Σε πορεία ευθείας σύγκρουσης βρίσκoνται η εταιρεία βιοτεχνολογίας Moderna και τα εθνικά ινστιτούτα υγείας των ΗΠΑ. Μήλον της Εριδος το ποιος είναι ο «πατέρας» ενός βασικού συστατικού του εμβολίου κατά της COVID-19. H έκβαση της αντιπαράθεσης αναμένεται να επηρεάσει τόσο τη διανομή του σκευάσματος σε όλον τον κόσμο όσο και τα οικονομικά οφέλη της εταιρείας.
Στην πραγματικότητα, το εμβόλιο κατά της COVID-19 αποτελεί προϊόν μακροχρόνιας συνεργασίας της Moderna και των εθνικών ινστιτούτων υγείας της ομοσπονδιακής υπηρεσίας βιοϊατρικής έρευνας των ΗΠΑ. Δεν είναι τυχαίο πως όταν ανακοινώθηκε η παρασκευή του, η αμερικανική κυβέρνηση το ονόμασε «εμβόλιο κατά της COVID-19 των εθνικών ινστιτούτων υγείας / Moderna».
Ωστόσο, η εταιρεία στα αιτήματα που κατέθεσε για τη χορήγηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας δεν αναφέρει πουθενά τη συμβολή των επιστημόνων που βρίσκονταν στο μισθολόγιο των εθνικών ινστιτούτων υγείας. Οι τρεις «αόρατοι» ερευνητές συνεργάστηκαν στενά με τη Moderna στις αρχές της πανδημίας, προκειμένου να σχεδιαστεί η γενετική αλληλουχία που επιτρέπει στο εμβόλιο να πυροδοτήσει ανοσοποιητική αντίδραση. Η εταιρεία βιοτεχνολογίας διαφωνεί με την τοποθέτηση της ομοσπονδιακής υπηρεσίας και στο αίτημα που κατέθεσε αναφέρει ότι «οι τρεις επιστήμονες δεν μπορεί να θεωρηθούν ότι είναι εφευρέτες του εμβολίου». Αντιθέτως, αναφέρει τους δικούς της ερευνητές ως «γονείς» του.
Ακαρπος ο διάλογος
Στα μαχαίρια αμερικανική κυβέρνηση και Moderna για την πατέντα του σκευάσματος κατά της COVID-19.
Επί μήνες οι δύο πλευρές αναζήτησαν κοινώς αποδεκτή λύση μέσα από διαπραγματεύσεις και διάλογο, πρακτική που φαίνεται ότι δεν κατέληξε πουθενά.
Η αντιπαράθεση, όμως, δεν αφορά απλώς την αναγνώριση της συμβολής τριών επιστημόνων στην παρασκευή ενός φαρμάκου. Αν είχαν περιληφθεί στο αίτημα διπλώματος ευρεσιτεχνίας –μαζί με τους εργαζομένους στη Moderna οι τρεις ερευνητές των εθνικών ινστιτούτων υγείας– η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα είχε περισσότερο λόγο στο ποιες εταιρείες μπορούν να το παρασκευάσουν, επηρεάζοντας έτσι τη δυνατότητα πρόσβασης σε αυτό των φτωχότερων κρατών του πλανήτη. Επίσης, θα είχε τη δυνατότητα να εκμεταλλευτεί εμπορικά την τεχνολογία, γεγονός που θα έφερνε αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια στα δημόσια ταμεία.
Η αμερικανική κυβέρνηση έχει αρχίσει να χάνει την υπομονή της με τη Moderna, η οποία παρότι χρηματοδοτήθηκε με 10 δισεκατομμύρια δολάρια των Αμερικανών φορολογουμένων για την ανάπτυξη, δοκιμή και διάθεση 500 εκατομμυρίων εμβολιαστικών δόσεων, αρνείται πεισματικά να παραχωρήσει το εμβόλιό της στους πένητες του κόσμου. Ακτιβιστές έχουν απευθύνει έκκληση στην κυβέρνηση Μπάιντεν να ασκήσει πιέσεις, ώστε η εταιρεία να μοιραστεί τη «συνταγή» του εμβολίου και την τεχνογνωσία της με άλλους κατασκευαστές που θα το παράγουν με πιο χαμηλό κόστος και θα το διαθέτουν στα φτωχότερα κράτη. Παρά την πρόθεσή της η αμερικανική κυβέρνηση έχει παραδεχθεί ότι δεν διαθέτει τρόπο να εξαναγκάσει τη Μoderna να μοιραστεί τα μυστικά της. Bέβαια, η εταιρεία έχει δεσμευθεί ότι δεν πρόκειται να επιβάλει την «πατέντα» του εμβολίου της κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Ακτιβιστές έχουν κατηγορήσει τα εθνικά ινστιτούτα υγείας ότι δεν κατοχυρώνουν νομικώς την εργασία τους, με αποτέλεσμα οι Αμερικανοί φορολογούμενοι να καταβάλουν πολλά χρήματα για φάρμακα, που αναπτύχθηκαν με κρατική χρηματοδότηση και βοήθεια.