Ούτε ο φάρος που φωτίζει την οικουμένη, ούτε ο δαίμονας που λεηλατεί τον κόσμο, αλλά μια κανονική χώρα, άξια θαυμασμού για τα επιτεύγματά της, μαγνήτης επικρίσεων για τις γκρίζες πλευρές της: κάπως έτσι εμφανίζεται η Αμερική στα μάτια τόσο των πολιτών της όσο και των λαών δεκαέξι άλλων οικονομικά ανεπτυγμένων χωρών, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Pew, τα πορίσματα της οποίας δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα.
Ο τεχνολογικός δυναμισμός, η ελκυστικότητα της πολιτιστικής βιομηχανίας, η ποιότητα των πανεπιστημίων και οι δυνατότητες των ενόπλων δυνάμεων πιστώνονται στις ΗΠΑ από τους περισσότερους πολίτες των δεκαεπτά χωρών, σύμφωνα με τη διεθνή έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους (προ της άτακτης εξόδου από το Αφγανιστάν). Στον αντίποδα, οι λαοί των εν λόγω χωρών (στις οποίες συγκαταλέγονται οι κυριότεροι σύμμαχοι των ΗΠΑ σε Ευρώπη, Ανατολική Ασία και Ωκεανία) έχουν αρνητική εικόνα για την ποιότητα ζωής, το σύστημα Υγείας και τις φυλετικές διακρίσεις στην ισχυρότερη χώρα του πλανήτη.
Τις δύο τελευταίες δεκαετίες οι περιοδικές έρευνες του Ινστιτούτου Pew (ιδρύθηκε το 2004 στην Ουάσιγκτον ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός) κατέδειξαν απότομα σκαμπανεβάσματα στη δημοτικότητα των ΗΠΑ ανά τον κόσμο, ανάλογα με τον εκάστοτε πρόεδρο και τις πολιτικές του σε κρίσιμα θέματα: κατακρήμνιση επί προεδρίας Τζορτζ Μπους του νεότερου μετά τον πόλεμο στο Ιράκ, θεαματική βελτίωση επί Μπαράκ Ομπάμα, νέα βύθιση μετά την εκλογή Τραμπ και όσα ακολούθησαν.
Θετικές γνώμες για τεχνολογία, λαϊκή κουλτούρα και πανεπιστήμια, αρνητικές για ποιότητα ζωής και σύστημα Υγείας.
Την περασμένη άνοιξη, όταν ο Τζο Μπάιντεν ήταν ακόμη φρέσκος στον Λευκό Οίκο, η διεθνής εικόνα της Αμερικής εμφανιζόταν και πάλι αισθητά βελτιωμένη. Ανάμεσα σε δώδεκα χώρες στις οποίες διεξήχθη ανάλογη έρευνα και το 2020, το 62% των ερωτηθέντων είχε συνολικά θετική εικόνα για την Αμερική του Μπάιντεν, ενώ επί προεδρίας Τραμπ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 17%. Εξαιρετικά υψηλά είναι τα ποσοστά των ερωτηθέντων που επικροτούν την επιστροφή των ΗΠΑ στον ΠΟΥ (89%) και στη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα (85%). Ενδιαφέρον είναι ότι το 85% εμφανίζεται να επικροτεί την πρόταση Μπάιντεν για μια διεθνή «Σύνοδο των Δημοκρατιών».
Οι πιο θετικές γνώμες αφορούν τις δύο πιο δυναμικές, εξαγωγικές βιομηχανίες της Αμερικής: τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας και τη βιομηχανία του θεάματος – ακροάματος. Στις δεκαεπτά οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες, το 72% θεωρεί ότι η τεχνολογία της Σίλικον Βάλεϊ είναι η καλύτερη του κόσμου ή σαφώς πάνω του μέσου όρου. Παραπλήσιο ποσοστό (71%) θεωρεί ότι τα προϊόντα του Χόλιγουντ και των άλλων βιομηχανιών της αμερικανικής, λαϊκής κουλτούρας είναι τα καλύτερα ή από τα καλύτερα του κόσμου. Θετικά εκφράζεται η πλειονότητα των ερωτηθέντων και για τις δυνατότητες των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων (69%), όπως και για την ποιότητα των αμερικανικών πανεπιστημίων (59%).
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι νέοι Αμερικανοί, ηλικίας μεταξύ 18 και 20 ετών, εμφανίζονται περισσότερο σκεπτικιστές για την κοινωνία της χώρας τους από τους μεγαλύτερους ομοεθνείς τους, όπως και από τους πολίτες των άλλων χωρών. Οι θετικές τους γνώμες για την ποιότητα ζωής, τα τεχνολογικά επιτεύγματα, τα πανεπιστήμια και τον στρατό είναι συγκριτικά λιγότερες, ενώ το μόνο που διασώζεται είναι η λαϊκή κουλτούρα των ΗΠΑ.
Τι πιστεύουν οι Ελληνες
Μαζί με την Ταϊβάν, τη Νότια Κορέα, την Ισπανία, την Ιταλία και την Ιαπωνία, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στην ομάδα των χωρών που υιοθετούν τις πιο θετικές γνώμες για τις ΗΠΑ, ενώ Γερμανία, Ολλανδία, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Σουηδία εμφανίζονται οι χώρες όπου οι επικρίσεις και ο σκεπτικισμός λαμβάνουν μεγαλύτερες διαστάσεις. Οι δύο παράγοντες που ασκούν την πιο έντονη ελκτική επίδραση στο ελληνικό κοινό, σύμφωνα με την έρευνα του Ινστιτούτου Pew, είναι τα τεχνολογικά επιτεύγματα της Αμερικής και η ποιότητα των πανεπιστημίων της. Οι θετικές γνώμες φτάνουν το 87% και το 80% αντίστοιχα, ξεπερνώντας και στις δύο περιπτώσεις όλες τις άλλες χώρες του κόσμου. Σε υψηλά επίπεδα βρίσκεται και η αποδοχή της αμερικανικής πολιτιστικής βιομηχανίας (70%), ενώ συγκριτικά μικρότερες είναι οι θετικές γνώμες για το επίπεδο ζωής (47%) και το σύστημα Υγείας (38%). Ακόμη και ο τελευταίος αριθμός, όμως, είναι πολύ μεγάλος σε σύγκριση με τις απαντήσεις πολιτών άλλων χωρών: 9% στη Γαλλία, 7% στη Γερμανία, 6% στη Σουηδία. Στην πλειονότητά τους οι Ελληνες θεωρούν σοβαρό πρόβλημα τις φυλετικές διακρίσεις στις ΗΠΑ, αν και οι απαντήσεις επηρεάζονται από την πολιτική τους τοποθέτηση: θετικά απαντούν 71% των αριστερών, 61% των κεντρώων και 49% των δεξιών.