Στην ανακάλυψη των πρώτων στοιχείων που υποδεικνύουν ότι οι δεινόσαυροι ζούσαν σε αγέλες και συναναστρέφονταν μεταξύ τους ανά ηλικιακή ομάδα –σε αντίθεση με τα ερπετά και περισσότερο όπως οι πιγκουίνοι και άλλα πτηνά– προχώρησε ομάδα παλαιοντολόγων.
Απολιθώματα πολλών ενήλικων ζώων σε φυσικές στάσεις ανάπαυσης μαρτυρούν ότι διαβίωναν και πέθαιναν μαζί.
Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα αφού μελέτησαν πλούσια αποθέματα απολιθωμάτων σε τοποθεσία στην επαρχία Σάντα Κρουζ της Αργεντινής, στο νότιο άκρο της Νότιας Αμερικής, όπου βρήκαν περισσότερα από 100 αυγά, καθώς και τους σκελετούς 80 σαυροπόδων, νεογνών μέχρι ενηλίκων. Η μέχρι πρότινος γνώση για τη συμπεριφορά των δεινοσαύρων ήταν αρκετά περιορισμένη, ωστόσο ο εξαιρετικά μεγάλος αριθμός απολιθωμάτων, καθώς και η διανομή τους στον χώρο, έδωσε στους επιστήμονες νέες πληροφορίες για την κοινωνική τους ζωή. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Scientific Reports την Πέμπτη.
Σε κοινό έδαφος
Το σύνολο των απολιθωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των εμβρύων που βρέθηκαν μέσα σε αυγά, ανήκει στο είδος Μussaurus patagonicus, έναν φυτοφάγο δεινόσαυρο που ζούσε στην περιοχή της Παταγονίας. Εφθανε σε μήκος τα έξι μέτρα και σε βάρος τον ενάμιση τόνο, ενώ είχε μακρύ λαιμό και ουρά και ασυνήθιστα μικρό, για το υπόλοιπο μέγεθός του, κεφάλι. Τα οστά και τα αυγά του είδους απλώνονται σε περίπου 250 στρέμματα γης, μια σχετικά μικρή έκταση, δεδομένου του μεγάλου αριθμού των απολιθωμάτων. Τα περισσότερα αυγά ανακαλύφθηκαν σε συστάδες, από οκτώ έως 30, με τις φωλιές να απέχουν αρκετά κοντά μεταξύ τους – μια αξιοσημείωτη παρατήρηση που υποδηλώνει, ίσως, ότι τα ζώα χρησιμοποιούσαν κοινό έδαφος αναπαραγωγής.
Συχνά τα απολιθώματα βρίσκονται συγκεντρωμένα σε μια τοποθεσία όχι απαραίτητα επειδή τα ζώα πέθαιναν ταυτόχρονα, αλλά επειδή κάποιο ποτάμι συσσώρευε και μετέφερε τα οστά διαφορετικών ειδών, θάβοντάς τα κάτω από τη λάσπη. Ωστόσο, τα οστά του Μussaurus patagonicus βρέθηκαν σε χωριστές συστάδες καλυμμένα από σκόνη και οι συγγραφείς συμπεραίνουν ότι οι δεινόσαυροι πιθανότατα πέθαναν μαζί, σε περιοδικές ξηρασίες. «Τα ιζήματα διαθέτουν επίσης στοιχεία που δείχνουν πως τα ζώα είχαν ακόμη μαλακό ιστό όταν θάφτηκαν», ανέφερε ο επικεφαλής συγγραφέας Ντιέγκο Πολ, ερευνητής στο Παλαιοντολογικό Μουσείο Egidio Feruglio της Αργεντινής. «Αυτό σημαίνει πως μάλλον έχουμε να κάνουμε με ταυτόχρονο θάνατο».
Ευάλωτοι έως τα 15
Παρότι είναι γνωστό εδώ και καιρό ότι ορισμένοι δεινόσαυροι ζούσαν μερικές φορές σε αγέλες, η συμπεριφορά αυτή είχε παρατηρηθεί μονάχα σε σαυρόποδα που έζησαν το νωρίτερο πριν από περίπου 150 εκατ. χρόνια. Ο φυτοφάγος Μussaurus patagonicus, ωστόσο, βασίλευσε πριν από 193 εκατ. χρόνια, κάτι που σημαίνει ότι οι δεινόσαυροι είχαν αναπτύξει πολύπλοκες κοινωνικές συμπεριφορές πολύ νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε.
Η ανάλυση ακτίνων Χ από τους ερευνητές, με στόχο να μελετήσουν τα μοτίβα ανάπτυξης των οστών του είδους, έδειξε επίσης ότι τα ζώα δεν έφθαναν σε μέγεθος ενήλικα παρά περίπου στα 15 έτη τους. «Ολο αυτό το διάστημα τα νεαρά ζώα ήταν ευάλωτα σε επιθέσεις αρπακτικών», δηλώνει ο δρ Πολ, προσθέτοντας ότι η συμπεριφορά της αγέλης ήταν ωφέλιμη για το είδος και ειδικότερα για την προστασία των μικρών κατά την ανάπτυξή τους. «Η κοινωνική του συμπεριφορά ήταν, ίσως, ακόμη ένα στοιχείο της επιτυχημένης εξελικτικής συνταγής του είδους», συμπληρώνει.