Ο Πιοτρ είναι ακτιβιστής και ζει μόνιμα στη Νορβηγία. Τις τελευταίες δέκα ημέρες, όμως, βρίσκεται στην Πολωνία. Μαζί με μια ομάδα ντόπιων ακτιβιστών παρέχουν βοήθεια στους μετανάστες που παραβιάζουν τα σύνορα παραμένοντας κρυμμένοι στο δάσος με τη θερμοκρασία κάτω από το μηδέν. Μπαίνουν παράνομα στην απαγορευμένη ζώνη, κατά μήκος των συνόρων, βρίσκουν πρόσφυγες και μετανάστες και τους βοηθούν αρχικά να επιβιώσουν και να κρυφτούν.
Ιρακινή οικογένεια
Οση ώρα διαρκεί η συνέντευξη, δίπλα στον Πιοτρ βρίσκεται η Καταρίνα, μια Πολωνή ακτιβίστρια από την πόλη Μπιάλιστοκ. Μόλις 24 ώρες πριν από τη συνάντησή μας είχε μαζί με εθελοντές της οργάνωσης «Ocalenie» μεταφέρει στο νοσοκομείο της πόλης Μπιέλσκ Ποντλάσκ δύο Σύρους πρόσφυγες που είχαν εντοπιστεί σχεδόν αναίσθητοι στο δάσος. Ηταν στις 10 μ.μ. της Κυριακής και τη δραματική διάσωση κατέγραψε ο φακός του Reuters.
H Καταρίνα μας περιγράφει: «Ηταν δύο αδέλφια από την πόλη Χομς της Συρίας. Μας είπαν ότι έφυγαν από τη χώρα τους για να μην καταταγούν στον στρατό. Είχαν προσπαθήσει άλλες πέντε φορές να μπουν στο έδαφος της Πολωνίας, αλλά τους είχαν απωθήσει αστυνομικοί και στρατιώτες. Κρύβονταν για τέσσερις ημέρες μέσα στο δάσος δίχως φαγητό και νερό», περιγράφει. Μας λέει ακόμη ότι στο νοσοκομείο τους επισκέφθηκαν δικηγόροι προκειμένου να τους βοηθήσουν να καταθέσουν αίτημα για άσυλο, διαδικασία που –σύμφωνα με την Καταρίνα– δύσκολα θα έχει αίσια έκβαση.
Βρήκαμε τον Πιοτρ μέσω μιας κλειστής ομάδας που έχουν δημιουργήσει σε εφαρμογή κρυπτογραφημένης επικοινωνίας ακτιβιστές και δημοσιογράφοι. Ζήτησε να μας συναντήσει μπροστά στις εγκαταστάσεις της πολωνικής συνοριοφυλακής στη μικρή κωμόπολη Ναρέβκα, στα νότια σύνορα.
Τα περισσότερα κτίρια, παλιές εργατικές κατοικίες που θυμίζουν έντονα την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, είναι σκοτεινά. Στεκόμαστε κάτω από το πορτοκαλί φως μιας λάμπας στην είσοδο της εγκατάστασης για να είμαστε ορατοί. Εμφανίζεται μερικά λεπτά αργότερα μαζί με την ομάδα του. «Μπορούμε να κάνουμε τη συνέντευξη εδώ;» τον ρωτάμε με απορία. «Υποθέτω. Η Πολωνία παραμένει –μάλλον– δημοκρατική χώρα», μας απαντά. Συνεχίζει λέγοντάς μας ότι πριν από μερικά εικοσιτετράωρα ο ίδιος και οι υπόλοιποι ακτιβιστές βρήκαν μέσα στο δάσος μια οικογένεια προσφύγων από το Ιράκ: τον πατέρα, την έγκυο σύζυγό του και τα πέντε τους παιδιά. «Η μητέρα ήταν σε κρίσιμη κατάσταση. Ημασταν υποχρεωμένοι να καλέσουμε ασθενοφόρο. Ηταν ζήτημα ζωής και θανάτου. Ο πατέρας και τα πέντε παιδιά συνελήφθησαν από τις Αρχές και μεταφέρθηκαν εδώ», μας διηγείται δείχνοντάς μας ένα ισόγειο κτίσμα, όπου βρίσκονται τα γραφεία των συνοριοφυλάκων. «Ο λόγος που σας φωνάξαμε εδώ είναι για να δημοσιοποιήσουμε την υπόθεσή τους μήπως δεν απελαθούν πίσω στη Λευκορωσία», μας εξηγεί.
Η Πολωνία, εξάλλου, μόλις πριν από ένα μήνα τροποποίησε τη νομοθεσία της ώστε να μπορεί να απελαύνει άμεσα όσους πρόσφυγες και μετανάστες εντοπίζονται να έχουν εισέλθει παράνομα στο έδαφός της. «Πρόκειται για μια ανθρωπιστική κρίση που πρέπει σύντομα να τελειώσει. Οι καιρικές συνθήκες γίνονται ολοένα και πιο δύσκολες», καταλήγει.