Ο υπουργός Εξωτερικών της Σερβίας, Νίκολα Σελάκοβιτς, στη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ» την ώρα που η Βοσνία κλυδωνίζεται και οι εντάσεις στο Κόσοβο περιοδικά αναζωπυρώνονται, χαρακτηρίζει ως σημαντικότερο δίδαγμα των τελευταίων δεκαετιών το ότι πρέπει πάση θυσία να διατηρηθεί η ειρήνη.
– Στην περίπτωση του Κοσόβου, όσο περνάει ο καιρός τόσο χειρότερα γίνονται τα πράγματα για τα σερβικά συμφέροντα. Αν αφήσουμε το τι είναι ορθό και περάσουμε στο τι είναι ρεαλιστικό, μήπως ήρθε η στιγμή να περιορίσει η Σερβία τις απώλειές της;
– Πρώτα πρέπει να απαντήσουμε αν είναι σωστό να υπάρχει ένα μέτρο στην περιοχή για τους Σέρβους και ένα άλλο για τους υπολοίπους.
– Πάλι μιλάτε με ηθικούς όρους.
– Μπορείτε να απαντήσετε στους Σέρβους που ζουν στη Ρεπούμπλικα Σέρπσκα (η σερβική οντότητα στη Βοσνία) γιατί επιτράπηκε στους Αλβανούς του Κοσόβου να διακηρύξουν την ανεξαρτησία τους και δεν επιτρέπεται σε αυτούς; Αυτός είναι ο λόγος που η Σερβία υποστηρίζει την εδαφική ακεραιότητα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Αλλά ο σεβασμός της εδαφικής ακεραιότητας πρέπει να ισχύει για όλες τις χώρες, όχι να ισχύει για όλες τις χώρες εκτός από τη Σερβία. Θα συμφωνήσω μαζί σας ότι την περίοδο που η προσέγγισή μας δεν ήταν ρεαλιστική χάναμε.
– Αρα είστε υπέρ μιας μεγάλης διαπραγμάτευσης που να περιλαμβάνει και το Κόσοβο και τη Βοσνία;
– Δεν λέω αυτό. Απλώς δείχνω πόσο αρνητική επίδραση έχει το Κόσοβο στην περιοχή. Γι’ αυτό ξεκινήσαμε την Πρωτοβουλία για τα Ανοικτά Βαλκάνια (Σερβία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία). Αν φανούν τα οφέλη της οικονομικής συνεργασίας, τα πολιτικά ζητήματα θα επιλυθούν πιο εύκολα.
Μετά έναν αιώνα και πλέον κακών σχέσεων ανάμεσα στη Σερβία και στην Αλβανία, τώρα οι ηγέτες μας συναντιούνται κάθε τρεις μήνες και συζητούν τα ζητήματα που αφορούν τις επιχειρήσεις και τις κοινωνίες μας.
Αν φανούν τα οφέλη μιας οικονομικής συνεργασίας, τα πολιτικά ζητήματα θα επιλυθούν πιο εύκολα.
– Η Αθήνα αναβάθμισε πρόσφατα τις σχέσεις της με την Πρίστινα. Είναι η ενίσχυση της συνεργασίας σας με την Αγκυρα ένα είδος απάντησης σε αυτό;
– Νομίζω ότι δεν είναι. Φυσικά, δεν είμαστε ικανοποιημένοι με την αναβάθμιση των σχέσεων Αθήνας – Πρίστινας. Υπάρχουν οι αρχές του διεθνούς δικαίου και υπάρχει και κάτι πολύ ισχυρότερο από το πολιτικό κατεστημένο που βρίσκεται τώρα στην εξουσία στην Ελλάδα και στη Σερβία, το πνεύμα παραδοσιακής φιλίας και ορθόδοξης αδελφοσύνης που έχει επιβιώσει από πολλές ιστορικές δοκιμασίες. Δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τη συνεργασία μιας χώρας 7 εκατομμυρίων με μια χώρα 85 εκατομμυρίων από τη μία πλευρά και τη συνεργασία μιας χώρας 11 εκατομμυρίων με μια πολιτική οντότητα 1,3 εκατομμυρίου ανθρώπων από την άλλη. Οι Ελληνες έχετε το δικό σας τραύμα, το Κυπριακό. Η στάση του λαού και της κυβέρνησης της Σερβίας ως προς αυτό είναι απολύτως ξεκάθαρη, αναγνωρίζουμε την εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
– Υπάρχουν έντονες ανησυχίες για το μέλλον της Βοσνίας. Πώς επηρεάζει τις εξελίξεις η νέα δημογραφική πραγματικότητα, στην οποία οι μουσουλμάνοι είναι η μεγαλύτερη εθνότητα;
– Η λύση που θα βρεθεί θα πρέπει να έχει τη συναίνεση και των δύο οντοτήτων και των τριών εθνοτήτων και δεν πρέπει να επιβληθεί από τρίτους.
– Η διακήρυξη απόσχισης δεν είναι μια λύση που προέρχεται από επιβολή;
– Δεν βλέπω τη διαφορά ανάμεσα στη διακήρυξη (των Σερβοβοσνίων) που περιγράφετε ως διακήρυξη απόσχισης και στις διακηρύξεις περί ενιαίου κράτους που έκανε πριν από τρία χρόνια το μεγαλύτερο μουσουλμανικό κόμμα, το Κόμμα Δημοκρατικής Δράσης. Οχι εθνότητες, όχι διοικητικές οντότητες, εντελώς ενάντια στο σύνταγμα και στις συμφωνίες του Ντέιτον. Κάθε δράση φέρνει αντίδραση. Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, οι Σέρβοι και οι Κροάτες έχουν κάποια κοινά προβλήματα.
– Τι διδάγματα έχετε αντλήσει από το πρόσφατο παρελθόν;
– Οτι πρέπει να διατηρήσουμε την ειρήνη. Χωρίς ειρήνη δεν μπορούμε να προσφέρουμε άνοδο του βιοτικού επιπέδου και να κρατήσουμε τον πληθυσμό στην περιοχή. Η Γιουγκοσλαβία είχε 23 εκατομμύρια κατοίκους, τώρα σε όλα τα εδάφη της πρώην Γιουγκοσλαβίας ζουν το πολύ 18 εκατομμύρια άνθρωποι.