Ανησυχία εκφράζει η διεθνής κοινότητα για την καταστροφή πολιτιστικών θησαυρών συνεπεία της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Οι ιστορικές πλατείες του Χάρκοβο και του Τσερνιχίβ δέχθηκαν βομβαρδισμό, ενώ πύραυλοι έπληξαν το Μουσείο του Ιβανκίβ και το Μνημείο του Ολοκαυτώματος στο Μπάμπι Γιαρ. Ο ρωσικός στρατός έβαλε στο στόχαστρό του κτίρια στο ιστορικό κέντρο του Λβιβ, καθώς και τον καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας στο Κίεβο. Μουσείο που στέγαζε τα έργα της διάσημης Ουκρανής ζωγράφου Μαρία Πριματσένκο, μούσας του Πικάσο και του Σαγκάλ, καταστράφηκε ολοσχερώς. Εθελοντές σπεύδουν να καλύψουν με κόντρα πλακέ και φύλλα αλουμινίου τα μοναδικά βιτρό του καθολικού ναού της Κοιμήσεως στο Λβιβ, για να τα προστατεύσουν.
Παγκόσμιοι πολιτιστικοί οργανισμοί, όπως η UΝΕSCΟ, κάλεσαν σε κοινή προσπάθεια για την προστασία της ουκρανικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Εθελοντές από όλη τη χώρα αποθηκεύουν βιβλία, περγαμηνές, έργα ζωγραφικής και κειμήλια, όπως χρυσοποίκιλτο ευαγγέλιο ηλικίας 1.000 ετών, σε κιβώτια σούπερ μάρκετ. Κανείς δεν έχει χρόνο να περιμένει την άφιξη ειδικών υλικών αποθήκευσης και τα ανεκτίμητης αξίας έργα μεταφέρονται σε κιβώτια που μετέφεραν μπανάνες. Τα κυβερνητικά σχέδια δεν προβλέπουν μόνο την αποθήκευση των έργων σε ασφαλείς μυστικές τοποθεσίες, αλλά και την απομάκρυνσή τους από τις πολιορκημένες πόλεις.
Ο καθεδρικός ναός της Αγίας Σοφίας στο Κίεβο χτίστηκε με πρότυπο την ομώνυμη εκκλησία της Κωνσταντινούπολης, σύμβολο του εκχριστιανισμού της περιοχής μετά τη βάπτιση τον Αγίου Βλαδίμηρου το 988. Το λατρευτικό σύμπλεγμα της Αγίας Σοφίας χρονολογείται στον Μεσαίωνα. Σύμφωνα με την UΝΕSCΟ, ο ναός οικοδομήθηκε από τοπικούς τεχνίτες υπό την καθοδήγηση Βυζαντινών ειδημόνων κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Μέγα Πρίγκιπα του Κιέβου, Γιαροσλάβ του Σοφού. Ο εσωτερικός διάκοσμος έχει διατηρηθεί άριστα, με τις νωπογραφίες και τα ψηφιδωτά του 11ου αιώνα να προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες και προσκυνητές.
Κανείς δεν έχει χρόνο να περιμένει την άφιξη ειδικών υλικών αποθήκευσης· ανεκτίμητης αξίας έργα μεταφέρονται σε κιβώτια για μπανάνες.
Η αρχαία πόλη του Λβιβ ιδρύθηκε στον ύστερο Μεσαίωνα. Το ιστορικό κέντρο έχει κηρυχθεί μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, ενώ το μουσείο της πόλης φιλοξενεί τη μεγαλύτερη συλλογή ιερών σκευών και χειρογράφων στην ανατολική Ευρώπη. Η πόλη υπήρξε θρησκευτικό, διοικητικό και εμπορικό κέντρο για σειρά αιώνων. Η μεσαιωνική ρυμοτομία διατηρήθηκε άθικτη στο Λβιβ, ενώ τα ρυθμού μπαρόκ κτίρια του 19ου αιώνα ενισχύουν την αίγλη της πόλης. «Αν χάσουμε τον πολιτισμό μας, θα χάσουμε την ταυτότητά μας», λέει στην εφημερίδα The Guardian η Λίλια Ονισένκο, επικεφαλής της υπηρεσίας προστασίας ιστορικών μνημείων της πόλης. Στο Κίεβο, η κατάσταση είναι πιο επικίνδυνη. Τον τελευταίο μήνα πριν από τον πόλεμο, το υπουργείο Πολιτισμού έλαβε κάποια μέτρα προστασίας για τα μνημεία και τα μουσεία της πρωτεύουσας. Η κυβέρνηση Ζελένσκι εμφανίσθηκε, όμως, απρόθυμη να εκκενώσει τα μουσεία, εκτιμώντας ότι αυτό θα αποτελούσε ένδειξη πανικού. Κάποια έργα τέχνης και μουσειακά εκθέματα αποσύρονται τώρα από τις αίθουσες του Κεντρικού Μουσείου Τέχνης.
Ιδιαίτερη ανησυχία εκφράζουν οι ειδικοί για την τύχη μικρότερων μουσείων, όπως το μουσείο Τσέχοφ στο Σούμι της βορειοανατολικής Ουκρανίας. Ο Ρώσος θεατρικός συγγραφέας πέρασε τη νεανική του ηλικία στην κωμόπολη τη δεκαετία του 1880. Δημοσιογραφικές πληροφορίες θέλουν τις μάχες να πλησιάζουν στο μουσείο, ενώ αεροπορικός βομβαρδισμός προκάλεσε τον θάνατο αμάχων στην περιοχή την Τρίτη. Στο Χάρκοβο και στο Τσερνιχίβ, οι βομβαρδισμοί προκάλεσαν καταστροφές σε ιστορικά κτίρια των εκπληκτικού κάλλους ιστορικών δρόμων των πόλεων αυτών. Εθελοντές και ειδικοί από κάθε σημείο της χώρας έχουν προσφέρει τις υπηρεσίες τους σε μία προσπάθεια διάσωσης της απειλούμενης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουκρανίας. Περισσότεροι από χίλιοι βιβλιοθηκάριοι, αρχειοθέτες και ερευνητές συνέστησαν διαδικτυακή οργάνωση με στόχο τη διάσωση των πολιτιστικών θησαυρών της χώρας, αξιοποιώντας συνδυασμό καινοτόμων ψηφιακών μεθόδων για την καταλογογράφηση αρχειακού υλικού, το οποίο θα γίνει για πρώτη φορά προσβάσιμο σε ερευνητές από όλο τον κόσμο.
«Ενας μύθος του Λένιν»
Πολλοί Ουκρανοί πιστεύουν ότι ο βανδαλισμός των μνημείων τους από τους Ρώσους είναι σκόπιμος. Σε δοκίμιό του το περασμένο καλοκαίρι, ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ισχυρίσθηκε ότι Ουκρανία και Ρωσία αποτελούν «ένα λαό».
Από τη μεριά του, ο Ουκρανός ομόλογός του Βολοντίμιρ Ζελένσκι υποστηρίζει ότι τελικός στόχος του Κρεμλίνου είναι η Ουκρανία να πάψει να είναι ανεξάρτητο κράτος. Αυτό περιλαμβάνει την απάλειψη της ουκρανικής γλώσσας, του λαού και του ουκρανικού πολιτισμού, όπως είχε γίνει και σε παλαιότερες ιστορικές περιόδους «εκρωσισμού» της χώρας από τον ισχυρό της γείτονα.
«Η Ενωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) ήταν ένα γραφειοκρατικό, απολυταρχικό καθεστώς. Προσπάθησαν να επιβάλουν πολιτιστική και ιδεολογική ομοιομορφία. Τα μνημεία ήταν όλα ίδια, πάντα σε ρυθμό σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Η Μόσχα συνεχίζει να επιδιώκει την εξαφάνιση του ουκρανικού πολιτισμού. Η ιδέα ότι Ρωσία και Ουκρανία είναι ένα έθνος αποτελεί απολυταρχικό μύθο, που επινόησε ο Λένιν», λέει η διευθύντρια του Μουσείου Απολυταρχίας, Ολια Χοντσάρ, η οποία υπογραμμίζει ότι Ουκρανοί καλλιτέχνες και διανοούμενοι αντιστάθηκαν παραδοσιακά στη μοσχοβίτικη κυριαρχία.
Ομάδα διευθυντών μουσείων από όλη την Ουκρανία συγκέντρωσε κεφάλαια, προκειμένου να καλυφθούν οι μισθοί προσωπικού μουσείων και βιβλιοθηκών σε πόλεις που καταλήφθηκαν από το ρωσικό στρατό, όπως η Χερσώνα.
- Live: Πόλεμος στην Ουκρανία – Λεπτό προς λεπτό οι εξελίξεις από την 26η ημέρα εισβολής
- Οι τεκτονικές αλλαγές που φέρνει ο πόλεμος
- Ο πόλεμος του κυρίου Πούτιν – Του Αλ. Μαλλιά
- Μαριούπολη – «Κόλαση επί γης»: Δραματικές συνθήκες, έλλειψη τροφίμων, απόγνωση – Οι σκληρές περιγραφές κατοίκων που διέφυγαν
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr