Eρευνα – Ανάλυση: καθ. Γιάννης Μανιάτης
Με τη συνεργασία των μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών: Ελένης Σκουρουλιάκου, Τατιάνας Τοκατλίδη, Νίκου Χολέβα
Σχεδόν πάντα, η δημόσια συζήτηση για την πράσινη μετάβαση αφορά τον ηλεκτρισμό, ο οποίος αποτελεί μόνο το 17% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας. Σημαντικό ποσοστό της συζήτησης αφορά την ηλεκτροκίνηση, όταν οι μεταφορές αποτελούν το διπλάσιο ποσοστό κατανάλωσης ενέργειας σε σχέση με τον ηλεκτρισμό. Ελάχιστη συζήτηση γίνεται όμως για την ψύξη – θέρμανση, που είναι το 51% της κατανάλωσης. Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση για την πράσινη μετάβαση σε κτίρια και βιομηχανίες. Το τελευταίο ενδιαφέρει ιδιαίτερα την Ελλάδα λόγω του ζεστού νερού χρήσης, που παράγεται από ηλιακούς θερμοσίφωνες.
Η ενέργεια το 2040
Μέχρι το 2040 η εγκατεστημένη ισχύς ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά αναμένεται να αυξηθεί πάνω από 300%, από αιολικά πάνω από 100% και από φυσικό αέριο πάνω από 25%. Από την άλλη πλευρά, ο άνθρακας και τα πυρηνικά παραμένουν σταθερά στα σημερινά μεγέθη τους.
Κεφάλαια για τις πράσινες επενδύσεις κρατών της Ε.Ε.
Η Ιταλία, η Πολωνία και η Ελλάδα αποτελούν τις χώρες εκείνες οι οποίες επέλεξαν να προχωρήσουν και σε δανειοδότηση (εκτός από τις δωρεάν επιχορηγήσεις) για την υλοποίηση των επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης. Αντίθετα, τα περισσότερα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως η Ισπανία, η Γαλλία, το Βέλγιο, η Τσεχία και άλλες, επενδύουν στην πράσινη ενέργεια μόνο τις (δωρεάν) επιχορηγήσεις που προσφέρει το Ταμείο. Πάνω από τον μέσο όρο του 40% των επενδύσεων του Ταμείου για καθαρή ενέργεια βρίσκονται η Πολωνία, το Βέλγιο, η Φινλανδία, η Σουηδία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο. Στο όριο και κάτω από το 40% βρίσκονται η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ουγγαρία, η Κροατία κ.ά.
Καταμερισμός κονδυλίων
Ιδιαίτερο πολιτικό – κοινωνικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η κατανομή των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης με βάση τις επιλογές κρατών-μελών. Ιταλία και Ισπανία επενδύουν στα μικρά, αποκεντρωμένα, κατανεμημένα φωτοβολταϊκά, σε αντίθεση με την Ελλάδα, η οποία διαθέτει τα κονδύλιά της κυρίως στα μεγάλης κλίμακας φωτοβολταϊκά και χερσαία αιολικά.
Η Κίνα κατέχει τη μερίδα του λέοντος σε διεθνές επίπεδο
Στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η Κίνα έχει εγκατεστημένη σχεδόν τη μισή παγκόσμια ισχύ, καθώς το μερίδιό της αγγίζει ποσοστό της τάξεως του 43%. Στη δεύτερη θέση από απόψεως μεριδίου ακολουθούν –πολύ χαμηλότερα ωστόσο– οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, με ποσοστό που φτάνει μόλις το 12%, ενώ οι τρεις μεγάλες οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης (η Γερμανία, η Γαλλία και η Ισπανία) αγγίζουν αθροιστικά μόλις το 7% σε εγκατεστημένη ισχύ.
Η σωρευτική παγκόσμια εγκατεστημένη ισχύς αναμένεται να ακολουθήσει ιδιαίτερα ανοδική πορεία μέσα στην επόμενη πενταετία και να αυξηθεί κατά πάνω από 50%, δηλαδή από 3.000 GW που είναι σήμερα να αγγίξει τα 4.700 GW.
Φθηνότερα φωτοβολταϊκά
Τη δεκαετία 2010-2019 υπήρξε δραματική μείωση των τιμών φωτοβολταϊκών πάνελ (από 378 δολ./MWh σε 68 δολ./MWh). Για κάθε διπλασιασμό της εγκατεστημένης φωτοβολταϊκής ισχύος, η τιμή μειωνόταν 36%. Σημαντική μείωση τιμών χερσαίων και υπεράκτιων αιολικών, στάσιμη η παραγωγή ηλεκτρισμού από άνθρακα και αύξηση 50% της πυρηνικής ενέργειας.
