Ο πόλεμος στην Ουκρανία εισήλθε στον τρίτο του μήνα, με τη Ρωσία να προσπαθεί τώρα να κερδίσει εδάφη στα ανατολικά. Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ και άλλες χώρες συνεχίζουν να υποστηρίζουν με οπλικά συστήματα την Ουκρανία.
Έπειτα από μήνες κυρώσεων, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν χρησιμοποίησε ένα ισχυρό εργαλείο για να πλήξει με τη σειρά του τις οικονομίες της Ευρώπης – και να σπάσει την ενότητα των αντιπάλων του – διακόπτοντας τη ροή φυσικού αερίου σε δύο μέλη του ΝΑΤΟ, τη Βουλγαρία και την Πολωνία. Σε αυτό το πλαίσιο, η εύθραυστη -όπως τη χαρακτηρίζει το Bloomberg- ενεργειακή αγορά της Ευρώπης προετοιμάζεται για τις επόμενες κινήσεις του Πούτιν.
Η Ευρώπη ενδέχεται να οδεύει προς μια ξαφνική διακοπή της ροής ρωσικού φυσικού αερίου, ένα σενάριο που θα πυροδοτούσε αναταράξεις στη διανομή της ενέργειας, καθώς και υψηλότερο πληθωρισμό και βαθιά ύφεση. Το ισοζύγιο φυσικού αερίου της Ευρώπης είναι εύθραυστο και μόνο μία διακοπή του εφοδιασμού θα μπορούσε να οδηγήσει σε πλήρη κατάρρευση, δήλωσε η αναλύτρια της JPMorgan Chase & Co, Σίκχα Τσατουβέρντι.
Όπως σημειώνει το Bloomberg, αν δεν επιλυθούν οι διαδικασίες για την ικανοποίηση των απαιτήσεων του Κρεμλίνου, χωρίς ταυτόχρονη παραβίαση των κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περισσότερες χώρες κινδυνεύουν να δουν τη στρόφιγγα του φυσικού αερίου να κλείνει τις επόμενες ημέρες ή εβδομάδες. Η Ευρώπη βασίζεται στο ρωσικό αέριο για το ένα πέμπτο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και μια μικρή διακοπή θα μπορούσε γρήγορα να προκαλέσει αναταράξεις σε ολόκληρη την ήπειρο. Τα επίπεδα αποθήκευσης βρίσκονται επί του παρόντος σε μόλις 32%, σε σύγκριση με τον στόχο του 80% που απαιτείται για τη θέρμανση των σπιτιών και τη λειτουργία των εργοστασίων κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Οι κατευθυντήριες γραμμές της Ε.Ε. ως προς τον τρόπο πληρωμής του φυσικού αερίου είναι μάλλον θολές επί του παρόντος. Την Παρασκευή, η Ρωσία αποσαφήνισε τους κανόνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι Ευρωπαίοι πελάτες υποχρεούνται να πληρώνουν, χαλαρώνοντας ελαφρώς τους όρους, αλλά αφήνοντας ακόμα αμφιβολίες για τον ρόλο της κεντρικής τράπεζας της χώρας – που υπόκειται σε κυρώσεις – στη μετατροπή των ευρώ σε ρούβλια.
Οι υπουργοί Ενέργειας της Ε.Ε. σε έκτακτη συνάντησή τους τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες θα συζητήσουν τις επιλογές που έχουν για τον ενεργειακό εφοδιασμό και τις συνέπειες από την απόφαση της κρατικής Gazprom να διακόψει τη ροή προς Πολωνία και Βουλγαρία. Η αντιπαράθεση κινδυνεύει να διχάσει τις περισσότερο (π.χ. Γερμανία) και τις λιγότερο (για παράδειγμα Γαλλία) εκτεθειμένες χώρες στο ρωσικό αέριο.
Εάν η Ρωσία μπλόκαρε τη ροή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα επέβαλαν περιορισμούς στη διανομή. Μια πλήρης διακοπή των προμηθειών σε ολόκληρη την Ευρώπη θα οδηγούσε σε μείωση της βιομηχανικής ζήτησης κατά 10%, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων ενέργειας Wood Mackenzie. Η οικονομία της Ευρώπης βρίσκεται σε σαθρό έδαφος. Η Ευρωζώνη αναπτύχθηκε με βραδύτερο ρυθμό από το αναμενόμενο το πρώτο τρίμηνο (0,2%).
«Η Ρωσία δείχνει ότι είναι έτοιμη να γίνει σοβαρή», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ στο Βερολίνο την περασμένη εβδομάδα, αναγνωρίζοντας ότι η χώρα δεν θα είναι σε θέση να αντισταθμίσει το ρωσικό αέριο για περισσότερο από ένα χρόνο. «Αυτό δεν είναι ρεαλιστικό, αλλά πρέπει να επιχειρήσουμε το μη ρεαλιστικό» πρόσθεσε.
Εάν μια διακοπή της παροχής φυσικού αερίου διαρκούσε περισσότερο από μερικούς μήνες, θα είχε σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις για την Ευρώπη. Οι υψηλότερες τιμές του φυσικού αερίου θα αύξαναν τον κίνδυνο για τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη, που ήδη προβλέπεται να είναι σε υψηλά επίπεδα (περί το 7%) φέτος, σύμφωνα με τον Έντουαρντ Γκάρντνερ, αναλυτή της Capital Economics.
«Δεδομένης της εξάρτησης της βαριάς βιομηχανίας της Γερμανίας από το ρωσικό αέριο, οποιαδήποτε διακοπή της ροής θα συνεπαγόταν σημαντική επιβράδυνση στην οικονομική ανάπτυξη», δήλωσε ο Μαρκ Χαφέλε, αναλυτής στην UBS Global Wealth Management.
Η Uniper SE, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού φυσικού αερίου της Γερμανίας, επιδιώκει μια λύση που θα της επέτρεπε να ανοίξει λογαριασμό σε ευρώ στη Ρωσία και να επιτρέψει τη μετατροπή των κεφαλαίων από την Gazprombank PJSC – μία από τις λίγες ρωσικές τράπεζες στην οποία δεν έχουν επιβληθεί κυρώσεις. Η Uniper πρέπει να κάνει μια αποπληρωμή στα τέλη Μαΐου. Το Βερολίνο «δείχνει» ότι το σχέδιο είναι σύμφωνο με τις κατευθυντήριες γραμμές της Ε.Ε., αλλά δεν είναι σαφές εάν θα ικανοποιήσει τη Μόσχα.
Εταιρείες από την Αυστρία και την Ιταλία δήλωσαν επίσης ότι πιστεύουν πως θα μπορέσουν να διατηρήσουν τη ροή του φυσικού αερίου. Αυτή η αισιοδοξία συγκράτησε την αύξηση των τιμών, παρά τη διακοπή της ροής σε Πολωνία και Βουλγαρία.
Το ρίσκο της Μόσχας
Αντιμετωπίζοντας ήδη τις κυρώσεις της Ευρώπης και τα σχέδια για σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών ρωσικού άνθρακα και πετρελαίου, το Κρεμλίνο θα διακινδύνευε να χάσει μια ακόμη πηγή εσόδων εάν κρατήσει σκληρή στάση σε ό,τι αφορά τις πληρωμές φυσικού αερίου.
«Η απώλεια εσόδων από τις εξαγωγές θα ήταν σημαντική για τη Ρωσία», ανέφερε η ερευνητική ομάδα Energy Aspects σε σημείωμά της αυτή την εβδομάδα. Ακόμα κι αν μια κρίση αποφευχθεί προς το παρόν, ο Πούτιν θα μπορούσε να προσπαθήσει ξανά να χρησιμοποιήσει το φυσικό αέριο ως «όχημα» για να βλάψει την Ε.Ε. και να υπονομεύσει την αλληλεγγύη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Η ανησυχία για τους επενδυτές είναι ότι η κίνηση σηματοδοτεί την αυξανόμενη προθυμία της Ρωσίας να χρησιμοποιήσει τον τερματισμό των εξαγωγών ενέργειας ως μια μορφή αντιποίνων εναντίον των κρατών που αντιτίθενται στην εισβολή της στην Ουκρανία», δήλωσε ο Μαρκ Χαφέλε της UBS.
Με πληροφορίες από Bloomberg
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr