Σε κλιμάκωση της αντιπαράθεσής της με την Ευρώπη προχώρησε χθες η Ρωσία, αναστέλλοντας την παροχή φυσικού αερίου προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία για μη συμμόρφωση με το ρωσικό διάταγμα που απαιτεί τη μετατροπή των ποσών που πληρώνουν οι αγοραστές ρωσικού αερίου από «μη φιλικές χώρες» σε ρούβλια.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg, δέκα ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν ήδη ανοίξει λογαριασμούς σε ρούβλια στην Gazprom, προσαρμοζόμενες στο ρωσικό διάταγμα, ενώ τέσσερις έχουν ήδη πληρώσει για αέριο με τον τρόπο αυτό. Σε δημόσια δήλωσή της χθες το απόγευμα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε τις ευρωπαϊκές εταιρείες που αγοράζουν ρωσικό αέριο για το ενδεχόμενο παραβίασης των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, η κ. Φον ντερ Λάιεν είπε: «Η καθοδήγησή μας στο θέμα αυτό είναι πολύ σαφής. Η πληρωμή σε ρούβλια, όταν αυτό δεν προβλέπεται στα συμβόλαια, αποτελεί παραβίαση των κυρώσεων». Το 97% των συμβολαίων εταιρειών με έδρα στην Ε.Ε. με την Gazprom προβλέπει πληρωμή σε ευρώ ή δολάρια, όπως ανέφερε. Ωστόσο η καθοδήγηση της Κομισιόν προς τα κράτη-μέλη για το θέμα την περασμένη Πέμπτη αφήνει ανοιχτό το παράθυρο η μετατροπή σε ρούβλια να είναι συμβατή με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, αν η Gazprom συμφωνήσει με τον αγοραστή ότι οι συμβατικές του υποχρεώσεις ολοκληρώνονται με την καταβολή της πληρωμής σε ευρώ. Αλλωστε η Ρωσία δεν ζήτησε ποτέ απευθείας πληρωμή σε ρούβλια. Οπως σημειώνεται στο έγγραφο της Κομισιόν, ωστόσο, «η διαδικασία για τις εξαιρέσεις από το διάταγμα δεν είναι ακόμα σαφής». Δεν είναι σαφές αν η Πολωνία και η Βουλγαρία υπέστησαν τη διακοπή της τροφοδοσίας επειδή αρνήθηκαν να ανοίξουν δεύτερο λογαριασμό σε ρούβλια στην Gazprombank ή επειδή η Gazprom αρνήθηκε να συναινέσει σε εξαίρεση από το διάταγμα.
Η μόνη χώρα της Ε.Ε. που έχει δηλώσει ανοιχτά ότι θα συμμορφωθεί με το ρωσικό διάταγμα είναι η Ουγγαρία. Χθες, ο Ούγγρος ΥΠΕΞ Πίτερ Σιζάρτο (μέσω Facebook) επιβεβαίωσε ότι η χώρα του θα συμμορφωθεί με το ρωσικό διάταγμα, προσθέτοντας ότι η Σλοβακία προτίθεται να κάνει το ίδιο. Πηγή στο περιβάλλον του Σλοβάκου πρωθυπουργού διέψευσε τον ισχυρισμό αυτόν στην «Κ», παραπέμποντας σε tweet του Eντουαρντ Χέγκερ όπου αναφέρει ότι «θα παραμείνουμε ενωμένοι ως Ε.Ε. απέναντι σε αυτόν τον εκβιασμό». Η ρωσική πλευρά απέρριψε τις κατηγορίες ότι η διακοπή της τροφοδοσίας προς τις δύο χώρες αποτελεί εκβιασμό. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, είπε ότι το αίτημα για πληρωμή σε ρούβλια κατέστη αναγκαίο γιατί οι ευρωπαϊκές κυρώσεις «έχουν “παγώσει” μεγάλο μέρος των συναλλαγματικών μας αποθεμάτων».
Η πληρωμή σε ρούβλια, όταν αυτό δεν προβλέπεται στα συμβόλαια, αποτελεί παραβίαση των κυρώσεων, τόνισε η Φον ντερ Λάιεν.
Η κ. Φον ντερ Λάιεν είπε επίσης χθες ότι η Επιτροπή εργάζεται «εντατικά» για να προετοιμάσει το έκτο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, που θα περιλαμβάνει το πετρέλαιο.
Αλμα τιμών
Η επιβεβαίωση χθες το πρωί από την Gazprom της διακοπής τροφοδοσίας προς τις δύο χώρες οδήγησε σε νέα εκτόξευση (κατά 23%) των ευρωπαϊκών τιμών του φυσικού αερίου, αν και στη συνέχεια περιορίστηκε κάτω του 4%. Σύμφωνα με το Bloomberg (που επικαλείται «πρόσωπο κοντά στην Gazprom»), δεν επίκειται διακοπή τροφοδοσίας σε άλλες χώρες τις επόμενες ημέρες. Οι επόμενες προθεσμίες λήγουν στο δεύτερο μισό του Μαΐου (στην περίπτωση της Ελλάδας στις 20.5).
Στην πρωινή της γραπτή δήλωση, η κ. Φον ντερ Λάιεν είπε ότι η κίνηση «δείχνει για άλλη μια φορά την αναξιοπιστία της Ρωσίας ως προμηθευτή φυσικού αερίου» και τόνισε: «Είμαστε προετοιμασμένοι για αυτό το σενάριο. Είμαστε σε στενή επαφή με όλα τα κράτη-μέλη. Εργαζόμαστε για να διασφαλίσουμε εναλλακτικές παραδόσεις και τα καλύτερα δυνατά επίπεδα αποθήκευσης σε ολόκληρη την Ε.Ε.». Το πρωί συνεδρίασε η ευρωπαϊκή ομάδα συντονισμού για το φυσικό αέριο. Οπως ανέφερε η κ. Φον ντερ Λάιεν, τόσο η Πολωνία όσο και η Βουλγαρία ήδη «λαμβάνουν αέριο από τους γείτονές τους» (άλλο ρεπορτάζ στις σελίδες 23, 27).