BIENNH. Οι ΗΠΑ και το Ιράν κάθισαν και πάλι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, χθες στη Βιέννη, στον έβδομο γύρο συνομιλιών εκ του σύνεγγυς, με στόχο την εξεύρεση συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Η Τεχεράνη ζητεί επιστροφή στο status quo, όπως αυτό είχε διαμορφωθεί πριν από την αποχώρηση του Ντόναλντ Τραμπ από την πυρηνική συμφωνία του 2015, με διασφαλίσεις «που θα αποτρέψουν επανάληψη των πικρών εμπειριών του παρελθόντος». Η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία, το 2018 και η επιβολή σκληρών οικονομικών κυρώσεων εις βάρος της Τεχεράνης ώθησαν το Ιράν να ξεκινήσει εμπλουτισμό ουρανίου σε ποσοστά που βρίσκονται πιο κοντά στην παραγωγή σχάσιμου υλικού, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πυρηνικές βόμβες. Χθες στη Βιέννη οι εκπρόσωποι της Τεχεράνης δήλωσαν ότι δεν πρόκειται να επιστρέψουν στις δεσμεύσεις της συμφωνίας αν δεν επανέλθουν σε αυτές και οι ΗΠΑ, αίροντας όλες τις κυρώσεις που επέβαλαν μετά την αποχώρησή τους. Η Τεχεράνη απέκλεισε επίσης το ενδεχόμενο διεύρυνσης της συμφωνίας, ώστε να περιλαμβάνει και άλλα αιτήματα των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στην περιοχή, όπως ο περιορισμός του ιρανικού πυραυλικού προγράμματος και η επανεξέταση του ρόλου του Ιράν στις περιφερειακές κρίσεις.
Η «αμοιβαία συμμόρφωση» με τους όρους της συμφωνίας από τις ΗΠΑ και την Τεχεράνη είναι η θέση των ΗΠΑ, όπως δήλωσε στις 23 Νοεμβρίου ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νεντ Πράις. Ωστόσο, ο απεσταλμένος των ΗΠΑ για το Ιράν, Ρομπ Μάλι, είχε δηλώσει στις 19 Νοεμβρίου ότι «ο χρόνος για την επιστροφή στη συμφωνία τελειώνει».
Ποιοι μετέχουν
Η προοπτική αναβίωσης της JCPOA έχει γίνει δεκτή με σκεπτικισμό στο Ισραήλ.
Οι συνομιλίες που άρχισαν χθες είναι οι πρώτες στις οποίες εμπλέκεται η νέα ιρανική κυβέρνηση του σκληροπυρηνικού προέδρου Εμπραχίμ Ραϊσί, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του στις 3 Αυγούστου. Η επιστροφή στις συνομιλίες –παρά την αλλαγή κυβέρνησης– θεωρείται ενθαρρυντικό σημάδι. Εφόσον αποχώρησαν από τη συμφωνία, οι ΗΠΑ τυπικά δεν λαμβάνουν μέρος στις διαπραγματεύσεις της Βιέννης, οι οποίες διεξάγονται μεταξύ των μερών που έχουν απομείνει, δηλαδή του Ιράν, της Ρωσίας, της Κίνας, της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στην πράξη, η αμερικανική αποστολή βρίσκεται στο διπλανό δωμάτιο και επικοινωνεί με την ιρανική μέσω αντιπροσώπων.
Η προοπτική αναβίωσης της συμφωνίας έχει γίνει δεκτή με σκεπτικισμό στο Ισραήλ, το οποίο θεωρεί το Ιράν ως τον σημαντικότερο περιφερειακό του αντίπαλο. «Ελπίζουμε ότι ο κόσμος δεν θα κάνει πίσω, αλλά αν κάνει, εμείς δεν σκοπεύουμε. Ισως έχουμε διαφωνίες ακόμη και με τους καλύτερους φίλους μας, δεν θα είναι η πρώτη φορά», είπε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Ναφτάλι Μπένετ. «Σε κάθε περίπτωση, αν υπάρξει επιστροφή στην JCPOA (την πυρηνική συμφωνία του 2015) το Ισραήλ προφανώς δεν είναι μέρος της και δεν δεσμεύεται από αυτή. Διατηρούμε την ελευθερία δράσης μας».