Αν στην ερώτηση «Ποιον θεωρείτε πιο κατάλληλο για την καγκελαρία» το 70% επέλεγε έναν υποψήφιο και το 25% τον αντίπαλό του και αν έως τις εκλογές απέμενε λιγότερο από ένας μήνας, πώς θα περιγραφόταν η κατάσταση του δεύτερου υποψηφίου; Αυτό συμβαίνει στη Γερμανία, με τον σοσιαλδημοκράτη Ολαφ Σολτς να έχει αποκτήσει δυσθεώρητο προβάδισμα έναντι του χριστιανοδημοκράτη Αρμιν Λάσετ.
Οσο οι βουλευτικές εκλογές της 26ης Σεπτεμβρίου πλησιάζουν, τόσο διευρύνεται το χάσμα δημοτικότητας μεταξύ των δύο υποψηφίων και η εκλογική υπεροχή των Σοσιαλδημοκρατών, που σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις προηγούνται των Χριστιανοδημοκρατών κατά 5 μονάδες. Στην πρώτη αναμέτρηση στην οποία δεν θα είναι υποψήφια η Αγκελα Μέρκελ, οι Χριστιανοδημοκράτες φλερτάρουν επικίνδυνα με το 20%, το χαμηλότερο ποσοστό στην ιστορία τους.
Η εξαιρετικά ανησυχητική εικόνα για το κυβερνών κόμμα συμπληρώνεται από άλλα δημοσκοπικά ευρήματα σχετικά με τα ζητήματα που βαρύνουν στην απόφαση των ψηφοφόρων. Η κοινωνική δικαιοσύνη και η κλιματική κρίση, τα δύο ισχυρά σημεία των Σοσιαλδημοκρατών και των Πρασίνων, ιεραρχούνται ως πολύ πιο σημαντικά για τους ψηφοφόρους από τα δύο επόμενα, τον κορωνοϊό και το μεταναστευτικό, στα οποία επικρατούν οι Χριστιανοδημοκράτες.
Αν οι τάσεις των τελευταίων εβδομάδων εξακολουθήσουν, ο Σολτς κατευθύνεται πλεισίστιος προς την καγκελαρία και το ερώτημα είναι με ποιους εταίρους.
Εκτός αν η νίκη λάβει χαρακτηριστικά χιονοστιβάδας, κάτι πολύ μακρινό με βάση τα τωρινά δεδομένα, οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι θα χρειαστούν ένα τρίτο κόμμα, το οποίο μπορεί να είναι είτε το φιλελεύθερο FDP είτε το αριστερό Linke. O τελευταίος συνδυασμός δεν έχει επιχειρηθεί ποτέ σε ομοσπονδιακό επίπεδο και θεωρείτο έως τώρα «ταμπού».
Oμως, και πάλι σύμφωνα με τις μετρήσεις του δεύτερου καναλιού της γερμανικής τηλεόρασης, σχεδόν το 60% των ερωτηθέντων δεν θεωρεί ότι ο Ολαφ Σολτς πρέπει εκ των προτέρων να αποκλείσει τη σύμπραξη με την Αριστερά. Είναι σαφές ότι το πολιτικό κέντρο στη Γερμανία έχει μετατοπιστεί, ότι οι προτεραιότητες έχουν αλλάξει και ότι τα παλιά, δοκιμασμένα «σκιάχτρα» έχουν χάσει κάτι από την αποτρεπτική τους ισχύ.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι Χριστιανοδημοκράτες έχουν σταματήσει να τα επικαλούνται. Δεν είναι λίγα τα στελέχη, με πιο πρόφατο παράδειγμα τον Φόλκερ Μπουφιέ στην εφημερίδα FAZ, που ισχυρίζονται ότι οι Χριστιανοδημοκράτες έχουν πιθανότητες να «γυρίσουν» την πατρίδα αν πείσουν τους ψηφοφόρους ότι η επιλογή του Σολτς, που είναι υπουργός Οικονομικών στη σημερινή κυβέρνηση, δεν είναι μια επιλογή συνέχειας, αλλά μια αριστερή μετατόπιση με απρόβλεπτες συνέπειες.
Ο Βαυαρός Μάρκους Ζέντερ επεσήμανε ότι η μετατόπιση θα έχει πανευρωπαϊκές επιπτώσεις. «Ο Σολτς έχει απαρνηθεί την πορεία της δημοσιονομικής σταθερότητας. Είναι απολύτως βέβαιον ότι με εκείνον καγκελάριο, στο τέλος μας περιμένουν τα ευρωομόλογα», είπε σε απειλητικό τόνο.
Κι όμως, το βασικό επιχείρημα εναντίον της λιτότητας, ότι δηλαδή μια επεκτατική πολιτική αυξάνει το ΑΕΠ και τα φορολογικά έσοδα, το ίδιο επιχείρημα που απέρριπτε ομόφωνα η γερμανική πολιτική στη διάρκεια της κρίσης, ακούγεται όλο και περισσότερο. Η τηλεοπτική εκπομπή στην οποία ο συμπρόεδρος των Πρασίνων, Ρόμπερτ Χάμπεκ, εξηγεί ότι αν η Γερμανία δανειστεί τώρα, η οικονομία της θα αναπτυχθεί πολύ περισσότερο από ό,τι αν σφίξει τα λουριά, ενώ ο υπεύθυνος Οικονομικών των Χριστιανοδημοκρατών, Φρίντριχ Μερτς, δεν απαντάείναι μια σύνοψη αυτής της νέας πραγματικότητας.
Το χρέος
Το δημόσιο χρέος της Γερμανίας έχει διπλασιαστεί τον τελευταίο χρόνο, εξαιτίας των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας που πήρε ο Σολτς και ο ουρανός δεν έπεσε στα κεφάλια των Γερμανών, αντιθέτως απετράπησαν, ώς ένα βαθμό, οι χειρότερες συνέπειες της πανδημίας.
Ας σημειωθεί ότι το πολιτικό μήνυμα του Σολτς δεν είναι ακριβώς ανατρεπτικό. Η λέξη-κλειδί που χρησιμοποιεί είναι ο σεβασμός, η υπόσχεση για σεβασμό στους χαμηλόμισθούς, με αύξηση του κατώτατου ωρομισθίου στα 12 ευρώ την ώρα, από 9,6 που είναι σήμερα. Επίσης, οι Σοσιαλδημοκράτες υπόσχονται ότι δεν θα υπάρξουν αρνητικές αλλαγές για τους συνταξιούχους, ότι θα χτιστούν 400.000 κοινωνικές κατοικίες και ότι θα καταργηθούν οι φοροαπαλλαγές για τα μεγάλα εισοδήματα που προωθούν οι Χριστιανοδημοκράτες. Ολα αυτά λέγονται με έναν ήπιο, σχεδόν βαρετό τόνο, που θυμίζει ότι ο Σολτς, εκπρόσωπος της πραγματιστικής πτέρυγας των Σοσιαλδημοκρατών, είναι το ακριβώς αντίθετο του ρήτορα που ξεσηκώνει τα πλήθη.
Μπορεί να διαπιστώσει κανείς μια αναλογία ανάμεσα στον Σολτς και στον δημοκρατικό Τζο Μπάιντεν, δύο πολιτικούς που δεν τρομάζουν την οικονομική ελίτ των χωρών τους, αλλά παράλληλα προωθούνται στην εξουσία από μία αριστερή πτέρυγα που θεωρεί τη συμμαχία μαζί τους τον καλύτερο τρόπο να υλοποιήσει τις πολιτικές της.
Αν βεβαίως οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι συγκυβερνήσουν με τους Φιλελευθέρους του Κρίστιαν Λίντνερ, ο οποίος ήδη ζήτησε το υπουργείο Οικονομικών, πολλά από τα μέτρα αυτά θα πάνε περίπατο «με το καλημέρα». Ενόψει της διελκυστίνδας για τον σχηματισμό κυβέρνησης, η πιο ασφαλής πρόβλεψη για το μετεκλογικό σκηνικό ίσως προέρχεται από το ηγετικό στέλεχος του αριστερού κόμματος, Ντίτμαρ Μπαρτς. «Βλέπω να μένει η Μέρκελ στην καγκελαρία μέχρι τα Χριστούγεννα», είπε.
Δεν θέλουν ούτε να τον βλέπουν
Η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ έχει λάμψει διά της απουσίας της στην προεκλογική εκστρατεία του Αρμιν Λάσετ, πραγματοποιώντας μόνο τις απολύτως απαραίτητες κοινές εμφανίσεις. Την ίδια στιγμή, οι Financial Times αναφέρουν ότι τοπικά παραρτήματα του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος παρακαλούν τα κεντρικά να μην τους στείλουν αφίσες με το πρόσωπο του υποψήφιου καγκελαρίου. Με αυτά τα δεδομένα, το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα επέλεξε, την Παρασκευή, να φέρει σε πρώτο πλάνο την ομάδα γύρω από τον Λάσετ, υπογραμμίζοντας ότι το κόμμα δεν είναι μόνο ένας άνθρωπος. Στην «ομάδα του μέλλοντος» (ή «της απελπισίας», όπως την ονόμασε η εφημερίδα Sueddeutsche Zeitung) περιλαμβάνεται ο άρχων της διαπλοκής, Φρίντριχ Μερτς, ως υπεύθυνος οικονομικών, αλλά και ο Πέτερ Νόιμαν ως «ειδικός για θέματα τρομοκρατίας». Δεν είναι σαφές πώς η ομάδα αυτή θα αντιστρέψει το χειρότερο δημοσκοπικό εύρημα, σύμφωνα με το οποίο η πλειονότητα των πρώην ψηφοφόρων της Αγκελα Μέρκελ προτιμά ως καγκελάριο τον Ολαφ Σολτς.