Με τον λυπηρά γνώριμο φαύλο κύκλο ιχνηλάτησης πρώτων κρουσμάτων, ανταλλαγής κατηγοριών και ταξιδιωτικών απαγορεύσεων, αντέδρασαν τα κράτη του πλανήτη στο στέλεχος «Όμικρον», επιλέγοντας αποσπασματική πολιτική που καθόρισε –και εμπόδισε– τη μέχρι στιγμής αντιμετώπιση της πανδημίας. Οι κυβερνήσεις, υιοθετώντας τις ανησυχίες του ΠΟΥ για το νέο στέλεχος του κορωνοϊού, επέλεξαν διαφορετικές προσεγγίσεις, τείνοντας συνήθως προς την αυστηρότητα, με κλείσιμο συνόρων και απαγορεύσεις αφίξεων ταξιδιωτών από χώρες της αφρικανικής ηπείρου.
Ελάχιστα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για το στέλεχος «Όμικρον», πέρα από τον μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων που εμφανίζει. Θα χρειασθούν ακόμη εβδομάδες έως ότου οι επιστήμονες αποφανθούν με βεβαιότητα για τη μεταδοτικότητα του νέου στελέχους, την επικινδυνότητά του και την ευαισθησία του στα εμβόλια.
Στην Κίνα, κομματική εφημερίδα θριαμβολογούσε για την απόφαση πλούσιων δημοκρατιών, όπως η Ιαπωνία και η Αυστραλία, να μιμηθούν το κινεζικό πρότυπο, κλείνοντας τα σύνορά τους και επιβάλλοντας αυστηρά μέτρα προστασίας. Η Δύση, υποστηρίζει η Κίνα, συσσώρευσε δόσεις εμβολίων εις βάρος φτωχότερων κρατών και πληρώνει σήμερα το τίμημα του εγωισμού της.
Αλληλοκατηγορίες, έλλειψη συντονισμού, ελάχιστη πληροφόρηση και φόβος επηρεάζουν τις κυβερνητικές αποφάσεις.
Στις ΗΠΑ, οι ομοσπονδιακές αρχές κάλεσαν τους εμβολιασμένους να προγραμματίσουν αναμνηστική δόση, ενώ ο πρόεδρος Μπάιντεν προσπάθησε να καθησυχάσει τους Αμερικανούς, κάνοντας λόγο για αποφυγή πανικού. Ο πρόεδρος αποκάλυψε μάλιστα ότι η Ουάσιγκτον βρίσκεται σε συνομιλίες με κατασκευάστριες εμβολίων για την τροποποίηση των σκευασμάτων, προκειμένου να είναι αποτελεσματικά για το νέο στέλεχος «Ομικρον».
Στις χώρες στον νότο της αφρικανικής ηπείρου, όπου οι επιστήμονες απομόνωσαν πρώτοι το στέλεχος «Ομικρον», οι ηγεσίες κατήγγειλαν τις ταξιδιωτικές απαγορεύσεις ως οικονομικά καταστροφικές και αντιπαραγωγικές, υποστηρίζοντας ότι η ακραία αντίδραση της Δύσης θα αποθαρρύνει κάθε μελλοντική πρόθεση διαφάνειας γύρω από συρροές του ιού. Αφρικανοί αξιωματούχοι επεσήμαναν επίσης ότι εξαιτίας των αδικιών στην κατανομή των δόσεων εμβολίων, η αφρικανική ήπειρος βρίσκεται αντιμέτωπη με το νέο στέλεχος με ελάχιστη προστασία. Η αύξηση των παραδόσεων εμβολίων σε ορισμένα αφρικανικά κράτη, όμως, οδηγεί κάποιες κυβερνήσεις να μελετούν σήμερα την επιβολή υποχρεωτικότητας εμβολιασμού. Την Κυριακή, η Γκάνα ανακοίνωσε ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι, υγειονομικοί και μαθητές σχολείων θα πρέπει να έχουν εμβολιασθεί μέχρι τις 22 Ιανουαρίου. Η Ευρώπη, που αντέδρασε με σπάνιο συντονισμό απαγορεύοντας τα ταξίδια από και προς τη Νότια Αφρική και κάποιες γειτονικές της χώρες, επιταχύνει τη χορήγηση αναμνηστικής δόσης, ελπίζοντας ότι αυτό θα αποδειχθεί αποτελεσματικό κατά του στελέχους «Ομικρον» και υιοθετώντας σειρά μέτρων προστασίας ακόμη και σε χώρες επίκεντρα αντίστασης κατά των περιοριστικών μέτρων, όπως είναι η Βρετανία.
«Η απουσία συνεκτικής και σαφούς παγκόσμιας προσέγγισης οδήγησε σε αποσπασματική αντίδραση, που τροφοδότησε την παρανόηση, την παραπληροφόρηση και την καχυποψία», είπε ο διευθυντής του ΠΟΥ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους. Ο οργανισμός συγκάλεσε τριήμερη έκτακτη σύνοδο για να συζητήσει σύμφωνο με στόχο την ταχεία ανταλλαγή επιδημιολογικών δεδομένων και τη δίκαιη πρόσβαση σε εμβόλια. Η Ευρωπαϊκή Ενωση πιέζει η συμφωνία να έχει δεσμευτικό χαρακτήρα, αλλά η Ουάσιγκτον αντιδρά. Η πρόταση –και μόνο– του ΠΟΥ υπογραμμίζει με τον χειρότερο τρόπο το γεγονός ότι ύστερα από δύο χρόνια πανδημίας με εκατομμύρια νεκρούς, τεράστιες κοινωνικές επιπτώσεις και οικονομικές απώλειες, δεν υπάρχει ακόμη διεθνές σχέδιο αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης.