H εμφάνιση και ταχύτατη εξάπλωση της μετάλλαξης «Δέλτα» κατέλαβε την παγκόσμια κοινότητα εξαπίνης. Ολοι άλλωστε πίστευαν τα εμβόλια, τουλάχιστον στα εύπορα κράτη –όπου υπήρχε επάρκεια– η πανδημία θα αποτελούσε σύντομα παρελθόν. Αυτό δυστυχώς διαψεύσθηκε, φέρνοντάς μας αντιμέτωπους σήμερα με ένα ισχυρό πανδημικό κύμα.
Για την εξέλιξη ευθύνονται πολλοί παράγοντες και κυρίως η χρονική στιγμή εξάπλωσης της «Δέλτα», που συνέπεσε με τη μείωση της προστασίας των εμβολίων. Αμερικανική μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science, έδειξε σημαντική κάμψη της αποτελεσματικότητας των τριών εμβολίων που διατίθενται στις ΗΠΑ (Pfizer/BioNTech, Moderna και του μονοδοσικού Johnson & Johnson) από 35% έως 85% έναντι της υπερμεταδοτικής μετάλλαξης.
Προκειμένου να καταλήξουν σε συμπέρασμα, οι Αμερικανοί ερευνητές μελέτησαν τα ιατρικά αρχεία 800.000 Αμερικανών βετεράνων. Τον Μάρτιο, όταν είχε μόλις αρχίσει η εξάπλωση της «Δέλτα», η προστασία που προσέφεραν τα τρία εμβόλια ήταν παρόμοια. Αυτό το συμπέρασμα ανατράπηκε το επόμενο εξάμηνο. Στα τέλη Σεπτεμβρίου το εμβόλιο της Moderna, που τον Μάρτιο είχε αποτελεσματικότητα 89%, ήταν αποτελεσματικό κατά μόλις 58%. Την ίδια περίοδο, η αποτελεσματικότητα του εμβολίου των Pfizer/BioNTech μειώθηκε από 87% σε 45%, ενώ του σκευάσματος της Johnson & Johnson από 86% κατέρρευσε στο 13%.
Τα τρία εμβόλια, παρά την πάροδο του χρόνου, διατήρησαν κάποια ισχύ στην αποτροπή των θανάτων από COVΙD-19. Τον Ιούλιο, ωστόσο, όταν σημειώθηκε νέα έξαρση κρουσμάτων στις ΗΠΑ εξαιτίας της μετάλλαξης «Δέλτα», αυτή η ικανότητά τους μειώθηκε. Ενδεικτικά, οι βετεράνοι άνω των 65 ετών που είχαν εμβολιαστεί με το εμβόλιο της Moderna αλλά νόσησαν με COVID είχαν 76% λιγότερες πιθανότητες θανάτου συγκριτικά με τους ανεμβολίαστους συνομηλίκους τους. Το αντίστοιχο ποσοστό για αυτό των Pfizer/BioNTech ήταν 70%, ενώ όσοι έλαβαν το μονοδοσικό εμβόλιο της Johnson & Johnson διέτρεχαν 52% λιγότερες πιθανότητες θανάτου συγκριτικά με τους ανεμβολίαστους συνομηλίκους τους. Στους νεότερους των 65 ετών οι πιθανότητες θανάτου ήταν λιγότερες κατά 84% και 82% για τα εμβόλια των Pfizer/BioNTech και Moderna, αντίστοιχα, και κατά 73% για της Johnson & Johnson. H σημαντική μείωση της αποτελεσματικότητας του εμβολίου της Pfizer έγινε αντιληπτή εμπειρικά στο Ισραήλ, όπου στις αρχές του καλοκαιριού, παρά την ικανοποιητική εμβολιαστική κάλυψη, καταγράφηκε έξαρση της πανδημίας. Η εξέλιξη κατέστησε αναγκαία τη χορήγηση της λεγόμενης «αναμνηστικής δόσης», πρακτική που τελικά υιοθετήθηκε από πολλά κράτη.
Γονίδιο κινδύνου
Σε μια άλλη εξέλιξη, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης κατάφεραν να εντοπίσουν ένα γονίδιο το οποίο αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο αναπνευστικής ανεπάρκειας και θανάτου από COVID. Το εν λόγω γονίδιο εντοπίζεται στο 60% των ατόμων από τη Νότια Ασία και στο 15% των Ευρωπαίων. Η σχετική μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Genetics, υπέδειξε για ποιον ακριβώς λόγο κάποιες κοινότητες χτυπήθηκαν με ιδιαίτερη δριμύτητα από την πανδημία. Οπως τόνισε ο συντονιστής της έρευνας, καθηγητής Τζέιμς Ντέιβιντ, ο εντοπισμός του γονιδίου LZTFL1 είναι σημαντικός επειδή δείχνει ότι κάποιες κοινότητες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο έναντι της COVID. Ωστόσο, ο ατομικός κίνδυνος κάθε ανθρώπου καθορίζεται από πληθώρα παραγόντων, με πιο σημαντικό την ηλικία. Οι ερευνητές τονίζουν ότι το συγκεκριμένο γονίδιο καθιστά τους πνεύμονες πιο ευάλωτους. Η ύπαρξή του δεν επιτρέπει στο ενδοθήλιο των πνευμόνων να υπεραμυνθεί έναντι της εισβολής του ιού. Οι ερευνητές, πάντως, υπογραμμίζουν ότι το LZTFL1 δεν καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα.