Σε μια κίνηση υψηλού συμβολισμού, ο βασιλιάς Φίλιππος του Βελγίου επέστρεψε χτες, Τετάρτη, στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό μια ξύλινη τελετουργική μάσκα, ένα από τα χιλιάδες αντικείμενα που αφαιρέθηκαν από την πρώην βελγική αποικία.
Στην πρώτη του επίσκεψη στο Κονγκό από τότε που ανήλθε στον θρόνο του Βελγίου, ο Φίλιππος ανέφερε στον πρόεδρο του Κονγκό, Φίλιξ Τσισεκέντι, ότι η επιστροφή αυτή είναι ένα «σημαντικό συμβολικό βήμα».
Σημειώνεται ότι δεν πρόκειται για πλήρη επιστροφή της μάσκας Κακούνγκου, η οποία χρησιμοποιούνταν από τον λαό των Σούκου σε τελετές μύησης και αγοράστηκε από έναν Βέλγο επιστήμονα το 1954.
Αντίθετα, είναι ένα «επ’ αόριστον δάνειο» στο Εθνικό Μουσείο του Κονγκό. Η μάσκα βρισκόταν για δεκαετίες στο Βασιλικό Μουσείο του Βελγίου για την Κεντρική Αφρική.
«Είμαι εδώ για να σας επιστρέψω αυτό το εξαιρετικό έργο για να μπορέσουν οι Κονγκολέζοι να το ανακαλύψουν και να το θαυμάσουν», δήλωσε ο Φίλιππος, ενώ βρισκόταν δίπλα στον Τσισεκέντι. «Σηματοδοτεί τη συμβολική έναρξη της ενίσχυσης της πολιτιστικής συνεργασίας ανάμεσα στο Βέλγιο και το Κονγκό».
Τα εγκλήματα του Βελγίου στο Κονγκό
Η μικρή αυτή συμβολική κίνηση δεν μπορεί, βέβαια, να σβήσει το παρελθόν. Το Βέλγιο δεν έχει ζητήσει ποτέ επίσημα συγγνώμη για τα φρικτά εγκλήματα του βασιλιά Λεοπόλδο Β’, ο οποίος το 1885 διεκδίκησε το Ελεύθερο Κράτος του Κονγκό ως προσωπικό του φέουδο και το λεηλάτησε για πάνω από δύο δεκαετίες.
Σύμφωνα με μερικές εκτιμήσεις, οι φόνοι, ο λιμός και οι ασθένειες στοίχισαν τη ζωή σε σχεδόν 10 εκατομμύρια Κονγκολέζους, όσο η χώρα βρισκόταν υπό βελγική κατοχή, από το 1885 ως το 1960. Χωριά που δεν συνέλεγαν αρκετό καουτσούκ ήταν υποχρεωμένα να παραδίδουν στη θέση του ακρωτηριασμένα χέρια.
Το 2020, ο Φίλιππος έγινε ο πρώτος Βέλγος αξιωματούχος που εξέφρασε μεταμέλεια για «τον πόνο και την ταπείνωση» που βίωσε το Κονγκό. Δεν ζήτησε, όμως, ποτέ συγγνώμη.
Δυσαρέσκεια στο Κονγκό με την επίσκεψη του Βέλγου βασιλιά
Αρκετοί Κογκολέζοι εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους με την επίσκεψη του Βέλγου βασιλιά.
«Μας άφησαν απομονωμένους, εγκαταλειμμένους. Λεηλάτησαν όλους τους φυσικούς πόρους μας και σήμερα προσκαλείτε και πάλι τον Βέλγο βασιλιά;», δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ο Τζούνιορ Μπόμπι, ένας πωλητής στην κεντρική αγορά της Κινσάσα.
Ο Αντουάν Ροζέ Λοκόνγκο, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Ζοζέφ Καζά-Βουμπού στο νοτιοδυτικό Κονγκό, δήλωσε πως θα περιμένει να δει αν ο Φίλιππος θα ζητήσει επίσημα συγγνώμη για τα εγκλήματα της εποχής της αποικιοκρατίας.
«Η απλή μεταμέλεια που εκφράσατε δεν είναι αρκετή», δήλωσε ο Λοκόνγκο.
Το Βέλγιο θα επιστρέψει και άλλα έργα τέχνης
Από την άλλη, υπάρχει και η αντίθετη πλευρά: ο πρόεδρος του Κονγκό και πολλοί άλλοι πολιτικοί υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό την επίσκεψη, όπως και μερικοί κάτοικοι που ελπίζουν ότι θα φέρει επενδύσεις και νέο ενδιαφέρον για τη σύγκρουση που μαίνεται στις ανατολικές περιοχές της χώρας.
«Αισθάνομαι ότι θα πρέπει να αρχίσουμε να έχουμε και πάλι καλές σχέσεις ανάμεσα στο Κονγκό και το Βέλγιο, όπως πριν», λέει ο Αντουάν Μουμπιντίκι, ένας κάτοικος της Κινσάσα. «Παρά τα όσα μας έκαναν οι Βέλγοι στη διάρκεια της αποικιοκρατίας, είμαστε έτοιμοι να συγχωρήσουμε».
Η επίσκεψη του βασιλιά του Βελγίου στο Κονγκό, καθώς και τη συζύγου του βασίλισσας Ματθίλδης και του πρωθυπουργού Αλεξάντερ Ντε Κρο, θα διαρκέσει μια εβδομάδα.
Η επιστροφή κλεμμένων έργων τέχνης είναι ψηλά στην ατζέντα της επίσκεψης αυτής. Τον Φεβρουάριο, το Βέλγιο επέστρεψε στις αρχές του Κονγκό πάνω από 84.000 έργα τέχνης – περίπου του 70% της συλλογής του Βασιλικού Μουσείου Κεντρικής Αφρικής που βρίσκεται λίγο έξω από τις Βρυξέλλες.
Η βελγική βουλή αναμένεται να εγκρίνει νόμο που θα επιτρέψει την κατά περίπτωση επιστροφή έργων τέχνης. Το σχέδιο πρέπει να εγκριθεί και από την κυβέρνηση του Κονγκό.
Mε πληροφορίες από Reuters, The New York Times
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr