Η υπόθεση Τζόκοβιτς έχει πολλά από τα συστατικά ενός δημοσίου δράματος. Καλούς, κακούς, ήρωες, μυστήριο, ψεύδη, ανατροπές.
Επτά συντάκτες της «Κ» τοποθετούνται για την πολύκροτη υπόθεση, σε αναμονή της οριστικής απόφασης των Αυστραλιανών αρχών.
Το στίγμα στην υστεροφημία του θα μείνει ανεξίτηλο
Ο Νόβακ Τζόκοβιτς ανδρώθηκε τενιστικά στη σκιά δύο γιγάντων: του Ρότζερ Φέντερερ και του Ραφαέλ Ναδάλ. Χρειάστηκε να φτάσει τα 24 του, το 2011, για να τους παραγκωνίσει και να εδραιωθεί ως ο κορυφαίος του πλανήτη. Ήταν ένα μνημειώδες επίτευγμα, δεδομένης της ποιότητας των παικτών που αντικαθιστούσε.
Στη δεκαετία που ακολούθησε, με την εξαίρεση μίας διετίας (2016-2018) όπου ταλαιπωρήθηκε από τραυματισμούς και άλλαξε την προπονητική του ομάδα, ήταν ο αδιαφιλονίκητος κυρίαρχος του σπορ. Παρά την άρνηση των δύο άλλων μεγάλων να κάνουν στην άκρη, παρά τον ανταγωνισμό από συνομηλίκους του όπως ο Άντι Μάρεϊ και ο Σταν Βαβρίνκα και από τη νέα γενιά των Τσιτσιπά, Ζβέρεφ και Μεντβέντεφ, έφτασε τα 20 Γκραν Σλαμ (μόνο ο Ναδάλ και ο Φέντερερ έχουν κατακτήσει εξίσου πολλά), έσπασε το ρεκόρ μακροβιότητας στο νούμερο 1 της παγκόσμιας κατάταξης, έφτασε να κατέχει όλα τα μεγάλα τουρνουά την ίδια στιγμή (το Nole Slam τoυ 2015-6). Με λίγα λόγια, έγινε ο πιο επιτυχημένος, ο σπουδαιότερος τενίστας όλων των εποχών.
Πότε όμως – παρά τις επίμονες προσπάθειές του να προσεταιριστεί το κοινό – δεν κατάφερε να προσεγγίσει τα επίπεδα δημοτικότητας του Ναδάλ και του Φέντερερ. Οι θεατές συχνά στρέφονται εναντίον του στους αγώνες – κάτι το οποίο το χρησιμοποιεί προς όφελός του, μπαίνει στη λογική «μόνος εναντίον όλων», για να επικρατήσει των αντιπάλων του.
Για το λόγο αυτό, αν καταφέρει, μετά από αυτό το πολυήμερο, πολυσχιδές ψυχόδραμα, να αγωνιστεί στο Australian Open, του δίνω μεγάλες πιθανότητες να υπερασπιστεί τον τίτλο του. Αλλά το στίγμα στην υστεροφημία του θα μείνει ανεξίτηλο. Δεν θα απολαύσει ποτέ την αγάπη του πλήθους που τόσο λαχταρά.
Γιάννης Παλαιολόγος
Η ισονομία είναι βασική αρχή της δημοκρατίας
Ημέρες τώρα παρακολουθώ το σήριαλ με τον Νόβακ Τζόκοβιτς. Ακόμα περισσότερο όμως από όσα αποδεικνύεται πως έκανε, με έχει τρομάξει πόσοι άνθρωποι επειδή είναι επιτυχημένος, σπουδαίος αθλητής, διάσημος και πλούσιος, επειδή αναμφίβολα έχει καταφέρει πολλά, είναι έτοιμοι να του αναγνωρίσουν το δικαίωμα να κάνει ότι θέλει. Να του πουν «μπράβο» που καταπατά την νομοθεσία, που απαιτεί για τον εαυτό του το προνόμιο να του φέρονται αλλιώς, να εξαιρείται αντίθετα με όλους τους άλλους. Ξεχάσαμε ότι η ισονομία είναι βασική αρχή της δημοκρατίας και προφυλάσσει τους πιο αδύναμους; Ξεχάσαμε την οργή, την δίκαιη οργή που μας πλημμυρίζει όταν ένας «που έχει τον τρόπο του» καταφέρνει να διαφεύγει τις συνέπειες των πράξεων του;
Σήμερα ο Νόβακ Τζόκοβιτς αύριο, κάποιος άλλος. Με τις ευλογίες μας μάλιστα.
Παραδέχθηκε ότι συνάντησε δημοσιογράφο ενώ ήταν θετικός χωρίς να του το πει! Αν οποιοσδήποτε φίλος μας είχε εμφανιστεί στο γιορτινό τραπέζι γνωρίζοντας ότι είναι θετικός, πως θα αισθανόμασταν γι’ αυτόν; Τι θα του λέγαμε; Θα τον εμπιστευόμασταν ποτέ ξανά αν ξέραμε ότι μας έβαλε σε κίνδυνο ενώ γνώριζε για να μην χάσει ο ίδιος;
Θα προτιμούσα, όπως συμβαίνει στις ταινίες ο «καλός» να παραμείνει «καλός» μέχρι τέλους. Την τελευταία στιγμή να αποδειχθεί ότι υπήρξε μια παρερμηνεία, μια σειρά τυχαίων κακών συμπτώσεων οδήγησαν σε λάθος συμπεράσματα, ακόμα περισσότερο μια πλεκτάνη και ο ήρωας να αποδειχτεί περίτρανα ότι παραμένει «καλός» και να υψωθεί ακόμα ψηλότερα στη συνείδηση όλων. Αλλά δυστυχώς τα γεγονότα και οι αποκαλύψεις που ημέρες τώρα διαδέχονται, η μια την άλλη γκρέμισαν τις προσδοκίες μου και έριξαν από το ηθικό του βάθρο, τον Νόβακ Τζόκοβιτς. Αποδείχτηκε πιο μικρός σε άλλους τομείς από το αθλητικό του ανάστημα.
Τάνια Γεωργιοπούλου
Οταν η πολιτική κάνει… πρωταθλητισμό
Αργά ή γρήγορα θα συνέβαινε κι αυτό. Ενας σταρ του παγκόσμιου αθλητισμού να «χορεύει» επί μέρες, μια ολόκληρη χώρα και μια διοργάνωση κορυφαίου επιπέδου όπως το γκραν σλαμ τένις της Μελβούρνης. Κι όταν κάτι πάει τόσο στραβά, ο φταίχτης δεν μπορεί να είναι μόνο ένας.
Το ζήτημα Τζόκοβιτς ανέδειξε -ίσως πιο ηχηρά από κάθε άλλη περίπτωση- τρία σημαντικά προβλήματα που βρίσκονταν επιμελώς κάτω από το «χαλί», πριν ο Σέρβος το «κλωτσήσει» άγαρμπα και η σκόνη σκεπάσει τα πάντα:
1. Την αδυναμία μιας οργανωμένης πολιτείας και του αθλητισμού (εν προκειμένω του τένις) να διαχειριστούν επικοινωνιακά κι όχι επί της ουσίας, έναν «τσαμπουκά» ενός διάσημου αθλητή πρώτης γραμμής (δεν θέλω να φανταστώ τι θα γινόταν αν κάτι παρόμοιο συνέβαινε επί ελληνικού εδάφους).
2. Τα χαοτικά κενά που υπάρχουν ανάμεσα στους νόμους ενός κράτους και στους κανονισμούς αθλημάτων. Ναι, η αυστραλιανή κυβέρνηση έχει τα πρωτόκολλά της σχετικά με τον κανονισμό και οφείλει να τα τηρήσει. Γιατί, λοιπόν, το τένις, δεν φρόντισε να έρθει σε επαφή τουλάχιστον με τις τέσσερις χώρες διεξαγωγής των γκραν σλαμ και οι κορυφαίες διοργανώσεις του να διεξαχθούν υπό τη μορφή φούσκας; Ναι, ο Τζόκοβιτς είναι ανεμβολίαστος, αλλά θα μπορούσε να συμμετάσχει σε ένα «αποστειρωμένο» γκραν σλαμ, με συνεχή τεστ, όπως φυσικά και οι εμβολιασμένοι.
3. Τον διαχωρισμό πολιτών και αθλητών ακόμη και σε κρίσιμες ημέρες έξαρσης της πανδημίας, σε «Πληβείους και Πατρίκιους». Φαντάζομαι ότι αν κάτι σχετικό συνέβαινε με κάποιον άσημο τενίστα ή τενίστρια, το θέμα θα είχε κλείσει εν τη γενέσει του. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας…
Μπάμπης Παπαδάτος
Κανείς δεν είναι υπεράνω των νόμων
«Πακέτο» και έξω από την Αυστραλία. Στο Βελιγράδι ή όπου αλλού επιθυμεί τέλος πάντων. Αρκετά κράτησε το σίριαλ Τζόκοβιτς, και κράτησε τόσο επειδή ακριβώς είναι ο Τζόκοβιτς, το νούμερο 1 στην κατάταξη, ο νικητής 20 τίτλων γκραν σλαμ, ο υπεραθλητής, ο δισεκατομμυριούχος, το golden boy των χορηγών. Οποιοσδήποτε άλλος στη θέση του αποδεικνυόταν ότι μπήκε στην Αυστραλία κάνοντας ψευδή δήλωση σε ταξιδιωτικό έντυπο θα είχε προ πολλού δει την έξοδο, αν όχι κάποια αίθουσα δικαστηρίου, σε μια χώρα με εξαιρετικά αυστηρή συνοριακή πολιτική· για όσους προβαίνουν σε ψευδή δήλωση στο αεροδρόμιο προβλέπεται βαριά ποινή με φυλάκιση έως και 12 μήνες. Αλλά είπαμε, είναι ο Τζόκοβιτς. Σε αυτό το σημείο με τρώει το… χέρι μου να γράψω τι έχει δηλώσει για το ένα και το άλλο και ποιες είναι οι απόψεις του για τη ζωή, τη διατροφή, τα εμβόλια, το σύμπαν, τις γυναίκες που παίζουν τένις! Δεν θα το κάνω όμως γιατί στη συγκεκριμένη υπόθεση δεν έχει καμμία απολύτως σημασία η κοσμοθεωρία ή ο χαρακτήρας του. Δεν πρέπει να μας αφορά τίποτα άλλο πέρα από το γεγονός ότι κανείς δεν είναι υπεράνω των νόμων. Οτιδήποτε άλλο μπαίνει στο τραπέζι του διαλόγου ως επιχείρημα της μιας ή της άλλης πλευράς, αυτό το αίτημα υπονομεύει.
Γιούλη Επτακοίλη
Η ευκαιρία του για “άσο”
Το meme με το Νόβακ Τζόκοβιτς στο ρόλο του Viktor Navorski, ήρωα του The Terminal, φαίνεται ότι έχει σφραγίσει το συνεχιζόμενο θρίλερ με τη συμμετοχή ή μη του Σέρβου παίκτη στο Αυστραλιανό Open. Γέλασα στην αρχή, αλλά τελικά βρίσκω ότι η σύγκριση αδικεί το συμπαθή Βίκτορα. Ναι, η Κρακοζία, η φανταστική χώρα από την οποία καταγόταν ο ήρωας του Σπίλμπεργκ βρίσκεται υποτίθεται στη νοτιοανατολική Ευρώπη και ναι οι αρχές και στις δύο περιπτώσεις κατάφεραν να γελοιοποιηθούν, αλλά οι ομοιότητες σταματούν κάπου εκεί. Ο φτωχός πλην τίμιος Ναβόρσκι ταξίδευε στις ΗΠΑ μόνο και μόνο για να πάρει το αυτόγραφο του Μπένι Γκολσον, σαξοφωνίστα της τζαζ, εκπληρώνοντας την τελευταία επιθυμία του πατέρα του. Ο Ορθόδοξος πλην πιστός αντιεμβολιαστής Τζόκοβιτς ταξίδεψε στην Αυστραλία για να συμμετάσχει σε ένα τουρνουά τένις που θα τον ανεβάσει ακόμα ψηλότερα στην κατάταξη των πιο ακριβοπληρωμένων αθλητών παγκοσμίως (το οποίο τώρα που το σκέφτομαι λογικά αποτελεί επίσης επιθυμία του πατέρα του). Αν κάποιος από τους δύο έχει τη συμπάθεια μας, σόρι αλλά αυτός δεν είναι ο μίλιονερ με το σορτσάκι.
Η οικογένεια του Novax φυσικά έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της να ξεσηκώσει τον οίκτο για την ταλαιπωρία του παιδιού. Έστω για λίγο, ο Τζόκοβιτς κρατήθηκε σε ξενοδοχείο όπου διαβιούν σε άθλιες συνθήκες αιτούντες άσυλο και μετανάστες, πολλοί από τους οποίους για πολλά χρόνια. Να, αυτή ήταν η ευκαιρία του για “άσο”. Να ευαισθητοποιούσε την παγκόσμια κοινότητα για τη μεταναστευτική πολιτική της Αυστραλίας και τα διαβόητα κέντρα κράτησης. Η ευκαιρία χάθηκε, σαν μπαλιά που πέρασε out.
Το σίριαλ Τζόκοβιτς κάποια στιγμή θα τελειώσει. Εμείς, τότε, αντί για το Terminal, ας δούμε ξανά στο Netflix το Stateless (Απατρις).
Λίνα Γιάνναρου
Γράμμα στον «Νόλε της διπλανής πόρτας»
«Τον κυνηγούν γιατί τους χαλάει το αφήγημα», σκέφτηκες μόλις διάβασες για τον νέο σάλο που προκλήθηκε ύστερα από την ανακοίνωση Τζόκοβιτς. Δεν είσαι αντι-εμβολιαστής, όμως όλη αυτή η διαρκώς εξελισσόμενη κατάσταση με τα «πρέπει» της πανδημίας κάπου σε έχει κουράσει. Σε μια γωνία του υποσυνείδητου μπλέκονται η πολιτική με την επιστήμη, οι στατιστικές, τα μέτρα και οι αδήριτες ανάγκες της καθημερινότητας. «Νισάφι πια. Με τον Νόλε». Δεν είναι δύσκολο ένας ταλαιπωρημένος πολίτης να ταυτιστεί με τη δήθεν ηρωική ιστορία ενός «ασυμβίβαστου». Είναι όμως παράλογο.
Για να το αντιληφθείς, αρκεί ένας συλλογισμός: Γίνε για λίγο ο Νόλε του μικρόκοσμού σου.
Στις 14/12 βρίσκεσαι σε μια εκδήλωση. Ας πούμε ότι έχεις πάει σε αγώνα μπάσκετ – όπως ο Τζόκοβιτς. Στις 16/12 σε πληροφορούν ότι στις εξέδρες είχες έρθει σε επαφή με κρούσματα. Είσαι ασυμπτωματικός, κάνεις ράπιντ και βγαίνει αρνητικό, αλλά κάπου μέσα σου ανησυχείς – πετάγεσαι για ένα PCR. Ομως οι υποχρεώσεις τρέχουν.
Ζυγίζεις το ρίσκο, «είμαι ασυμπτωματικός, έχω αρνητικό ράπιντ», και τελικώς πας στο γραφείο. Αλλά δεν ενημερώνεις για όσα σου συμβαίνουν. Εργάζεσαι χωρίς μάσκα δίπλα σε ανυποψίαστους συναδέλφους. Την επομένη, εν αναμονή του PCR κάνεις άλλο ένα ράπιντ, κι αυτό αρνητικό. Πηγαίνεις στο γραφείο ξανά. Και μετά στη γιορτή του σχολείου, «δεν γίνεται να μην πάμε, θα στενοχωρηθεί ο μικρός». Το βράδυ μαθαίνεις ότι είσαι θετικός στον κορωνοϊό.
Ωστόσο, στις 18/12 έχεις προγραμματισμένη μια σημαντική συνάντηση. Κρίνεις ότι δεν μπορείς «να απογοητεύσεις τον επισκέπτη». «Θα προσέξω πολύ» σκέφτεσαι βολικά, κάνεις τη συνάντηση φορώντας μάσκα, στο τέλος τη βγάζεις για ένα-δύο αναμνηστικά κλικ.
Μόλις σήμερα αποκαλύπτεις στο γραφείο ότι νόσησες και ότι, εβδομάδες νωρίτερα, ενώ περίμενες το αποτέλεσμα του PCR ερχόσουν σε επαφή με συναδέλφους.Αποχωρείς, πίσω ξεμένουν οι συνάδελφοι που μόλις ενημέρωσες. Κάποιος ψελλίζει, «εντάξει, πού να ‘ξερε…». Ενας άλλος, έξαλλος τον διακόπτει: «Τι εννοείς; Το λιγότερο που έπρεπε να κάνει ήταν να μας ενημερώσει ότι είχε έρθει σε επαφή με κρούσμα. Με ποιο δικαίωμα έθεσε σε κίνδυνο εμάς, τα παιδιά μας, τους ηλικιωμένους γονείς μας;».
Ενας-δύο που είχαν κολλήσει την επίμαχη περίοδο προσπαθούν να ανακαλέσουν τις λεπτομέρειες για να διαπιστώσουν αν ήσουν εσύ που τους μετέδωσες τον ιό. Την ίδια ώρα, τα νέα ταξιδεύουν, γονείς από το σχολείο του μικρού πνέουν μένεα: «Είναι δυνατόν; Επαιξε έτσι με την υγεία των παιδιών μας; Ποιος νομίζει ότι είναι;». Ελα ντε. Αγαπητέ φίλε σου έχω νέα: Δεν είσαι ο Νόλε. Οσο κι αν η ταύτιση μαζί του έχει μια γλυκιά επίγευση επαναστατικότητας, στον κόσμο της ανωνυμίας, εκεί όπου οι πράξεις μας επηρεάζουν το σύνολο, το «έλα μωρέ, δεν πειράζει» είναι ένας καλός λόγος για να γίνεις -δικαίως- «κόκκινο πανί». Με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Δεν είσαι ο Νόλε φίλε μου. Και σίγουρα, δεν θα δικαιολογούσες οποιονδήποτε «Νόλε της διπλανής πόρτας» είχε βλαπτική συμπεριφορά προς εσένα και τους δικούς σου. Γιατί λοιπόν να δικαιολογήσεις τον αυθεντικό; Ή, ακόμα χειρότερα, γιατί να τον υποστηρίξεις;
Υ.Γ. Ακόμα και στην περίπτωση που το περιβόητο PCR αποδειχθεί πλαστό, η ουσία θα παραμείνει ίδια: Σε αυτό τον αγώνα ο Νόλε δεν παίζει για τα «δικαιώματα» κανενός. Μόνο για τα δικά του. Με κάθε τρόπο.
Χρήστος Κυριαζής
«Πρότυπο» για τους λάθους λόγους
Κάποια ζητήματα θα έπρεπε να είναι ήδη λυμένα. Θα περίμενε κανείς ότι στον καιρό της πανδημίας θα αρκούσε η προτροπή της επιστημονικής κοινότητας για εμβολιασμό κατά της COVID-19 ώστε να καμφθούν οι αντιστάσεις δύσπιστων και αμφισβητιών. Ότι δεν θα είχε μεγαλύτερη βαρύτητα -έστω και για μερίδα της κοινής γνώμης- η άποψη μη ειδικών. Εδώ και μήνες όμως παρατηρούμε στην Ελλάδα και διεθνώς κάθε λογής εκπρόσωπο του περιθωρίου να διεκδικεί ρόλο αυθεντίας απαξιώνοντας την ιατρική.
Η ατζέντα έχει μετατοπιστεί, όπως ήταν αναμενόμενο να συμβεί σε μια σχεδόν μονοθεματική επικαιρότητα. Ακροδεξιές οργανώσεις, όψιμοι πολιτευτές, διάττοντες τηλεοπτικοί αστέρες, ακόμη και παγκοσμίου φήμης αθλητές συστήνονται ξανά στο κοινό τους μέσα από αντιεπιστημονικές θεωρίες.
Το σίριαλ Τζόκοβιτς έχει κουράσει. Το πότε ήταν θετικός, το αν ήταν θετικός, το πώς τήρησε ή όχι τα μέτρα, το εάν θα του επιτραπεί να αγωνιστεί στην Αυστραλία. Υπό κανονικές συνθήκες ο Σέρβος τενίστας θα έπρεπε να απασχολεί μόνο για τις αθλητικές του επιδόσεις. Να αποτελεί πρότυπο για το προπονητικό πλάνο που ακολουθεί, την αγωνιστική τακτική, την κοπιώδη αφοσίωση που απαιτείται για να αξιοποιήσει κάποιος το ταλέντο του και να γίνει κορυφαίος. Πλέον ο Τζόκοβιτς κατάφερε να γίνει ιαχή ακόμη και σε πορεία αντιεμβολιαστών στη χώρα μας. «Πρότυπο» για όλους τους λάθος λόγους.
Γιάννης Παπαδόπουλος
