ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Σε συμφωνία κατέληξε χθες το βράδυ η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. για το ζήτημα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης. Η Ισπανία και η Πορτογαλία, έπειτα από πολύωρες διαβουλεύσεις και αναφορές για οργισμένη αποχώρηση για λίγα λεπτά από την αίθουσα του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ, απέσπασαν διατυπώσεις που παραπέμπουν σε μια ιβηρική εξαίρεση όσον αφορά τη δυνατότητα επιβολής πλαφόν στις τιμές του ρεύματος, στη βάση της ενεργειακής τους απομόνωσης από το δίκτυο της υπόλοιπης ηπειρωτικής Ευρώπης.
Φορολόγηση υπερκερδών
Σύμφωνα με το τελευταίο προσχέδιο των Συμπερασμάτων που είχε κυκλοφορήσει προχθές, οι «27» θα στηρίξουν επίσης την έκτακτη φορολόγηση των ηλεκτροπαραγωγών που εισπράττουν υπερκέρδη εξαιτίας της εκτόξευσης της τιμής του αερίου και την κοινή προμήθεια αερίου και υδρογόνου. Επιπλέον θα δεσμευτούν στην αξιοποίηση των υποδομών αποθήκευσης υπέρ όλων των κρατών-μελών. Υπενθυμίζεται ότι η Κομισιόν έχει προτείνει να έχουν γεμίσει οι εγκαταστάσεις στο 80% της χωρητικότητας έως την 1η Νοεμβρίου φέτος και έως το 90% από την 1η Νοεμβρίου κάθε χρόνο από το 2023.
Νωρίτερα χθες, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσαν συμφωνία-ορόσημο που θα συμβάλει καταλυτικά στην προσπάθεια απεξάρτησης της Ε.Ε. από το ρωσικό φυσικό αέριο. Βάσει της συμφωνίας, οι ΗΠΑ αναλαμβάνουν –«σε συνεργασία με διεθνείς εταίρους»– την παροχή τουλάχιστον 15 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm) επιπλέον υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) φέτος στην Ε.Ε. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύεται να εργαστεί από κοινού με τα κράτη-μέλη για τη διασφάλιση σταθερής ζήτησης για επιπλέον 50 bcm αμερικανικού υγροποιημένου αερίου ετησίως τουλάχιστον έως το 2030, σε τιμές που «θα αντανακλούν μακροπρόθεσμα θεμελιώδη δεδομένα». Το χρονοδιάγραμμα της αύξησης δεν έχει διασαφηνιστεί, αλλά η ευρωπαϊκή πλευρά επιθυμεί να γίνει το ταχύτερο δυνατό, σύμφωνα με ανώτερους κοινοτικούς αξιωματούχους.
Οι ΗΠΑ και η Ε.Ε., όπως ανακοινώθηκε, θα συστήσουν επίσης άμεσα κοινή ομάδα δράσης υψηλού επιπέδου για την ενεργειακή ασφάλεια, η οποία θα ορίσει τις παραμέτρους της συνεργασίας και θα προχωρήσει στην εφαρμογή της. Οι διαπραγματεύσεις θα διεξαχθούν μεταξύ ιδιωτών, αλλά η ευρωπαϊκή πλευρά θεωρεί ότι η αναφορά στη συμφωνία «στην τιμή σποτ Henry Hub [δείκτης που βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο από το ολλανδικό TTF στο οποίο βασίζονται οι τιμές στην Ευρώπη] και σε άλλους σταθεροποιητικούς παράγοντες» είναι τέτοια που διασφαλίζει τον έλεγχο των τιμών. Η διάρκεια των συμβολαίων, επιπλέον, «θα επιδράσει ζωτικά» στο επίπεδο των τιμών, σύμφωνα με υψηλόβαθμο κοινοτικό αξιωματούχο, ενώ η αμερικανική κυβέρνηση μπορεί επίσης να επηρεάσει τους εξαγωγείς μέσω της διαδικασίας αδειοδότησης των εξαγωγών.
Οι ΗΠΑ δεσμεύτηκαν πως θα προχωρούν με ταχύτητα στην εξέταση και έγκριση αιτήσεων για άδειες περαιτέρω εξαγωγών προς την Ε.Ε. Η Κομισιόν από την πλευρά της θα συνεργαστεί με τα κράτη-μέλη για επίσπευση των διαδικασιών για την αδειοδότηση νέων τερματικών σταθμών εισαγωγής LNG. Θα συσταθεί, επιπλέον, κεντρική πλατφόρμα μέσω της οποίας θα συντονιστούν οι ανάγκες των κρατών-μελών για επιπρόσθετες προμήθειες μεταξύ του Απριλίου και του Οκτωβρίου του 2022.
Προμήθεια επιπλέον αμερικανικού LNG στην Ευρώπη – Εκτός μέτρων για πλαφόν στις τιμές ρεύματος η Ιβηρική.
Σημειώνεται ότι οι εξαγωγές αμερικανικού LNG προς την Ε.Ε. έφτασαν πέρυσι τα 22 bcm, έναντι 18,7 bcm το 2020, ενώ οι ευρωπαϊκές εισαγωγές ρωσικού αερίου έφτασαν τα 155 bcm. Η Κομισιόν έχει θέσει ως στόχο τη μείωση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου κατά τα 2/3 ήδη από φέτος και την πλήρη εξάλειψή τους έως το 2027.
Οι δύο πλευρές συμφώνησαν επίσης να συνεργαστούν για τη μείωση της ζήτησης για φυσικό αέριο, ζήτημα που υψηλόβαθμος κοινοτικός αξιωματούχος χαρακτήρισε «εξίσου σημαντικό» με την αύξηση της προσφοράς.
Η κ. Φον ντερ Λάιεν, σε κοινές δηλώσεις με τον κ. Μπάιντεν, μίλησε για «μεγάλο βήμα» στην κατεύθυνση της ενεργειακής απεξάρτησης από τη Ρωσία. Ο Αμερικανός πρόεδρος τόνισε ότι η τρέχουσα κρίση «αποτελεί μια ευκαιρία» για ανανεωμένη προσήλωση στους στόχους της ενεργειακής μετάβασης.
Οχι νέες κυρώσεις
Τα Συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής για την Ουκρανία, εν τω μεταξύ, που συμφωνήθηκαν χθες τα ξημερώματα, δεν περιλαμβάνουν νέες κυρώσεις ή πιο προωθημένες διατυπώσεις σχετικά με την ουκρανική υποψηφιότητα ένταξης της χώρας στην Ε.Ε. Στο κείμενο αναφέρεται επίσης ότι «εγκλήματα πολέμου» όπως ο βομβαρδισμός αμάχων και μη στρατιωτικών στόχων πρέπει να «σταματήσουν άμεσα». «Οι υπεύθυνοι και οι συνεργοί τους θα λογοδοτήσουν σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο», σημειώνεται.
Ο πρόεδρος Μπάιντεν μετά τη Σύνοδο μετέβη στην Πολωνία. Το απόγευμα συναντήθηκε με μέλη της 82ης Αερομεταφερόμενης Μεραρχίας στο Rzeszów της Πολωνίας, 100 χιλιόμετρα από τα ουκρανικά σύνορα, μαζί με τον υπουργό Αμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Οστιν και άλλους Αμερικανούς αξιωματούχους. Στη συνέχεια συναντήθηκε με τον Πολωνό πρόεδρο Αντρεζ Ντούντα.