Το μέλλον της Γαλλίας, αλλά και ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την επιλογή που καλούνται να κάνουν τα 49 εκατομμύρια πολιτών της Δημοκρατίας στον δεύτερο και αποφασιστικό γύρο των προεδρικών εκλογών αυτής της Κυριακής.
Η ιδιομορφία της φετινής αναμέτρησης είναι ότι μόνον οι μισοί από όσους προσέλθουν στις κάλπες θα επιλέξουν τον (την) πολιτικό και το πρόγραμμα που τους εκφράζει περισσότερο. Οι άλλοι μισοί θα ρίξουν, με κρύα καρδιά και κλειστή μύτη, το ψηφοδέλτιο εκείνου (εκείνης) που απεχθάνονται λιγότερο – αυτό ήταν το σαφέστατο μήνυμα του πρώτου γύρου. Ο φόβος των δημοκρατών για την ακροδεξιά, παρά το προεκλογικό της λίφτινγκ, Μαρίν Λεπέν θα αναμετρηθεί με την οργή μεγάλου μέρους των μη προνομιούχων για τον «πρόεδρο των πλουσίων», στη συνείδησή τους, Εμανουέλ Μακρόν. Ο νικητής θα βγάλει πρόεδρο.
Στην τελική ευθεία της σύντομης προεκλογικής εκστρατείας ανάμεσα στους δύο γύρους ο απερχόμενος πρόεδρος είχε αέρα νίκης, καθώς οι τελευταίες δημοσκοπήσεις τού έδιναν προβάδισμα περίπου 12 μονάδων (56%-44%), πέρα από τα όρια του στατιστικού λάθους. Η τηλεοπτική μονομαχία της Τετάρτης εθεωρείτο η τελευταία ευκαιρία της Λεπέν να αλλάξει την εικόνα, αλλά η υποψήφια του Εθνικού Συναγερμού τη σπατάλησε, έστω και αν ηττήθηκε στα σημεία και όχι με νοκ άουτ όπως στην αντίστοιχη αναμέτρηση του 2017. Εμφανίστηκε λιγότερο πειστική από τον αντίπαλό της ακόμη και στα προνομιακά της πεδία, όπως η αγοραστική δύναμη και η ασφάλεια, ενώ απέτυχε να αμυνθεί στην αναμενόμενη επίθεση του Μακρόν για το δάνειο που είχε πάρει το κόμμα της από ρωσική τράπεζα το 2014 – την κατηγόρησε ότι δεν έχει ανεξαρτησία απέναντι στο Κρεμλίνο, γιατί «όταν θα μιλάει με τη Ρωσία, θα μιλάει με τον τραπεζίτη της».
Αν η Λεπέν αποτύχει στην τρίτη και τελευταία, πιθανότατα, απόπειρά της να αναρριχηθεί στο Ελιζέ, αυτό θα οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η επίμονη προσπάθειά της για αποδαιμονοποίηση, στην οποία αποδύθηκε αμέσως μετά τις εκλογές του 2017, απέχει ακόμη πολύ από την ολοκλήρωσή της. Καλές οι φεμινιστικές διακηρύξεις, καλές οι φιλοζωικές πόζες με γάτες Βεγγάλης, καλές και οι εκκλήσεις για την «κοινή λογική» και την «ενότητα όλων των Γάλλων», αλλά μια πολιτικός που ανακηρύσσει σε εχθρό του έθνους κάθε μουσουλμάνα που φοράει μαντίλα επιβεβαιώνει τον φόβο πολλών ότι κάτω από το κοστούμι της μετριοπάθειας χτυπάει πάντα η καρδιά της Ακροδεξιάς. Και μπορεί το «δημοκρατικό τείχος» απέναντι στην παράταξη των Λεπέν, πατρός και θυγατέρας, να εμφανίζει ολοένα και περισσότερα χάσματα, αλλά μάλλον δεν έχει καταρρεύσει τελείως. Κυριακή κοντή γιορτή.
Οι βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου θα είναι ο τρίτος γύρος της προεδρικής αναμέτρησης, με κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση του νέου πολιτικού τοπίου.
Ακόμη και μια σχετικά άνετη επικράτηση του Μακρόν, όμως, δεν θα απομακρύνει μεμιάς τις δυσοίωνες σκιές που πέφτουν πάνω στη Γαλλική Δημοκρατία. Αν, όπως όλα δείχνουν, τουλάχιστον δύο στους πέντε πολίτες ψηφίσουν για πρώτη φορά Ακροδεξιά, θα επιβεβαιωθεί η αίσθηση πως η χώρα κρατιέται με τα δόντια στον ρόλο της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Το κοινωνικό σώμα διατρέχεται από σεισμογενή ρήγματα που το τριχοτομούν σε σχεδόν ισομεγέθη τμήματα και είναι πολύ δύσκολο να γεφυρωθούν. Ο κεντρώος Μακρόν και οι κεντροδεξιοί σύμμαχοί του εκφράζουν τα μεσαία και αστικά στρώματα που νιώθουν άνετα με την παγκοσμιοποίηση και στηρίζουν τις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, η Ακροδεξιά τη «βαθιά Γαλλία» της υπαίθρου και κοινωνικών στρωμάτων που καταστρέφονται, ενώ η ριζοσπαστική Αριστερά του Ζαν-Λικ Μελανσόν κυριαρχεί στα εργατικά προάστια, στις μεγαλύτερες πόλεις και στη νεολαία. Με ένα τέτοιο εκρηκτικό κοκτέιλ, ο εφιάλτης νέων, μεγάλων αναταράξεων τύπου «Κίτρινα Γιλέκα» θα περιμένει τον Μακρόν στη γωνία, σε κάθε απόπειρα μεταρρύθμισης που θίγει κεκτημένα.
Σε αυτό το φόντο, αποκτούν κρίσιμη σημασία οι βουλευτικές εκλογές που προβλέπεται να γίνουν (αν δεν επισπευσθούν από τον νικητή της Κυριακής) στις 12 και 19 Ιουνίου, και εκ των πραγμάτων αποκτούν χαρακτήρα τρίτου γύρου των προεδρικών εκλογών. Ο σχηματισμός κυβερνώσας πλειοψηφίας στη νέα Γαλλική Εθνοσυνέλευση μοιάζει με γρίφο για δυνατούς λύτες. Στην υποθετική περίπτωση της μεγάλης έκπληξης στις προεδρικές, η Λεπέν είναι βέβαιο ότι δεν θα έχει πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο και θα υποχρεωθεί να αναθέσει τον σχηματισμό κυβέρνησης σε μια απολύτως εχθρική απέναντί της πλειοψηφία. Στο πολύ πιθανότερο σενάριο νίκης του Μακρόν, το κόμμα του LREM είναι επίσης σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα έχει πλειοψηφία στη Βουλή, ούτε καν με τα κεντροδεξιά κόμματα που τον στηρίζουν σήμερα (Modem, Agir).
Καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση κυβερνητικής πλειοψηφίας μπορεί να παίξει το νεοπαγές, συντηρητικό κόμμα Horizons του δημάρχου Χάβρης και πρώην πρωθυπουργού του Μακρόν, Εντουάρ Φιλίπ, ο οποίος είναι πολύ πιθανό να εξαργυρώσει τη βοήθειά του με το χρίσμα του διαδόχου του σημερινού προέδρου στις εκλογές του 2027. Σε κάθε περίπτωση, ο Εμανουέλ Μακρόν θα έχει πολύ λιγότερους βαθμούς ελευθερίας στη δεύτερη προεδρική θητεία του από ό,τι συνέβαινε στην πρώτη τετραετία, με την ενός ανδρός αρχή σε προεδρία, κυβέρνηση και Βουλή.
Ο παράγων Μελανσόν
Μπορεί ο Μελανσόν να απέτυχε για μία μόλις μονάδα να μπει στον δεύτερο γύρο, αλλά δεν εννοεί να περιοριστεί σε ρόλο κομπάρσου. Την περασμένη Τρίτη, άρχισε τη μάχη των βουλευτικών εκλογών, καλώντας τους πολίτες να βγάλουν πρώτη δύναμη την «Ανυπότακτη Γαλλία», κάτι που θα υποχρεώσει τον πρόεδρο της Δημοκρατίας να του αναθέσει την πρωθυπουργία. Ηδη, ο 70χρονος πολιτικός έχει απευθύνει έκκληση για εκλογική συνεργασία σε άλλες δυνάμεις της Αριστεράς, δηλαδή το Κ.Κ., Πράσινους, ακόμη και Σοσιαλιστές. Η έκκλησή του φαίνεται ότι βρίσκει ευήκοα ώτα. Οι κομμουνιστές προσανατολίζονται να συνεργαστούν, ενώ ανάλογη απόφαση έλαβε το Εθνικό Συμβούλιο του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Το πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα των δύο γύρων (περνούν στον δεύτερο γύρο όσοι υποψήφιοι έχουν περάσει το 12,5% και εκεί βγαίνει όποιος έρθει πρώτος σε ψήφους) καθιστά πολύ δύσκολο για τα μικρά κόμματα της Κεντροαριστεράς να επιβιώσουν εάν δεν συμμαχήσουν με την Αριστερά της Αριστεράς, δηλαδή τον Μελανσόν. Βέβαια, την πρωθυπουργία πολύ δύσκολα θα την κερδίσει, δεν αποκλείεται όμως να έχει ρόλο αξιωματικής αντιπολίτευσης.