Τιμ Πέιτζ: Ο φωτογράφος που «αναστήθηκε» δύο φορές

Τιμ Πέιτζ: Ο φωτογράφος που «αναστήθηκε» δύο φορές

Η συμπεριφορά του στο πεδίο της μάχης ενέπνευσε τον χαρακτήρα του δημοσιογράφου που υποδύθηκε ο Ντένις Χόπερ στο «Αποκάλυψη Τώρα»

4' 39" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Αγαπητοί γονείς, φεύγω από το σπίτι και πάω στην Ευρώπη, ίσως και στο Ναυτικό – και, άρα, σε όλο τον κόσμο. Δεν ξέρω για πόσο θα λείπω, και δεν θα καταλαβαίνατε τους λόγους για τους οποίους φεύγω. Μην ειδοποιήσετε τις αρχές. Θα σας γράφω κάθε τόσο. Μην ανησυχείτε για μένα». Τα λόγια είναι γραμμένα με μολύβι σε ένα μικρό κομμάτι χαρτί και από κάτω στέκει ένα όνομα σχεδιασμένο παιδικά: «Τιμ». Βρισκόμαστε στο 1963, στο Ορπινγκτον του Κεντ, προάστιο του Λονδίνου. Στο όριο της εξοχής, δίπλα σε εκτάσεις πρασίνου και σε χωράφια, μέσα σε αμέτρητες σειρές από πανομοιότυπα σπίτια, ο 17χρονος που αφήνει πίσω αυτό το σημείωμα ουσιαστικά ανακοινώνει μια επείγουσα φυγή από την προβλεψιμότητα και τη λαχτάρα για το κυνήγι της περιπέτειας στα πέρατα του κόσμου.

Το όνομά του ήταν Τιμ Πέιτζ, και η ζωή που έμελλε να ζήσει δίπλα στο τραύμα και στον κίνδυνο είχε δείξει τα πρώτα της ίχνη ήδη από την παιδική του ηλικία. Δύο ετών μόλις, μπήκε στο νοσοκομείο με εγκαύματα τρίτου βαθμού που αργότερα θα εμπόδιζαν την τριχοφυΐα σε διάφορα σημεία του σώματος του. Στα έξι του έμαθε πως ήταν υιοθετημένος και πως κανείς δεν γνώριζε τίποτα για τη βιολογική του μητέρα, ενώ ο ναυτικός πατέρας του είχε πνιγεί στον Βόρειο Ατλαντικό κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν το πλοίο στο οποίο βρισκόταν βούλιαξε από τορπίλη γερμανικού υποβρυχίου.

Στα δεκάξι του παραλίγο να σκοτωθεί έπειτα από πτώση με μοτοσικλέτα, αλλά τελικά επιβίωσε με διαλυμένη τη λεκάνη και το αριστερό του χέρι. Το ατύχημα αυτό τον κατέστησε χωλό για το υπόλοιπο της ζωής του. Φαίνεται πως τραβούσε πάνω του τον κίνδυνο τόσο πολύ, που τον είχε βρει πριν καν δραπετεύσει από το «ασφαλές», χλιαρό Κεντ. Και όταν πια έφυγε, περιπλανήθηκε στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή για να καταλήξει στο Λάος με μια φωτογραφική μηχανή στο χέρι, παίρνοντας εικόνες από μια δικτατορία που κυριαρχούσε γύρω του. Η αληθινή περιπέτεια είχε ξεκινήσει.

Στα είκοσι ένα του, το 1965, ήταν ήδη ένας αυτοδίδακτος φωτογράφος. Είχε μόλις κερδίσει μια συνεργασία με το αμερικανικό πρακτορείο ειδήσεων United Press International, το οποίο τον έστειλε ανταποκριτή στη Σαϊγκόν. Εκεί, έκανε μια εθελούσια βουτιά στην εφιαλτική δίνη του πολέμου του Βιετνάμ, έμεινε για τριάμισι χρόνια (κάτι που δεν έκανε κανείς από τους περίπου εξακόσιους απεσταλμένους συναδέλφους του δημοσιογράφους) και έζησε τον πόλεμο στην πρώτη του γραμμή – εκεί όπου σφύριζαν οι σφαίρες κι έπεφταν οι βόμβες.

Η μορφή του, και η συμπεριφορά του στο πεδίο της μάχης, έμεινε τόσο μυθική που ενέπνευσε τον χαρακτήρα του δημοσιογράφου που υποδύθηκε ο Ντένις Χόπερ στο «Αποκάλυψη Τώρα», ταινία του Φράνσις Φορντ Κόπολα. Σαν αληθινός ροκ σταρ, ο εκκεντρικός Αγγλος κρεμούσε δύο θρυλικές φωτογραφικές μηχανές στον λαιμό του, μια Leica M3 και μια Nikon F, έγραφε πάνω στο κράνος του ένα στίχο του Φρανκ Ζάπα («Σώστε με, είμαι ροκάς!») και ορμούσε μέσα στον κίνδυνο, εκεί όπου οι Αμερικανοί στρατιώτες σωριάζονταν νεκροί ή διαμελισμένοι, ενώ όσοι γλίτωναν είχαν στο πρόσωπο τους μια έκφραση στοιχειωμένη, χαμένη μέσα στη φρίκη. «Φουκαριάρηδες λευκοί και μαύροι που τους είχαν πάρει από την αδαή και αθώα καρδιά της Αμερικής και τους είχαν ρίξει χωρίς προετοιμασία μέσα σε έναν εξωγήινο και τρομακτικό κόσμο», όπως είχε γράψει χαρακτηριστικά ο Αγγλος συγγραφέας William Shawcross.

Ο Πέιτζ έστησε με τα αυτοδίδακτα, αυθόρμητα και θαρραλέα του μέσα τα πορτρέτα αυτών των αναλώσιμων στρατιωτών, πορτρέτα που η αξία τους δεν ήταν τόσο καλλιτεχνική, όσο ιστορική και δημοσιογραφική. Εδωσαν την ευκαιρία στο κοινό να πάρει μια γεύση από την ωμή πραγματικότητα του πολέμου και, ίσως κιόλας, με ένα σκοτεινό τρόπο, να το γοήτευσαν. Οπως γράφει ο βετεράνος Αγγλος δημοσιογράφος Peter Silverton, «το γεγονός ότι οι φωτογραφίες του αντηχούν ακόμη, μέσα στα χρόνια και τα χιλιόμετρα, είναι επειδή αιχμαλώτισαν κάτι από το εσωτερικό του τοπίο, και μαζί και το δικό μας, εκεί που εξερευνούμε (και προκαλούμε) την ένταση μεταξύ αγάπης και μίσους. Την ενήλικη, λογική και ηθική απόρριψη του πολέμου, και ταυτόχρονα την παράλογη και αταβιστική γοητεία που μας ασκούν τα όπλα, τα εργαλεία μαζικής εξόντωσης και οι άντρες που φορούν μπαρουτοκαπνισμένα κράνη».

Οι εικόνες του Τιμ Πέιτζ αποτέλεσαν τραχιά, πρωτόλεια ντοκουμέντα από την πρώτη γραμμή της μάχης, εκεί όπου μόνο ένας «τρελός» και ατρόμητος τυχοδιώκτης θα τολμούσε να πάει. Μπόρεσε, όσο λίγοι άλλοι, να πάει στην κόλαση και να γυρίσει πίσω ζωντανός για να μας πει πώς είναι. Βέβαια, δεν βγήκε αλώβητος από τη βόλτα του στη «σκοτεινή πλευρά». Η φωτιά τον ακούμπησε και τον έκαψε. Τραυματίστηκε τέσσερις φορές σοβαρά, τη μία από αυτές από θραύσματα που διαπέρασαν το κρανίο του.

«Αντηχώντας» το παιδικό του ατύχημα με τη μοτοσικλέτα, οι γιατροί τον έκριναν (για δεύτερη φορά στη ζωή του) νεκρό, αλλά αυτός και πάλι «αναστήθηκε». Εμεινε παράλυτος από τη μία πλευρά του προσώπου του για μήνες, αλλά επιβίωσε και συνέχισε να ταξιδεύει. Δεν ξέχασε ποτέ το Βιετνάμ – επέστρεψε πολλές φορές μετά τον πόλεμο, για να ηγηθεί φωτογραφικών σεμιναρίων και να φωτογραφίσει θύματα του πολέμου, ενώ κάλυψε φωτογραφικά πολεμικές κρίσεις στο Ισραήλ, στη Βοσνία, στο Ανατολικό Τίμορ και στο Αφγανιστάν.

Πέθανε στις 24 Αυγούστου από καρκίνο, στο σπίτι του στην Αυστραλία, 78 ετών. «Κάποτε περνούσαμε στην “άλλη πλευρά” και καταφέρναμε να γυρίσουμε πίσω, αλλά δεν νομίζω αυτό να ξανασυμβεί», είχε πει μετά τη διάγνωση της ασθένειάς του. Αλλά φαίνεται πως ήδη, από χρόνια πριν, είχε χορτάσει τον πόλεμο, που κάποτε τόσο διψασμένα αναζήτησε. Σε συνέντευξή του στους New York Times το 2010, είχε δηλώσει: «Είναι τόσο γαλήνια τα νεκροταφεία. Ολοι εκεί έχουν βρει την ησυχία τους. Ολες οι ταλαιπωρίες της ζωής έχουν λήξει, και επιστρέφεις στην ειρήνη του Τίποτα».

⇒ Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή