικοδομήσουμε αξιόμαχες αφγανικές δυνάμεις ασφαλείας. Το ότι κατέρρευσαν μέσα σε λίγες ημέρες είναι ζήτημα ηγεσίας. Γνώρισα θαρραλέους, αφοσιωμένους, επαγγελματίες Αφγανούς στρατιώτες – έτοιμους να υπερασπιστούν τη χώρα τους και να πολεμήσουν τους Ταλιμπάν. Αλλά βλέπουμε αναφορές ότι οι στρατιώτες δεν πληρώνονταν, δεν είχαν τις προμήθειες που χρειάζονταν – πυρομαχικά, νερό… Η απουσία πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας ήταν που οδήγησε στην κατάρρευση του στρατού».

Παράλληλα παραδέχεται ότι, αφού ολοκληρωθεί η φάση της εκκένωσης, θα πρέπει να τεθούν «δύσκολα ερωτήματα» για τα λάθη του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν κατά την τελευταία 20ετία και «να είμαστε ειλικρινείς και με καθαρή ματιά» σχετικά με αυτά. «Είναι σημαντικό να αντλήσουμε τα σωστά διδάγματα από αυτήν τη διαδικασία», τονίζει, επιμένοντας ότι «ήταν σωστή η απόφαση να επέμβουμε στη χώρα το 2001».

Η πρώτη προτεραιότητα αυτήν τη στιγμή ωστόσο, τονίζει ο κ. Στόλτενμπεργκ, είναι η διαχείριση της μεγάλης εξόδου. «Το ΝΑΤΟ παίζει έναν κρίσιμο ρόλο στις προσπάθειες εκκένωσης», αναφέρει ο Νορβηγός γενικός γραμματέας. «Εχουμε περίπου 200 άτομα πολιτικό προσωπικό στο αεροδρόμιο που παρέχουν ζωτικές υπηρεσίες, όπως έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας, πυροπροστασία, διανομή καυσίμων κ.ά. Επιπλέον, ο επικεφαλής της διπλωματικής μας αποστολής συντονίζει επαφές μεταξύ των συμμάχων και των χωρών-εταίρων, πολλές φορές κάθε μέρα, ώστε να προχωρήσει όσο πιο συντονισμένα γίνεται η επιχείρηση εκκένωσης».

Ο κ. Στόλτενμπεργκ μνημονεύει τον ρόλο της Τουρκίας και του Ηνωμένου Βασιλείου στη φύλαξη του διεθνούς αεροδρομίου της Καμπούλ στο πλευρό των αμερικανικών στρατευμάτων. Αναφέρεται επίσης στο γεγονός ότι πολλά άλλα μέλη της Συμμαχίας έχουν αποστείλει αεροσκάφη για την εκκένωση υπηκόων των χωρών του ΝΑΤΟ και των εταίρων τους, αλλά και ευάλωτων Αφγανών. «Μόλις χθες [σ.σ.: την Τρίτη] απομακρύνθηκαν 21.600 άτομα, εκ των οποίων 8.900 σε μη αμερικανικά αεροπλάνα», αναφέρει. Ηδη περισσότερα από 90.000 άτομα έχουν φυγαδευτεί από τη χώρα, σύμφωνα με τον γ.γ. του ΝΑΤΟ, σε «μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις εκκένωσης στα χρονικά».

Μετά τη λήξη της επιχείρησης στις 31 Αυγούστου, προσθέτει, «θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε ώστε να μπορέσουν να φύγουν από το Αφγανιστάν όσοι το επιθυμούν με εμπορικές πτήσεις. Καλούμε επίσης τους Ταλιμπάν να ανοίξουν τα χερσαία σύνορα ώστε η έξοδος να γίνει και οδικώς. Ολος ο πλανήτης παρακολουθεί τι συμβαίνει και το νέο καθεστώς θα κριθεί από τα έργα, όχι τα λόγια».

Είναι σημαντικό και για τους ίδιους τους Ταλιμπάν, τονίζει ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, να εξακολουθήσει να λειτουργεί το αεροδρόμιο της Καμπούλ, μεταξύ άλλων για να συνεχιστεί απρόσκοπτα η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τον επικεφαλής διαπραγματευτή της γερμανικής κυβέρνησης με τους Ταλιμπάν, οι ισλαμιστές τον διαβεβαίωσαν χθες ότι οι Αφγανοί που διαθέτουν τα αναγκαία ταξιδιωτικά έγγραφα θα μπορούν να αναχωρούν αεροπορικώς και μετά τις 31 Αυγούστου (θα φανεί στην πράξη αν αυτό θα τηρηθεί).

Δίλημμα

Ο κ. Στόλτενμπεργκ χαρακτηρίζει «δίλημμα» την επιλογή της παράτασης της προθεσμίας που έχουν θέσει οι Αμερικανοί για την αποχώρηση των στρατευμάτων τους, προθεσμία στην οποία επιμένουν οι Ταλιμπάν. «Το έχουμε συζητήσει ως Συμμαχία και όλοι αναγνωρίζουν από τη μία την ανάγκη να έχουμε όσο περισσότερο χρόνο γίνεται, ώστε να φυγαδεύσουμε όσο περισσότερους ανθρώπους μπορούμε – δικούς μας ανθρώπους αλλά και Αφγανούς που συνεργάστηκαν μαζί μας. Από την άλλη, όσο πιο πολύ καιρό παραμένουμε εκεί αυξάνεται ο κίνδυνος μιας τρομοκρατικής επίθεσης, ειδικά αν είμαστε εκεί χωρίς έστω την έμμεση συγκατάθεση των Ταλιμπάν. Εχω πάει πολλές φορές στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, είναι περιστοιχισμένο από λόφους – είναι ένα πολύ επικίνδυνο μέρος αν δεν έχεις τη συγκατάθεση των δυνάμεων που ελέγχουν την πόλη. Επιπλέον παραμένει το πρόβλημα ότι οι άνθρωποι που θέλουν να φύγουν έχουν μεγάλη δυσκολία να φτάσουν στο αεροδρόμιο. Αυτό το πρόβλημα δεν θα λυνόταν με μια παράταση».

Ερωτώμενος για το πώς βιώνει προσωπικά αυτό που συμβαίνει τις τελευταίες δέκα ημέρες, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ χαρακτηρίζει «οδυνηρές» τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν. «Είναι μια τραγωδία για τον λαό του Αφγανιστάν. Ημουν πρωθυπουργός το 2001 όταν η Νορβηγία αποφάσισε να στείλει στρατεύματα στο Αφγανιστάν, ενώ η παρουσία μας εκεί ήταν μία από τις βασικές ευθύνες μου στη θητεία μου ως γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ. Είναι σπαρακτικό να βλέπει κανείς τον πόνο των ανθρώπων που πρέπει να φύγουν από τη χώρα τους, αλλά και αυτών που θα παραμείνουν και θα φοβούνται για τη ζωή τους, βλέποντας παράλληλα την πρόοδο των τελευταίων ετών, στα πολιτικά δικαιώματα, στην ελευθεροτυπία, στα δικαιώματα των γυναικών, να απειλείται ευθέως».  

Το άλλο μέτωπο

Το Αφγανιστάν σχεδόν μονοπώλησε την κουβέντα, που έγινε μέσω Zoom, αλλά o κ. Στόλτενμπεργκ σχολίασε και την κατάσταση στα σύνορα της Λευκορωσίας με την Πολωνία, τη Λιθουανία και τη Λετονία και την «εργαλειοποίηση των μεταναστευτικών ροών» από το καθεστώς Λουκασένκο. «Αυτή η υβριδική επίθεση κατά τριών μελών της Συμμαχίας αποτελεί πηγή μεγάλης ανησυχίας», σημειώνει. «Είναι κάτι το οποίο παρακολουθούμε πολύ στενά. Είχαμε σήμερα [σ.σ.: χθες] μια συνάντηση [του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου] στην οποία ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας μας ενημέρωσε για την κατάσταση, τον υψηλό αριθμό μεταναστών που εισέρχονται στη χώρα του από τη Λευκορωσία, σε ροές ενορχηστρωμένες από το καθεστώς στο Μινσκ. Αποφασίσαμε να στείλουμε μια ομάδα ειδικών που θα βοηθήσουν τη Λιθουανία να αντιμετωπίσει αυτή την υβριδική δραστηριότητα».

Η Ε.Ε. δεν θα μπορέσει ποτέ να υπερασπιστεί την Ευρώπη

Γενς Στόλτενμπεργκ: Προτεραιότητα η διαχείριση της μεγάλης εκκένωσης-1
Πλήθος κόσμου, χθες, έξω από το αεροδρόμιο της Καμπούλ. Ο Γενς Στόλτενμπεργκ τονίζει ότι είναι σημαντικό και για τους ίδιους τους Ταλιμπάν να συνεχίσει να λειτουργεί το αεροδρόμιο, μεταξύ άλλων, για να συνεχιστεί απρόσκοπτα η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. 
(Φωτ. Twitter / DAVID_MARTINON via REUTERS)  

«Το ΝΑΤΟ παραμένει μια πολύ ισχυρή συμμαχία», επιμένει ο Γενς Στόλτενμπεργκ. Απαντώντας σε ερώτηση αν η αποχώρηση από το Αφγανιστάν αποδυναμώνει το σκεπτικό πίσω από το άρθρο 5 του καταστατικού χάρτη, βάσει του οποίου συμφωνήθηκε η επέμβαση του 2001, σημειώνει: «Επικαλεστήκαμε το άρθρο 5 όχι για να προστατεύσουμε το Αφγανιστάν, αλλά για να προστατεύσουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο λόγος που αποφασίσαμε την επέμβαση ήταν για να υπερασπιστούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα μέλη του ΝΑΤΟ από τρομοκρατικές επιθέσεις. Και για 20 χρόνια έχουμε καταφέρει να μην αποτελεί το Αφγανιστάν ασφαλές καταφύγιο για τον σχεδιασμό και τη χρηματοδότηση τρομοκρατικών επιθέσεων. Αυτό είναι σημαντικό επίτευγμα – και το σχέδιο δεν ήταν ποτέ να μείνουμε εκεί για πάντα».

Το ΝΑΤΟ, ισχυρίζεται, θα επαγρυπνεί και θα φροντίσει οι Ταλιμπάν να μείνουν πιστοί στις δεσμεύσεις τους σχετικά με τη μη υπόθαλψη της τρομοκρατίας, μεταξύ άλλων στη συμφωνία τους με τις ΗΠΑ τον Φεβρουάριο του 2020: «Εξακολουθούμε να έχουμε επιρροή –διπλωματική, οικονομική και χρηματοδοτική– επί των Ταλιμπάν, την οποία μπορούμε να αξιοποιήσουμε. Και το ΝΑΤΟ πρέπει να παραμείνει σε ετοιμότητα για να χρησιμοποιήσει ξανά στρατιωτική βία αν αυτό χρειαστεί – όπως κάναμε κατά του ISIS στο Ιράκ και στη Συρία. Οταν ήμουν πολιτικός στη Νορβηγία*, θυμάμαι ότι η διεθνής κοινότητα δέχθηκε κριτική για την αδράνειά της απέναντι στις θηριωδίες στη Ρουάντα και την καθυστερημένη αντίδρασή της στις σφαγές στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Η απόφαση για τη χρήση στρατιωτικής βίας είναι πάντα δύσκολη – αλλά ενίοτε είναι απαραίτητη».

«Ο,τι και να συμβεί στο Αφγανιστάν, η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική πρέπει να παραμείνουν η μία στο πλευρό της άλλης», συνεχίζει ο γ.γ. του ΝΑΤΟ. «Αυτό ήταν το ξεκάθαρο μήνυμα από την τηλεδιάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών την περασμένη Παρασκευή, αλλά και στις συνομιλίες μου με ηγέτες των μελών της Συμμαχίας τις τελευταίες μέρες. Αντιμετωπίζουμε τη μετατόπιση στην παγκόσμια ισορροπία ισχύος, μια πιο επιθετική Ρωσία, και την άνοδο της Κίνας. Οσο η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική παραμένουν ενωμένες, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις».

Ο κ. Στόλτενμπεργκ τοποθετείται χωρίς περιστροφές για την αδυναμία της Ε.Ε. να σταθεί ως στρατιωτική δύναμη χωρίς τη στήριξη των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. «Το να πιστεύει κάποιος ότι η Ευρώπη μπορεί να προστατεύσει τον εαυτό της χωρίς τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ είναι λάθος», λέει χαρακτηριστικά. «Η Ε.Ε. δεν θα μπορέσει ποτέ να υπερασπιστεί την Ευρώπη. Αυτό έχει να κάνει με χρήματα – το 80% των αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ προέρχεται από χώρες που δεν ανήκουν στην Ε.Ε. Εχει επίσης να κάνει με τη γεωγραφία: η Νορβηγία στον Βορρά, η Τουρκία στον Νότο, ο Καναδάς, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο (αν θεωρήσουμε ότι δεν ανήκει στην Ευρώπη), είναι χώρες που είναι όλες απαραίτητες για την άμυνα της Ευρώπης. Χρειαζόμαστε τον διατλαντικό δεσμό για να είναι αξιόπιστη η άμυνα της Ευρώπης».

Είναι ξεχωριστό το ζήτημα αν οι Ευρωπαίοι «πρέπει να επενδύσουν περισσότερο στην άμυνα» – κάτι το οποίο, όπως λέει, «το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ ζητούν εδώ και δεκαετίες». «Λάβαμε μια σημαντική απόφαση το 2014 για αύξηση των αμυντικών δαπανών των χωρών εκείνων που δαπανούσαν λιγότερο από το 2% του ΑΕΠ τους. Και αυτό που είδαμε έκτοτε είναι, ύστερα από χρόνια κατά τα οποία πολλοί σύμμαχοι μείωναν τις αμυντικές δαπάνες τους, ότι άρχισαν να αυξάνονται από όλους. Αυτό είναι κάτι που καλωσορίζω».

* Στην έντυπη έκδοση αναφέρθηκε εκ παραδρομής ότι ο κ. Στόλτενμπεργκ ήταν πρωθυπουργός της Νορβηγίας στη δεκαετία του 1990. Ανέλαβε για πρώτη φορά την πρωθυπουργία το 2000.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή