Η επιστράτευση έχει προκαλέσει πανικό στη ρωσική κοινωνία, η οποία βρίσκεται πια στη φάση της συνειδητοποίησης γύρω από το μέτωπο στην Ουκρανία. Είναι το κλίμα που μεταφέρει στην «Κ» ο Ρώσος οικονομολόγος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, Κονσταντίν Σόνιν. «Παρακολουθώ στενά τον Πούτιν εδώ και 23 χρόνια», μας λέει χαρακτηριστικά, μιλώντας για μια προσωπικότητα η οποία αρέσκεται στο μπούλινγκ· «όσο περισσότερο χώρο του αφήνεις, τόσο πιο επικίνδυνο τον κάνεις». Ο Σόνιν θεωρεί ότι το ρωσικό καθεστώς έχει τη δυνατότητα να υποστηρίξει για χρόνια ακόμη αυτόν τον πόλεμο, όμως βάζει τον αστερίσκο της αυξανόμενης κοινωνικής δυσαρέσκειας στην πατρίδα του. Θεωρεί ότι ο Πούτιν θα εξωθηθεί στην έξοδο, όμως «δεν είμαστε ακόμη εκεί».
– Με την ανακοίνωση της επιστράτευσης, βλέπουμε Ρώσους πολίτες να αναζητούν την έξοδο προς τις γειτονικές χώρες. Ποιο είναι σήμερα το κλίμα στη Ρωσία;
– Ο πληθυσμός στη Ρωσία κατά ένα μεγάλο μέρος βρίσκεται σε καθεστώς πανικού. Είναι η στιγμή της αφύπνισης για τη ρωσική κοινωνία. Από την άνοιξη ήταν σαφές ότι ο ρωσικός στρατός είχε σοβαρές απώλειες στην Ουκρανία. Είχε φανεί ότι τα ρωσικά στρατεύματα ήταν μη ανταγωνιστικά, δυσανάλογα σε σχέση με τους στόχους του Πούτιν στο πεδίο. Είχαμε μια μορφή εθελοντικής επιστράτευσης, με κίνητρο μισθούς 10 φορές υψηλότερους από το μέσο εισόδημα στη Ρωσία. Ωστόσο, δεν υπήρξε ιδιαίτερη ανταπόκριση. Η υποχρεωτική επιστράτευση ήταν ζήτημα χρόνου. Τώρα, οι Ρώσοι συνειδητοποιούν τι συμβαίνει στη ζωή τους.
– Η επιμονή του Πούτιν στην Ουκρανία είναι σε θέση να απειλήσει τη θέση του στην εξουσία; Ή είναι αδιαμφισβήτητη η κυριαρχία του παρά το κόστος του πολέμου;
– Θα εξωθηθεί εκτός εξουσίας. Δεν υπάρχει άλλο τέλος για εκείνον. Οι τελευταίες εξελίξεις τον έφεραν πιο κοντά στην έξοδο. Αλλά δεν είμαστε ακόμη εκεί. Είναι αποδυναμωμένος, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα αντικατασταθεί άμεσα.
– Hταν τα μεγάλα κέρδη από τις υψηλές τιμές που έδωσαν στον Πούτιν τη δυνατότητα να κόψει τις ροές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη; Hταν επειδή έβλεπε ότι θα το έκανε η Ευρώπη και ήθελε να το κάνει εκείνος πρώτος; Hταν για να κάμψει τον ζήλο της δυτικής υποστήριξης στην Ουκρανία;
– Αυτό που έκανε ο Πούτιν ήταν απάντηση σε αυτό που έκανε η Ευρώπη. Μόλις οι ευρωπαϊκές χώρες ανακοίνωσαν τον στόχο πλήρους απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο, ο Πούτιν επιχείρησε να αντιδράσει, κόβοντας την παροχή πρώτος. Στην πράξη όμως δεν κέρδισε κάτι με αυτό. Αντιθέτως, επιταχύνει την οριστική απεξάρτηση της Ευρώπης.
Στη Ρωσία σβήνουν 30 χρόνια εξέλιξης – Τώρα έφτασε η στιγμή της αφύπνισης για τη ρωσική κοινωνία.
– Πόσο έχουν στοιχίσει οικονομικά στη Ρωσία οι κυρώσεις της Δύσης;
– Οι κυρώσεις, το κόστος του πολέμου και οι αποχωρήσεις επιχειρήσεων –αυτές ίσως πονούν ακόμη περισσότερο– είναι παράγοντες που πλήττουν τη ρωσική οικονομία. Σε ορισμένους τομείς, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, η παραγωγή έχει σχεδόν διακοπεί. Σε άλλους, που σχετίζονται με τον πόλεμο, όπως η κατασκευή αρμάτων, η δραστηριότητα είναι ενισχυμένη. Αλλά υπάρχουν και αμυντικοί τομείς που έχουν πληγεί από τις κυρώσεις, μειώνοντας τις δυνατότητες της Ρωσίας στο πεδίο.
– Για πόσο ακόμη πιστεύετε ότι ο Πούτιν θα είναι ικανός να υποστηρίζει αυτόν τον πόλεμο από οικονομική άποψη;
– Η Ρωσία ξεκίνησε τον πόλεμο όταν η οικονομία της ήταν σε καλή κατάσταση. Επίσης πρόκειται για μια τεράστια χώρα. Ο Πούτιν έχει τη δυνατότητα να υποστηρίξει αυτόν τον πόλεμο για χρόνια ακόμη. Το ερώτημα είναι πόσο χρόνο διαθέτει στην πράξη, δεδομένης της αυξανόμενης δυσαρέσκειας του ρωσικού λαού.
– Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι σε εξέλιξη ένα ρωσικό brain drain. Ποια είναι η εικόνα που έχετε για τους καταρτισμένους επαγγελματίες που εγκαταλείπουν τη Ρωσία; Είναι κάποιες χώρες ή τομείς που κερδίζουν από την εξέλιξη;
– Υπάρχει τεράστιο κύμα brain drain. Ο αντίκτυπος του πολέμου είναι μεγαλύτερος από ό,τι στην κατάρρευση της Σοβιετικής Eνωσης. Στη Ρωσία σήμερα σβήνουν 30 χρόνια εξέλιξης. Αυτός ο πόλεμος σκοτώνει τις κοινωνικές επιστήμες στη χώρα. Κάποιοι έμειναν. Oμως εκατοντάδες χιλιάδες ρωσικά μυαλά έφυγαν. Είναι καταστροφικό για τη Ρωσία. Οι χώρες που δέχονται Ρώσους πρόσφυγες μπορούν να κερδίσουν πολλά από τα μυαλά που εγκαταλείπουν τη Ρωσία, αν τα εντάξουν στις κοινωνίες τους. Δείτε τη δεκαετία του ’90, όταν το Ισραήλ υποδέχθηκε επιστήμονες της Σοβιετικής Eνωσης. Συντέλεσαν τα μέγιστα στο ισραηλινό οικονομικό θαύμα. Τώρα μιλάμε για ακόμη πιο καταρτισμένους και παραγωγικούς επιστήμονες.
– Eνας στριμωγμένος Πούτιν είναι ένας επικίνδυνος Πούτιν; Ή είναι απλώς ένας αποδυναμωμένος Πούτιν;
– Παρακολουθώ τον Πούτιν στενά εδώ και 23 χρόνια. Θεωρώ ότι γνωρίζω αρκετά για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί. Ο Πούτιν είναι ένας άνθρωπος που βασίζει τις πράξεις του στη λογική του ισχυρού έναντι του αδύναμου. Είναι πραγματικά επικίνδυνος όταν αντιμετωπίζει κάποιον αδύναμο, κάποιον στον οποίο μπορεί να κάνει μπούλινγκ και να τον εκμεταλλευτεί. Oποτε έχει αναμετρηθεί με κάποιον ισχυρό, συνήθως έχει αποτύχει. Oσο ισχυρότερη είναι η απάντηση που παίρνει, τόσο πιο αδύναμος είναι στην πράξη.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr