Εδώ και περίπου ένα χρόνο το διαπραγματευτικό ύφος του Τζο Μπάιντεν μπορούσε να συνοψιστεί σε μία πρόταση: Είμαι μαζί σας! Αφού επικράτησε επί του γερουσιαστή του Βερμόντ, Μπέρνι Σάντερς, στις προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών, αγκάλιασε τους προοδευτικούς υποστηρικτές του Σάντερς, υιοθετώντας την πολιτική πλατφόρμα του αντιπάλου του. Οταν κεντρώοι Δημοκρατικοί επισκέπτονταν τον Μπάιντεν, εκείνος χρησιμοποιούσε καθησυχαστική γλώσσα για να τους πείσει. Στις αρχές του μήνα, όμως, ο πρόεδρος έσπευσε σε βοήθεια των Δημοκρατικών στη Βουλή, επιλέγοντας να ταχθεί με την αριστερή πτέρυγα του κόμματός του. «Ο τρόπος που κυβερνάει δεν αντικατοπτρίζει τις ικανότητες που γνωρίζω ότι κάποτε διέθετε ως διαπραγματευτής τα χρόνια του στη Γερουσία», λέει η βουλευτής Στέφανι Μέρφι από τη Φλόριντα. Η Μέρφι και άλλοι κεντρώοι Δημοκρατικοί συνάδελφοί της ζητούσαν την άμεση ψήφιση του νομοσχεδίου ενίσχυσης των υποδομών, κόστους ενός τρισ. δολαρίων, σε μια προσπάθεια να βοηθήσουν τον πρόεδρο. Η άρνηση του Μπάιντεν να πιέσει πιο σκληρά τους βουλευτές προκάλεσε απογοήτευση και αγανάκτηση στη Μέρφι. «Δεν μπορώ να καταλάβω τι ήρθε να κάνει στη Βουλή», είπε η βουλευτής.
Αφού κέρδισε το χρίσμα πέρυσι, ο Μπάιντεν προσπάθησε να διατηρήσει την εύθραυστη ειρήνη μεταξύ της κεντρώας και της αριστερής πτέρυγας του κόμματος, πείθοντας την κάθε παράταξη ότι είναι σύμμαχός της. Συσπειρωμένοι αρχικά χάρη στην κοινή τους απέχθεια προς τον Ντόναλντ Τραμπ, αλλά στην ευρεία ιδεολογική πλατφόρμα του Μπάιντεν, οι δύο πτέρυγες διατήρησαν την ειρήνη όλο τον χρόνο, ενώ απάντησαν ενωμένες στην πανδημία ψηφίζοντας σημαντικό πακέτο οικονομικής στήριξης την άνοιξη. Σήμερα, οι δύο ιδεολογικές παρατάξεις των Δημοκρατικών βρίσκονται σε ανοικτή σύγκρουση, με τη μία να επιδεικνύει περιοδικά την ισχύ της –όπως με την κίνηση της κεντρώας γερουσιαστού Κίρστιν Σινέμα να κωλυσιεργεί την ψήφιση του προϋπολογισμού–, χωρίς ωστόσο να εξασφαλίζει απτά ανταλλάγματα, και την αριστερή «φράξια» να νιώθει προδομένη. Η πεποίθηση των δύο πλευρών ότι τυγχάνουν της προεδρικής στήριξης μπορεί να καθορίσει το μέλλον των Δημοκρατικών στις επαναληπτικές εκλογές του 2022 και την ίδια την επιτυχία της προεδρίας Μπάιντεν.
Την περασμένη εβδομάδα, κεντρώοι και αριστεροί ήταν βέβαιοι για την επιτυχία των προσπαθειών τους. Η μετριοπαθής πτέρυγα είχε εξασφαλίσει την ψήφιση του νόμου για τις υποδομές και οι προοδευτικοί είχαν ενημερωθεί ότι ο Μπάιντεν θα αναλάμβανε σημαντικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την ενίσχυση των κοινωνικών προγραμμάτων. Η αριστερή πτέρυγα, όμως, αξιοποίησε την κοινοβουλευτική της ισχύ για να εμποδίσει την ψήφιση του νόμου για τις υποδομές, υποστηρίζοντας ότι το έκανε σε μια προσπάθεια να προστατεύσει τον πρόεδρο Μπάιντεν. Η βουλευτής Ιλχάν Ομάρ από τη Μινεσότα και μία από τις επικεφαλής της «στάσης» είπε μιλώντας σε δημοσιογράφους: «Θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι ο πρόεδρος θα μπορεί να καταγράψει αυτή την επιτυχία. Αν ψηφίσουμε το νομοσχέδιο των υποδομών μόνο του, δεν θα έχουμε εκπληρώσει ούτε 10% του οράματός του».
Για την ώρα, τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Μπάιντεν προέρχονται από το ίδιο του το κόμμα. Κεντρώοι βουλευτές, όπως ο Τζο Μανσίν από τη δυτική Βιρτζίνια και η Κίρστεν Σινέμα, απαιτούν η συνολική κρατική δαπάνη να υποχωρήσει κάτω από τα 2 τρισ. δολάρια, ενώ ο Μανσίν επιμένει ότι ορισμένα προγράμματα στήριξης χαμηλόμισθων πρέπει να περιορισθούν. Την ίδια στιγμή, η Βουλή πρότεινε δαπάνες 190 δισ. δολαρίων για την κατ’ οίκον φροντίδα ασθενών, παρότι ο πρόεδρος Μπάιντεν είχε ζητήσει διπλάσιο ποσό. Η συρρίκνωση των κονδυλίων θα σημάνει ότι οι Δημοκρατικοί θα κληθούν να επιλέξουν μεταξύ της ενίσχυσης του προγράμματος κατ’ οίκον βοήθειας ή της αύξησης των μισθών των εργαζομένων σε αυτόν τον τομέα. Αλλη πρόταση του Μπάιντεν αφορούσε επενδύσεις 20 δισ. δολαρίων σε υποδομές κοινοτήτων Αφροαμερικανών. Η δαπάνη αυτή μειώθηκε στο 1 δισ. δολάρια, κατόπιν απαίτησης Ρεπουμπλικανών γερουσιαστών.
Ο φόβος του 2022
Ορισμένοι Δημοκρατικοί εκφράζουν την πρόθεσή τους να «στριμώξουν» όσο περισσότερα μπορούν στο νομοσχέδιο για τις υποδομές, φοβούμενοι ότι θα χάσουν την πλειοψηφία τους στη Βουλή, τη Γερουσία ή και στα δύο Σώματα στις επαναληπτικές εκλογές του 2022. Η αποτυχία της διαπραγμάτευσης για το νομοσχέδιο υποδομών έχει εξοργίσει σημαντικό αριθμό κεντρώων Δημοκρατικών βουλευτών, οι οποίοι ήλπιζαν ότι θα μπορούσαν επιτέλους να ανακοινώσουν στους ψηφοφόρους τους την πραγματοποίηση οδικών έργων. «Δεν πιστεύω ότι η κατάσταση αυτή είναι καλή για την κυβέρνηση Μπάιντεν, αλλά ούτε και για τους Δημοκρατικούς», λέει ο βουλευτής του Τέξας Χένρι Κουεγιάρ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο Μπάιντεν παίρνει το μέρος των αριστερών αποφεύγοντας να πιέσει για την ψήφιση του νόμου για τις υποδομές. Η οργή αυτή οφείλεται, εν μέρει, στην ανεκτικότητα του Μπάιντεν και στην αντιπάθειά του προς την αντιπαράθεση. «Μας δίνεται η εντύπωση ότι ο θείος Τζο ανήκει σε όλους και ότι μας αγαπάει όλους», λέει ο βουλευτής του Μιζούρι, Εμάνουελ Κλίβερ. Μέλη της κεντρώας πτέρυγας ήταν σαφή πριν από δέκα ημέρες όταν κατηγορούσαν την αριστερή «φράξια» για παρελκυστική τακτική, επιμένοντας την ίδια ώρα ότι αυτοί είναι οι πραγματικοί εκφραστές της ιδεολογίας του Μπάιντεν. Ο βουλευτής του Νιου Τζέρσεϊ, Τζος Γκοτχάμιερ, είπε: «Μια μικρή μερίδα ακροαριστερών προσπαθεί να πλήξει την πολιτική του προέδρου. Εκλεγήκαμε για να επιτύχουμε λογική λύση προς όφελος των Αμερικανών, όχι για να ερίζουμε με τα άκρα. Η ακροαριστερή φράξια είναι πρόθυμη να διακινδυνεύσει την πολιτική του προέδρου».
Η ανομοιόμορφη πολιτική συμμαχία που έχει επιτευχθεί στο σύγχρονο Δημοκρατικό Κόμμα μεταξύ εύπορων προαστίων και σοσιαλιστών καθιστούσε εξαρχής αναπόφευκτη μια τέτοια ιδεολογική σύγκρουση. Εντύπωση προκαλεί ωστόσο, και στις δύο πλευρές, το γεγονός ότι ο Μπάιντεν κατάφερε άθελά του να αποξενώσει τους μετριοπαθείς, οι οποίοι του προσέφεραν το χρίσμα, ενθουσιάζοντας ταυτόχρονα τους προοδευτικούς, παρά τον σκληρό πόλεμο που διεξήγαγαν εναντίον του στην προκριματική αναμέτρηση. Ο Αμερικανός πρόεδρος καλείται τώρα να μιμηθεί την ικανότητα του Λίντον Τζόνσον στη διαπραγμάτευση, ενώνοντας τις δύο φράξιες του κόμματός του με στόχο το πέρασμα των δύο εμβληματικών νομοσχεδίων του για τις υποδομές και τις έκτακτες δαπάνες.