Χθες εγκαινιάστηκε μια περίοδος ψυχρής ειρήνης στον κόσμο και ψυχρού πολέμου στον Ειρηνικό Ωκεανό. Η υπογραφή της τριμερούς στρατηγικής συμμαχίας AUKUS μεταξύ ΗΠΑ, Αυστραλίας και Ηνωμένου Βασιλείου απέναντι στην Κίνα, αποτελεί μία από τις σοβαρότερες εξελίξεις, εάν όχι τη σοβαρότερη των τελευταίων ετών στη διεθνή σκακιέρα. Επιβεβαιώνεται πλέον εμπράκτως και επισήμως ότι η Αμερική, η ηγέτιδα δύναμη του δυτικού κόσμου, αντιμετωπίζει την Κίνα ως τον μεγάλο γεωπολιτικό της αντίπαλο. Εναν αντίπαλο που πρέπει να ανασχεθεί. Μια εν δυνάμει απειλή που πρέπει να απαντηθεί.
Η Κίνα, με ταχύτατη μεσοσταθμική οικονομική ανάπτυξη στο 9,27% κατ’ έτος τα τελευταία 32 χρόνια, με πολύ σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές εντός της επικράτειάς της και καλπάζουσες επενδύσεις στην Ευρώπη, στην Κεντρική Ασία και ακόμα περισσότερο στην Αφρική, έχει αναδειχθεί σε παγκόσμιο σκληρό ανταγωνιστή της Δύσης. Η ταχύτατη ισχυροποίησή της δεν έχει μόνον οικονομική διάσταση. Εχει και στρατιωτική. Σύμφωνα με επίσημα κινεζικά στοιχεία, η μεγαλύτερη σε πληθυσμό χώρα στον κόσμο οικοδομεί μεγάλη στρατιωτική ισχύ. Εχει δαπανήσει περισσότερα από 1,3 τρισ. δολάρια για την άμυνά της από το 2014 έως σήμερα, κάτι που τη φέρνει δεύτερη, αμέσως μετά τις ΗΠΑ.
Εδώ και δεκαετίες το Πεκίνο είναι αποφασισμένο να μετατρέψει με μεθοδικότητα την οικονομική ισχύ σε πολιτική επιρροή και τελικά, σε μείζον γεωπολιτικό πλεονέκτημα. Η κεντρικά σχεδιασμένη επενδυτική στρατηγική «Going Out» και η πρωτοβουλία «One BeltOne Road», που ενθαρρύνουν τις επενδύσεις σε ξένες αγορές, έχουν διευρύνει το διεθνές αποτύπωμά τους σε πολλούς τομείς. Η πολιτική επιρροή ακολουθεί την οικονομική. Εάν το οικονομικό πεδίο αντιπαράθεσης απλώνεται σε όλον τον κόσμο, το γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό εντοπίζεται στην ευρύτερη περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού Ωκεανού. Η αμερικανική αντίδραση ήταν αναμενόμενη. Σχεδιάζεται διακομματικά, από Ρεπουμπλικανούς και Δημοκρατικούς εδώ και χρόνια. Εκ των πραγμάτων οι ΗΠΑ είναι υποχρεωμένες να αναλάβουν αυτή την ευρεία αντιπαράθεση με αποφασισμένους συμμάχους.
Ολα αυτά ήταν και αναμενόμενα και ορθολογικά. Είναι ο τρόπος δράσης που από χθες έχει δημιουργήσει εντυπώσεις και εγείρει προβληματισμούς και ερωτήματα. Το γεγονός ότι η συμμαχία AUKUS ανακοινώθηκε ξαφνικά, χωρίς –όπως προκύπτει από τις αντιδράσεις Βρυξελλών και Παρισίων– να έχει προηγηθεί ενημέρωση ή διαβούλευση με την Ευρώπη, αποτελεί έναν πρόσθετο τραυματισμό στις ευρωατλαντικές σχέσεις. Δεν είναι θετικό να συσσωρεύονται τραυματισμοί και καχυποψίες στις συμμαχίες. Ειδικά μπροστά σε μια μείζονα πρόκληση.
Η AUKUS, όπως ανακοινώθηκε, δίνει την εντύπωση ενός μικρού, παράπλευρου αγγλοσαξονικού ΝΑΤΟ, που φαίνεται να αφήνει στο περιθώριο την ισχυρότερη ευρωπαϊκή στρατιωτική δύναμη, τη Γαλλική Δημοκρατία. Η προμήθεια αμερικανικών πυρηνικών υποβρυχίων από την Αυστραλία οδηγεί σε ακύρωση ενός τεράστιου συμβολαίου αγοράς 12 συμβατικών υποβρυχίων από τη Γαλλία, ύψους 30 και πλέον δισ. δολαρίων. Δεν είναι ένα καλό νέο για τη γαλλική και κατ’ επέκτασιν την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών το χαρακτήρισε σαν μια πραγματική πισώπλατη μαχαιριά.
Ομως το ζήτημα ξεπερνάει τη διάσταση της γαλλικής δυσαρέσκειας. Αυτό γιατί, μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου λόγω Brexit, η Γαλλία είναι ο θεμελιώδης πολιτικός και στρατιωτικός αρμός για την οικοδόμηση μιας κοινής ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας και άμυνας. Εκ των πραγμάτων η AUKUS οδηγεί την Ευρώπη στο περιθώριο ενός μείζονος ζητήματος διεθνούς ασφάλειας. Η εξέλιξη αυτή δικαιώνει εκείνους που ζητούν επίμονα τη συγκρότηση μιας ισχυρής ευρωπαϊκής παρουσίας στα διεθνή πράγματα. Οπως χαρακτηριστικά έχει λεχθεί, η Ευρώπη οφείλει να είναι ισχυρός παίκτης στο διεθνές πεδίο, για να μην καταστεί η ίδια πεδίο αντιπαράθεσης άλλων διεθνών παικτών.
Ολα δείχνουν ότι ξεκινάει μια νέα περίοδος ευρείας, πολύπλοκης και σοβαρής διεθνούς διελκυστίνδας. Το κοινό συμφέρον απαιτεί, ο Ατλαντικός να παραμείνει γέφυρα και όχι χάσμα μεταξύ των δύο ακτών του. Στα νέα δεδομένα, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να πορευτεί συνδυάζοντας αρμονικά τη διπλή της διάσταση, την Ευρωπαϊκή και την Ατλαντική. Αυτό θα γίνεται όλο και πιο σύνθετο.
* O κ. Γιώργος Κουμουτσάκος είναι βουλευτής Β1 Βόρειου Τομέα Αθήνας με τη Νέα Δημοκρατία.