Τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο δεν ευθύνονται για την εμφάνιση κατάθλιψης. Αυτό είναι το συνταρακτικό συμπέρασμα μιας νέας μελέτης, σύμφωνα με την οποία τίθεται εν αμφιβόλω ως προς τη χρησιμότητά της η συνταγογράφηση αντικαταθλιπτικών σκευασμάτων σε εκατομμύρια πάσχοντες. H χορήγηση τέτοιων χαπιών εκτινάχθηκε μετά τη δεκαετία του 1990. Σήμερα, ο ένας στους έξι ενηλίκους και το 2% των εφήβων στην Αγγλία λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά, όπως εξάλλου εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η Ιωάννα Μονκρίεφ, καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο University College London και επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, επισημαίνει ότι «εκατομμύρια άνθρωποι λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά σκευάσματα επειδή έχουν πεισθεί ότι η κατάθλιψη που τους ταλαιπωρεί έχει βιοχημικά αίτια. Η νέα έρευνα αποδεικνύει ότι αυτή η πεποίθηση είναι ανυπόστατη.
Είναι πολύ δύσκολο να αποδειχθεί επιστημονικά η άρνηση μιας συνθήκης που θεωρούμε δεδομένη. Πιστεύω, ωστόσο, ότι μετά την εκπόνηση χιλιάδων μελετών τις τελευταίες δεκαετίες, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι δεν υπάρχουν πειστικές αποδείξεις ότι η κλινική κατάθλιψη προκαλείται από προβλήματα στον νευροδιαβιβαστή σεροτονίνη, όπως είναι τα χαμηλότερα επίπεδά της ή η περιορισμένη δραστηριότητά της. Οφείλουμε να ενημερώσουμε την κοινή γνώμη ότι πρόκειται για μια αξιωματική παραδοχή που δεν στηρίζεται σε επιστημονικά στοιχεία».
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Molecular Psychiatry, στηρίζεται στην ανάλυση χιλιάδων άλλων μελετών σχετικά με τη βιοχημική ρίζα της κατάθλιψης.
Οι επιστήμονες δεν κατάφεραν να επαληθεύσουν τη σχέση μεταξύ των χαμηλότερων επιπέδων σεροτονίνης στο αίμα ή στα υγρά του εγκεφάλου και της εμφάνισης της διαταραχής της διάθεσης. Ταυτόχρονα, διαπίστωσαν ότι όταν ηθελημένα μειώθηκαν τα επίπεδα του νευροδιαβιβαστή σε χιλιάδες υγιείς εθελοντές, αυτοί δεν εμφάνισαν κλινική κατάθλιψη. Πολλές μελέτες, εξάλλου, υποδεικνύουν ότι τέτοιες διαταραχές της διάθεσης πυροδοτούν στρεσογόνοι παράγοντες και συμβάντα στη ζωή μας. Οσο αυτά πληθαίνουν, τόσο μεγαλύτερος γίνεται ο κίνδυνος κατάθλιψης.
Σκεπτικισμός
Την ίδια στιγμή, πληθώρα ειδικών, μεταξύ των οποίων και το Βασιλικό Κολέγιο Ψυχιατρικής, βλέπουν με σκεπτικισμό τα συμπεράσματα της μελέτης, ζητώντας από τους ασθενείς να μη σταματήσουν να λαμβάνουν τα αντικαταθλιπτικά που τους έχουν συνταγογραφηθεί. Ο εκπρόσωπος του Βασιλικού Κολεγίου Ψυχιατρικής επισήμανε ότι «τα αντικαταθλιπτικά σκευάσματα είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά και κανείς δεν θα πρέπει να τα διακόψει βασιζόμενος στην πρόσφατη μελέτη. Αν αισθάνεται οποιονδήποτε φόβο ή ανησυχία, πρέπει να συζητήσει με τον προσωπικό του γιατρό».
O δρ Μάικλ Μπούμφιλντ, ερευνητής ψυχίατρος στο University College London, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα, τονίζει: «Οι περισσότεροι γνωρίζουμε ότι η χορήγηση παρακεταμόλης ανακουφίζει τον πονοκέφαλο, αλλά πιστεύω ότι κανείς δεν έχει πειστεί ότι οι πονοκέφαλοι προκαλούνται από έλλειψη παρακεταμόλης στον εγκέφαλο.
Η ίδια λογική φαίνεται να ισχύει και με την κατάθλιψη και τα αντικαταθλιπτικά σκευάσματα. Διαθέτουμε αδιάσειστες αποδείξεις ότι τα αντικαταθλιπτικά μπορούν να θεραπεύσουν την κατάθλιψη και έτσι σε πολλές περιπτώσεις σώζουν ζωές».