Ιράν: Μία νεανική εξέγερση πίσω από την κουρτίνα

Ιράν: Μία νεανική εξέγερση πίσω από την κουρτίνα

6' 42" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Εδώ και ένα μήνα, το Ιράν φλέγεται – κι αυτό συμβαίνει κατά κάποιο τρόπο πίσω από τις κουρτίνες.

Ο διεθνής Τύπος έχει εξαιρετικά περιορισμένη, αν όχι μηδενική, πρόσβαση. Οι ειδήσεις για το τι πράγματι συμβαίνει βγαίνουν προς τα έξω με το σταγονόμετρο κι αυτό διότι το καθεστώς έχει μπλοκάρει ή περιορίσει τη χρήση των social media.

Το βράδυ της Πέμπτης, ένας δημοφιλής λογαριασμός στο Instagram με όνομα «From Iran», διοργάνωσε ένα live (συζήτηση που εξελίσσεται εκείνη τη στιγμή και μπορεί να παρακολουθήσει όποιος θέλει). Συμμετείχαν τέσσερις κυρίες, λίγο πάνω από τα 40. Και οι τέσσερις χωρίς καλυμμένα τα χαρακτηριστικά τους. Όλες όμως ζούσαν στο εξωτερικό και δη στις ΗΠΑ.

Η διοργανώτρια μέχρι πριν από λίγα χρόνια ζούσε στην Τεχεράνη – εκεί γεννήθηκε, πήγε σχολείο, σπούδασε. Μέχρι τα 32 της χρόνια, ζούσε σε μία συνθήκη φόβου. Ο ρόλος της ως γυναίκας ήταν συγκεκριμένος, ή -καλύτερα- οριοθετημένος. Έπρεπε από τα 7 της χρόνια να καλύπτει τα χαρακτηριστικά της και να θεωρεί δεδομένο ότι δεν θα έχει ποτέ την ίδια τύχη με τους άνδρες.

Ιράν: Μία νεανική εξέγερση πίσω από την κουρτίνα-1

                             Το χρονικό των γεγονότων


Ιράν: Μία νεανική εξέγερση πίσω από την κουρτίνα-2

Η σπίθα που έβαλε φωτιά στην παρούσα εξέγερση ήταν μια γυναίκα: Η 22χρονη Μαχσά Αμινί η οποία συνελήφθη στις 13 Σεπτεμβρίου από την Αστυνομία της Ηθικής με την κατηγορία ότι δεν φορούσε με τον ενδεδειγμένο τρόπο την χιτζάμπ (μαντίλα).

Σε βιντεοσκοπημένα πλάνα φαίνεται να καταρρέει στο κέντρο κράτησης που είχε οδηγηθεί, ενώ τρεις ημέρες αργότερα αφήνει την τελευταία της πνοή, αφού έμεινε για μερικά 24ωρα σε κώμα.

Ακτιβιστές βεβαιώνουν ότι δέχθηκε χτύπημα στο κεφάλι που απεδείχθη θανάσιμο.

Οι αρχές ανακοίνωσαν ότι ο θάνατός της προήλθε από πολυοργανική ανεπάρκεια που συνδέεται με παλαιότερο πρόβλημα υγείας. Μεγάλο μέρος της ιρανικής κοινής γνώμης δεν πίστεψε την επίσημη εκδοχή και βγήκαν στους δρόμους.

Σύμφωνα με το BBC, το Ιράν είναι μάρτυρας των μεγαλύτερων αντικυβερνητικών διαδηλώσεων εδώ και χρόνια. Οι διαδηλώσεις θεωρούνται απειλή για το καθεστώς, το οποίο απάντησε με ασύμμετρη βία (πληροφορίες αναφέρουν πολλούς νεκρούς).

Οι περισσότερες διαδηλωτές, που βρίσκουν πρόσβαση για να μεταφέρουν το μήνυμα τους προς τη Δύση, σημειώνουν ότι η εξέγερση δεν αφορά μόνον στη χιτζάμπ ή εν γένει τους αυστηρούς ενδυματολογικούς κανόνες, αλλά τα αιτήματα διαθέτουν πολύ μεγαλύτερο βεληνεκές – έχει ανοίξει η βεντάλια των δικαιωμάτων, με άλλα λόγια οι Ιρανοί που βγήκαν στους δρόμους διεκδικούν Δημοκρατία.

Μετά την κηδεία της Αμινί, που πραγματοποιήθηκε στη γενέτειρά της, το Σακέζ, στη δυτική επαρχία του Κουρδιστάν, ξέσπασε πυρκαγιά αντίδρασης με πολλές μικρές εστίες διαδηλώσεων.

Οι γυναίκες φώναζαν «γυναίκα, ζωή, ελευθερία» και «θάνατος στον δικτάτορα» ενώ ανέμιζαν -και σε ορισμένες περιπτώσεις έκαιγαν- τις μαντίλες τους.

Νέοι και νέες βγήκαν στους δρόμους σε δεκάδες πόλεις οικοδομώντας το τείχος της αντίστασης που μπορεί να εξελιχθεί στην πιο σοβαρή πρόκληση για το καθεστώς εδώ και χρόνια.

Παρά την σφοδρή καταστολή από τις δυνάμεις ασφαλείας, οι διαδηλωτές δεν υποχωρούν.


Ιράν: Μία νεανική εξέγερση πίσω από την κουρτίνα-3

Οι δυνάμεις καταστολής έχουν κουραστεί

«Όταν βγαίνεις στους δρόμους πρέπει να περιμένεις το οτιδήποτε. Κατά βάθος, ξέρεις ότι μπορεί να μην επιστρέψεις ποτέ». Διαβάστε ΕΔΩ την περιγραφή Ιρανού  διαδηλωτή στο BBC

Η δημοσιογράφος Ράνα Ραχιμπούρ του BBC Persian σημειώνει ότι για πρώτη φορά εδώ και πάνω από μια δεκαετία, πολλοί Ιρανοί εντός και εκτός της χώρας ένωσαν τις δυνάμεις τους για να εκφράσουν την βούλησή τους για ελευθερία.

«Προς έκπληξη πολλών παρατηρητών, παρά τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων, τον θάνατο περισσότερων από 200 ανθρώπων και τη σύλληψη χιλιάδων, οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν και έχουν μετατραπεί σε αυτό που ορισμένοι παρατηρητές αποκαλούν εξέγερση. Ξένοι και ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι δεν επιτρέπονται στο εσωτερικό της χώρας, γεγονός που καθιστά την καταγραφή των γεγονότων όλο και πιο δύσκολη.

Όμως τα βίντεο που δημοσιεύονται από δεκάδες κωμοπόλεις δείχνουν ότι αυτή είναι πλέον μια από τις πιο σοβαρές απειλές κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Πολλοί μάρτυρες λένε ότι οι δυνάμεις ασφαλείας έχουν κουραστεί. Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι εάν οι διαδηλώσεις συνεχιστούν με την ίδια ένταση, θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο για την κυβέρνηση να τις καταστείλει», συμπληρώνει.


Ιράν: Μία νεανική εξέγερση πίσω από την κουρτίνα-4

Μπλόκο στο Ιντερνέτ

Από την πρώτη μέρα των διαδηλώσεων, πύκνωσαν οι περιορισμοί στην πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Σύμφωνα με το NetBlocks, για κάποιες μέρες το Διαδίκτυο στα κινητά τηλέφωνα έκλεισε εντελώς.

Εκτός από τη χρήση του Διαδικτύου για πρόσβαση σε ειδήσεις χωρίς λογοκρισία, οι διαδηλωτές χρησιμοποιούν διαδικτυακά εργαλεία για να στείλουν βίντεο με τις διαμαρτυρίες σε ΜΜΕ εκτός της χώρας.

Η κυβέρνηση απέκλεισε το Instagram και το WhatsApp, δύο από τις πιο δημοφιλείς πλατφόρμες. Ακόμη και πριν από τους τρέχοντες περιορισμούς, το διαδίκτυο στο Ιράν δεν ήταν ελεύθερο.

Η κυβέρνηση μπλοκάρει όλους τους ιστότοπους των ΜΜΕ που δεν ελέγχονται εκδοτικά από το κράτος.

Επίσης, πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως το Twitter και το Facebook μπλοκαρίστηκαν κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων του Πράσινου Κινήματος της αντιπολίτευσης το 2008, και παρά τις υποσχέσεις ορισμένων κυβερνητικών αξιωματούχων, οι περιορισμοί έγιναν μόνιμοι.

Οι ακτιβιστές φοβούνται ότι θα συμβεί ξανά το ίδιο και πως οι νέοι περιορισμοί ήρθαν για να μείνουν.


Ιράν: Μία νεανική εξέγερση πίσω από την κουρτίνα-5
REUTERS/Murad Sezer


Ψαλίδια σε κοινή θέα

Από την πρώτη στιγμή των διαδηλώσεων, είτε στο Ιράν είτε αλλού στον κόσμο, γυναίκες πέραν του ότι αφαιρούσαν τις μαντίλες, έκοβαν τα μαλλιά τους με μεγάλα ψαλίδια σε κοινή θέα.

Αυτό, σταδιακά, έγινε τάση και ακόμα και πολύ γνωστές ηθοποιοί, όπως η Γαλλίδα Ζιλιέτ Μπινός, έδειξαν την υποστήριξή τους κόβοντας τα μαλλιά τους.

Η κίνηση αυτή θεωρείται ένδειξη υποστήριξης για τις γυναίκες και τα κορίτσια του Ιράν.


Ιράν: Μία νεανική εξέγερση πίσω από την κουρτίνα-6

Η ελπίδα της Λάλε 

Η Ιρανή ακτιβίστρια Λάλε Μαγκονακί έφυγε από το Ιράν για τη Σουηδία πριν από πολλά χρόνια, αφού πρώτα διεκδίκησε εκεί τα δικαιώματα των γυναικών.

Τώρα ζει στην Ουψάλα, κοντά στη Στοκχόλμη, και δυσκολεύεται να κοιμηθεί – ανησυχεί για τα αγαπημένα της πρόσωπα πίσω στη χώρα, καθώς η επαφή μαζί τους είναι δύσκολη.

«Το Διαδίκτυο κόβεται κάθε φορά που συμβαίνει κάτι», λέει στο BBC. «Όταν μιλάω με την αδερφή μου και την ανιψιά μου, πρέπει να κάνω χειρονομίες ή να λέω σιωπηλά λόγια για να προσπαθήσω να καταλάβω την κατάσταση εκεί. Ανησυχώ ότι οι κλήσεις παρακολουθούνται ή οι αρχές θα κρυφακούσουν».

Τώρα ηγείται των διαδηλώσεων στην Ουψάλα και νιώθει την ευθύνη να «είναι η φωνή» των αδελφών της. «Αυτή είναι η χειρότερη κατάσταση για τον λαό του Ιράν από [την επανάσταση] του 1979», λέει και προσθέτει ότι η γενιά που διαμαρτύρεται τώρα είναι «πολύ γενναία και πολύ μορφωμένη». 

«Περισσότερο από το 60% των φοιτητών πανεπιστημίου είναι πλέον γυναίκες. Η εκπαίδευση είναι ο μόνος τρόπος για να είσαι ελεύθερος», υπογράμμισε, σημειώνοντας ότι η ίδια θα συλληφθεί εάν επιστρέψει στο Ιράν. Δεν μπορούσε, αναφέρει, να παραστεί στην κηδεία της μητέρας τη.

Ελπίζει ότι η παλίρροια μπορεί να αλλάξει και να έρθει πραγματική αλλαγή. «Αυτή η νεότερη γενιά μπορεί πραγματικά να κάνει τη διαφορά – ξεκινά μια νέα επανάσταση». 


Ιράν: Μία νεανική εξέγερση πίσω από την κουρτίνα-7


Τα οικονομικά δεινά 

Ο θάνατος της Αμινί πυροδότησε τις διαμαρτυρίες, ωστόσο η κατάσταση της οικονομίας του Ιράν είχε ήδη δημιουργήσει αίσθηση απόγνωσης σε μεγάλη μερίδα πολιτών.

Το BBC παρουσίασε έξι παράγοντες που συνέβαλαν στα οικονομικά δεινά:

  • Η συρρίκνωση της οικονομίας: Οι εξοντωτικές κυρώσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2018, μετά την εγκατάλειψη της πυρηνικής συμφωνίας, έχουν πλήξει το ιρανικό πετρέλαιο, τις τράπεζες και άλλους τομείς. 
  • Γυναίκες εκτός εργασίας: Η επιδίωξη της κυβέρνησης για υψηλότερα ποσοστά γεννήσεων και η έμφαση στους ρόλους των γυναικών ως μητέρες που μένουν στο σπίτι -υπό τις εντολές του ανώτατου ηγέτη- είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του αριθμού των γυναικών που εργάζονται.
  • Εκτόξευση τιμών: Το κόστος αγαθών και υπηρεσιών έχει αυξηθεί κατά 1.135% την τελευταία δεκαετία.
  • Ένα υποτιμημένο νόμισμα: Η αξία του νομίσματος του Ιράν, το ριάλ, έχει υποχωρήσει σχεδόν κατά 90% έναντι του δολαρίου ΗΠΑ στην ισοτιμία της ανοιχτής αγοράς τα τελευταία πέντε χρόνια. 
  • Πτώση του βιοτικού επιπέδου: Όλοι οι παραπάνω παράγοντες συνδυάστηκαν για να προκαλέσουν μια μακρά πτώση του βιοτικού επιπέδου.


Πληροφορίες: BBC

Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή