Το ρολόι της Γης χτυπάει μεσάνυχτα

Την απειλή της κλιματικής κρίσης και τους τρόπους αποτροπής των δυσμενέστερων συνεπειών της θα εξετάσει η διάσκεψη για την κλιματική αλλαγή (COP26) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, που θα πραγματοποιηθεί στη Γλασκώβη. Η παγκόσμια σύνοδος συνιστά, σύμφωνα με τους ειδικούς, πιθανώς την ύστατη ευκαιρία για αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος. Από τις 31 Οκτωβρίου μέχρι τις 12 Νοεμβρίου θα συγκεντρωθούν στη μεγαλύτερη πόλη της Σκωτίας περίπου 100 αρχηγοί κρατών, διπλωμάτες, επιστήμονες και προσωπικότητες του επιχειρηματικού κόσμου. Aνάμεσά τους ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο προκάτοχός του Μπαράκ Ομπάμα, η βασίλισσα Ελισάβετ, ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον, ο Αυστραλός ομόλογός του Σκοτ Μόρισον και δεκάδες άλλοι ηγέτες από κάθε γωνιά του πλανήτη. Ο Πάπας Φραγκίσκος, παρότι είχε εκφράσει την επιθυμία του να παραβρεθεί, τελικά δεν θα ταξιδέψει στη Σκωτία, ενώ παραμένει άγνωστο αν θα παραστεί ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ. Τις λεπτομέρειες των διαπραγματεύσεων και των συμφωνιών θα μελετήσουν εξονυχιστικά διπλωμάτες από 200 χώρες. Φυσικά, από μια συνάντηση τέτοιας σημασίας δεν θα μπορούσαν να λείψουν χιλιάδες ακτιβιστές, με πρώτη την Γκρέτα Τούνμπεργκ.

Οι εκπομπές αερίων   

Στόχος της διάσκεψης είναι o επανακαθορισμός των στόχων για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων που παράγονται από την καύση ορυκτού άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου, τους βασικούς παράγοντες που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη. Τις τραγικές συνέπειές της, δυστυχώς, βιώνει η παγκόσμια κοινότητα, από τα νησιωτικά συμπλέγματα του Ινδικού Ωκεανού μέχρι τους πόλους, ακόμα και την πατρίδα μας, με ολοένα μεγαλύτερη συχνότητα και ένταση. Παρότι κάθε χρονιά πραγματοποιούνται ανάλογες διασκέψεις, η φετινή θεωρείται εξέχουσας σημασίας διότι, σύμφωνα με τους ειδικούς, η Γη βρίσκεται στη δωδεκάτη ώρα της. Οι επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει κατά τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι μόνο η άμεση απεμπλοκή μας από τα ορυκτά καύσιμα θα αποτρέψει τα σενάρια ολέθρου του μέλλοντος.

Για να προλάβουμε τα χειρότερα θα πρέπει η αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας να μην υπερβεί τον 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα επίπεδα που καταγράφονταν πριν από τη βιομηχανική επανάσταση. Αν υπερβεί το όριο, οι φονικοί καύσωνες, η λειψυδρία, οι δασικές πυρκαγιές, η καταστροφή των καλλιεργειών και η κατάρρευση των οικοσυστημάτων θα αυξηθούν εκθετικά. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι έφτασε το πλήρωμα του χρόνου οι μεγαλύτεροι ρυπαντές, όπως Κίνα, Ινδία, Αυστραλία και Ρωσία, να προχωρήσουν σε γενναίες περικοπές των εκπομπών τους. Ταυτόχρονα, ελάχιστα πλούσια κράτη έχουν δεσμεύσει χρήματα για να βοηθήσουν τις φτωχότερες και πιο ευάλωτες χώρες να διαχειριστούν τις κλιματικές θεομηνίες, τις οποίες υφίστανται χωρίς να φέρουν καμία ευθύνη.

Η Βρετανία, που διοργανώνει τη διάσκεψη υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, επαναλαμβάνει ότι θέλει να «κρατήσει ζωντανή την ελπίδα» χαλιναγώγησης της θερμοκρασιακής αύξησης. Παραμένει άγνωστο αν τελικά θα καταφέρει να υλοποιήσει τις αγαθές προθέσεις της. Βέβαια 17 κράτη, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ και η Ε.Ε., αναθεώρησαν τους στόχους τους και δεσμεύτηκαν σε περαιτέρω περικοπές. Αν τελικά όλες αυτές οι δεσμεύσεις γίνουν πραγματικότητα, θα το δείξει το μέλλον. Τα σημάδια, ωστόσο, δεν είναι ενθαρρυντικά. Πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ δείχνει πως η εξόρυξη ορυκτών καυσίμων, όχι μόνο θα συνεχιστεί έως το 2030 αλλά και θα ενισχυθεί, δυναμιτίζοντας τις προσπάθειες για τη διάσωση της Γης.

Αν οι ηγέτες του κόσμου χρονοτριβήσουν για άλλη μια φορά, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα, αν όχι βεβαιότητα, ότι η παγκόσμια κοινότητα ξεκινάει ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή. Την ίδια άποψη για την κρισιμότητα των στιγμών δια-τύπωσε και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ και απεσταλμένος για τον κλίμα, Τζον Κέρι, τονίζοντας ότι η διάσκεψη της Γλασκώβης αποτελεί την τελευταία μας ευκαιρία.

Αδιαμφισβήτητη η υπαιτιότητα του ανθρώπου για την κλιματική κρίση, σύμφωνα με τη συντριπτική πλειο-νότητα των μελετών.

Οι δύσπιστοι

Ακόμα και σήμερα που βλέπουμε καθημερινά τις ολέθριες συνέπειες της κλιματικής κρίσης να ξετυλίγονται σε πραγματικό χρόνο, ορισμένοι αμφισβητούν τα πραγματικά αίτιά της, αποδίδοντάς την όχι στην ανθρώπινη δραστηριότητα, αλλά σε έναν φυσικό κύκλο του πλανήτη ή σε άλλους παράγοντες για τους οποίους δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα.

Σε αυτή τη θεώρηση βάζει οριστικό τέλος μελέτη που εκπονήθηκε από το Πανεπιστήμιο Κορνέλ, αποδεικνύοντας την επιστημονική ομοφωνία για τα αίτια της κλιματικής αλλαγής. Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα ευθύνεται κατά 99,9%, σχέση εξίσου αδιαμφισβήτητη όσο η εξέλιξη των ειδών και η ύπαρξη τεκτονικών πλακών.

Προκειμένου να καταλήξουν σε σαφές συμπέρασμα οι επιστήμονες ανέλυσαν, σε δύο στάδια, όσες μελέτες εκπονήθηκαν για την κλιματική αλλαγή κατά την περίοδο 2012-2020. Στο πρώτο στάδιο επέλεξαν ένα τυχαίο δείγμα τριών χιλιάδων εργασιών, μεταξύ των οποίων υπήρχαν μόνο τέσσερις που αμφισβητούσαν ότι ο άνθρωπος ευθύνεται για την υπερθέρμανση του πλανήτη μας. Στο δεύτερο στάδιο οι ερευνητές αναζήτησαν σε ολόκληρη τη βάση δεδομένων, αποτελούμενη από 88.125 μελέτες, όρους-κλειδιά που συνδέονται με την αμφισβήτηση της ανθρώπινης ευθύνης για την κλιματική αλλαγή, όπως «φυσικός κύκλος» ή «κοσμικές ακτίνες». Η έρευνά τους εντόπισε μόνο 28 τέτοιες μελέτες, που είχαν δημοσιευθεί σε επιθεωρήσεις ελάσσονος κύρους.

Οι Αμερικανοί επιστήμονες, που δημοσίευσαν την εργασία τους στην επιθεώρηση Environmental Research Letters, επισημαίνουν ότι ο σκεπτικισμός για την υπαιτιότητα της κλιματικής αλλαγής στην επιστημονική κοινότητα έχει εξαλειφθεί και η άποψη για τα αίτιά της είναι ομόφωνη. Παρόμοιο ήταν και το συμπέρασμα της διακυβερνητικής επιτροπής του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή, που τον Αύγουστο κατέληγε ότι «είναι αδιαμφισβήτητο ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα ευθύνεται για την υπερθέρμανση ξηράς, θαλασσών και ατμόσφαιρας».