Αρχισαν χθες τα δημοψηφίσματα που ανακοινώθηκαν μόλις την περασμένη Τρίτη σε τέσσερις ολικά ή μερικά κατεχόμενες από τη Μόσχα περιοχές της Ουκρανίας (Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια) με στόχο την προσάρτησή τους από τη Ρωσική Ομοσπονδία, κατά το πρότυπο της Κριμαίας, το 2014. Το Κίεβο έχει καταγγείλει αυτή την κίνηση, που βρίσκει τη Ρωσία απελπιστικά απομονωμένη στη διεθνή σκηνή, ως καθαρή απάτη, χωρίς κανένα νομικό ή πολιτικό αποτέλεσμα.
Οι περιοχές στις οποίες διεξάγονται τα δημοψηφίσματα αντιστοιχούν στο 15% της ουκρανικής επικράτειας. Κάλπες στήθηκαν και σε 20 εκλογικά τμήματα της Μόσχας, προκειμένου να ψηφίσουν Ουκρανοί των κατεχόμενων περιοχών που εγκατέλειψαν τη χώρα τους λόγω των εχθροπραξιών. Η ψηφοφορία θα ολοκληρωθεί την Τρίτη, αλλά μια ασφαλή ιδέα των αποτελεσμάτων που πρέπει να περιμένουμε μας έδωσε χθες το κρατικό Ινστιτούτο Πολιτικών και Κοινωνικών Ερευνών της Ρωσίας (VTsIOM). Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Ινστιτούτου, που επικαλείται το ρωσικό πρακτορείο Sputnik, το «Ναι» θα κυριαρχήσει με ποσοστά μεταξύ 87% και 97%, ανάλογα με την περιοχή.
Μέχρι χθες το βράδυ, δεν είχαν αναφερθεί στρατιωτικά πλήγματα ή δυναμικά σαμποτάζ από ουκρανικής πλευράς για την παρεμπόδιση της ψηφοφορίας. Αντίθετα, βροχή έπεφταν οι καταγγελίες για προσπάθειες εκφοβισμού των πολιτών ώστε να προσέλθουν στις κάλπες. Ο Ουκρανός κυβερνήτης του Λουγκάνσκ, Σεργκέι Γαϊντάι, ανέφερε ότι στο Σταρομπίλσκ οι ρωσικές αρχές έστησαν μπλόκα για να εμποδίσουν την έξοδο πολιτών από την πόλη, ενώ ομάδες ενόπλων πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι για να εξαναγκάσουν τους κατοίκους να ψηφίσουν. Επίσης κατήγγειλε ότι στο Μπιλοβόντσκ ο διευθυντής μιας εταιρείας είπε στους υπαλλήλους του ότι η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική και ότι όσοι αρνηθούν να συμμετάσχουν θα απολυθούν, ενώ τα ονόματά τους θα δοθούν στις υπηρεσίες ασφαλείας.
Εγκλήματα πολέμου διαπιστώνει επιτροπή του ΟΗΕ, ενώ ο αρχηγός του γερμανικού SPD προειδοποιεί για τον κίνδυνο παγκόσμιας σύρραξης.
Τις αυξανόμενες διεθνείς ανησυχίες για ανεξέλεγκτη κλιμάκωση της ουκρανικής κρίσης απηχούσε και η χθεσινή τοποθέτηση του προέδρου του γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD). Σε συνέντευξή του, ο Λαρς Κλίνγκμπαϊλ δήλωσε μεν ότι η χώρα του «θα συνεχίσει να υποστηρίζει σταθερά την Ουκρανία», προσέθεσε όμως ότι είναι απολύτως αναγκαίο «να αποτρέψουμε έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο» και εμφανίστηκε επιφυλακτικός στο αίτημα του Κιέβου για παράδοση αρμάτων μάχης από τη Γερμανία.
Στη Γενεύη, ο Ερικ Μόζε, επικεφαλής της εξεταστικής επιτροπής που συγκρότησε η επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, ανακοίνωσε χθες ότι οι ανεξάρτητοι ερευνητές «κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι όντως διεπράχθησαν εγκλήματα πολέμου». Αν και ο Μόζε απέφυγε να πει ποιος διέπραξε τα εγκλήματα, οι ενδείξεις δείχνουν τη Ρωσία, καθώς η επιτροπή εστίασε σε περιοχές του Κιέβου, του Τσερνίχιβ, του Χάρκοβο και του Σούμι, που βρέθηκαν προσωρινά υπό ρωσική κατοχή. Διαπιστώθηκε μεγάλος αριθμός εκτελέσεων, με ορισμένα από τα θύματα να είναι δεμένα πισθάγκωνα, αλλά και περιπτώσεις σεξουαλικών εγκλημάτων με θύματα από τεσσάρων μέχρι 82 ετών.
Στο μεταξύ, συνεχίζεται η φυγή πολλών Ρώσων από τη χώρα τους για να αποφύγουν την επιστράτευση. Οι μεθοριακές αρχές της Φινλανδίας ανέφεραν ότι η κυκλοφορία στα σημεία ελέγχου των συνόρων παρέμενε και χθες πυκνή, ενώ αυξημένη κίνηση σημειώθηκε και στα σύνορα του Καζακστάν. H Ε.Ε. αναζητά κοινή γραμμή πλεύσης. Χθες ο πρόεδρος της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της γερμανικής Βουλής, Μίχαελ Ροτ, ζήτησε «γρήγορες και όχι γραφειοκρατικές διαδικασίες» για την παροχή βίζας «σε όλους εκείνους που λένε “όχι” σε αυτόν τον φασιστικό πόλεμο». Τις μεγάλες δυσκολίες που συναντά η επιστράτευση στη Ρωσία υπογραμμίζει και η απόφαση του δήμου της Μόσχας να προσφέρει σε μετανάστες από πρώην σοβιετικές δημοκρατίες άδεια εργασίας και ρωσική υπηκοότητα αν καταταγούν στον ρωσικό στρατό.