Εκατομμύρια χρήστες του YouTube έχουν παρακολουθήσει τις αναρτήσεις των Λι και Ολι Μπάρετ από την Κίνα. Πατέρας και γιος επισκέπτονται ξενοδοχεία σε εξωτικούς προορισμούς και δοκιμάζουν τοπικά εδέσματα, μεταφέροντας τις εμπειρίες τους. Οι Μπάρετ ανήκουν στη νέα γενιά σημαντικών προσωπικοτήτων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίοι εμφανίζουν την Κίνα ως ιδανικό ταξιδιωτικό προορισμό, αντικρούοντας παράλληλα τις επικρίσεις που δέχεται το Πεκίνο για την αυταρχική διακυβέρνηση της χώρας.
Τα βίντεο δίνουν την αίσθηση αυτοσχέδιων δημιουργιών. Από την άλλη πλευρά του φακού, όμως, βρίσκεται πολυπληθής ομάδα κρατικών στελεχών, τα οποία έχουν οργανώσει και έχουν χρηματοδοτήσει τα ταξίδια των Μπάρετ –και άλλων σαν και αυτούς–, προσφέροντας, εκτός από χρήματα, και εκατοντάδες χιλιάδες νέους «ακολούθους» στις σελίδες YouTube, Facebook και Twitter των «επιδραστικών χρηστών» (influencers).
Οι περισσότεροι από τους επιδραστικούς χρήστες έχουν ζήσει δεκαετίες στην αχανή χώρα και δηλώνουν ότι οι ίδιοι, και όχι το ΚΚΚ, αποφασίζουν τι προ- βάλλεται στα βίντεο που φτιάχνουν.
Οι περισσότεροι από αυτούς τους YouTubers έχουν ζήσει δεκαετίες στην Κίνα και δηλώνουν ανοιχτά ότι φιλοδοξούν να αντικρούσουν τη δυτική προπαγάνδα και την αρνητική εικόνα της Δύσης για την αχανή χώρα, επιμένοντας ότι οι ίδιοι –και όχι το Κομμουνιστικό Κόμμα– αποφασίζουν τι προβάλλεται στα βίντεο. Ακόμη, όμως, και αν οι δημιουργοί δεν θεωρούν τους εαυτούς τους όργανα κομματικής προπαγάνδας, το Πεκίνο τούς εκμεταλλεύεται με αυτόν ακριβώς τον τρόπο. Κινέζοι διπλωμάτες και κρατικά στελέχη χρησιμοποιούν τα βίντεο αυτά σε συνεντεύξεις Τύπου, ενώ οι έξι πλέον δημοφιλείς δημιουργοί διαθέτουν 1,1 εκατ. συνδρομητές, με τα βίντεο να έχουν παρακολουθήσει 130 εκατ. χρήστες του Ιντερνετ.
Το καθεστώς του Πεκίνου αξιοποιεί έτσι πλατφόρμες όπως το Twitter και το YouTube, οι οποίες παραμένουν απαγορευμένες στην Κίνα, για την προώθηση προπαγανδιστικού μηνύματος προς τον κόσμο. «Η Κίνα είναι ο νέος μεγάλος παραβάτης στον κόσμο της κοινωνικής δικτύωσης. Ο στόχος δεν είναι η νίκη, αλλά η διασπορά χάους και αμφιβολιών, με στόχο την απόκρυψη της ενοχλητικής πραγματικότητας», λέει ο Ερικ Λιου, πρώην διαχειριστής περιεχομένου σε κινεζικές ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης.
Ο Ισραηλινός δημιουργός βίντεο Ραζ Γκαλ-Ορ ταξιδεύει τα τελευταία χρόνια στην Κίνα, μεταφέροντας συχνά διασκεδαστικές εμπειρίες στα εκατομμύρια συνδρομητών του. Την περασμένη άνοιξη, ο Γκαλ-Ορ επισκέφθηκε καλλιέργειες βαμβακιού στην επαρχία Σινζιάνγκ, απορρίπτοντας τους δυτικούς ισχυρισμούς για καταναγκαστική εργασία των μουσουλμάνων κατοίκων. «Ολα είναι φυσιολογικά εδώ. Ο κόσμος είναι ευγενικός, εργάζεται και απολαμβάνει τη ζωή του», λέει ο Γκαλ-Ορ, αδιαφορώντας για τις αποκαλύψεις για στρατόπεδα εργασίας και ιδεολογικής αναμόρφωσης σε αυτήν την επαρχία της δυτικής Κίνας.