«Είναι υπέροχο που είμαι εδώ στο Ναύπλιο και δεν βρίσκομαι στο Ουεστμίνστερ αυτήν τη στιγμή. Σας ευχαριστώ που μου παρέχετε καταφύγιο», είπε πριν από μία εβδομάδα, απευθυνόμενος στο Ελληνοβρετανικό Συμπόσιο, ο σερ Γκρέιχαμ Μπρέιβι, ο επικεφαλής της «επιτροπής 1922», που είναι επιφορτισμένη με τη διαδικασία διαδοχής σε περίπτωση αμφισβήτησης των ηγετών των Τόρις. «Η μόνη μου πρόταση θα ήταν να βρείτε ένα μέρος κάπως πιο απομακρυσμένο χωρίς τηλεφωνικό σήμα ή σύνδεση στο Ιντερνετ», πρόσθεσε, αφήνοντας να εννοηθεί ότι είχε περάσει δύσκολη νύχτα διαβάζοντας τις δραματικές εξελίξεις στο κόμμα και στην κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Το κοινό στο ξενοδοχείο «Αμαλία» γέλασε ηχηρά.
Τα λόγια του σερ Γκρέιχαμ εκείνο το βροχερό Σαββατοκύριακο όμως αποδείχθηκαν προφητικά, αφού λίγες ημέρες αργότερα ο ίδιος δέχθηκε ένα τηλεφώνημα από την Ντάουνινγκ Στριτ και η συνάντησή του με τη Λιζ Τρας επισφράγισε το τέλος μιας από τις συντομότερες θητείες στην παγκόσμια ιστορία – με τον Γιόζεφ Γκέμπελς να κρατάει το απόλυτο ρεκόρ της μιας μέρας στην καγκελαρία προτού βάλει και αυτός τέλος στη ζωή του μετά τον Αδόλφο Χίτλερ.
Η διαδικασία διαδοχής της Τρας ξεκίνησε ήδη και θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν από τη δημοσιοποίηση του προϋπολογισμού, στις 31 Οκτωβρίου. Ο αρχικός μίνι προϋπολογισμός της Τρας, που προέβλεπε εκτεταμένες φοροαπαλλαγές για τα υψηλά εισοδήματα, ήταν άλλωστε αυτός που την «έριξε»: προκάλεσε πανικό στις αγορές, οδήγησε στην αποπομπή του υπουργού Οικονομικών της, Κουάσι Κουαρτένγκ, και μετέτρεψε μια ψηφοφορία στη Βουλή με θέμα το fracking σε πρόταση μομφής κατά της πρωθυπουργού.
Πρώτος επίδοξος διάδοχός της εμφανίστηκε ο προκάτοχός της, Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος άφησε να διαρρεύσει μέσω κύκλων του ότι η υποψηφιότητά του είναι «προς το εθνικό συμφέρον». Πολλοί κάγχασαν, αλλά πλέον ο σουρεαλισμός έχει γίνει εγγενές στοιχείο της πολιτικής ζωής στη Βρετανία. Η Νέμεση του Τζόνσον, ο πρώην υπουργός Οικονομικών του Ρίσι Σούνακ, που ήταν ο «Βρούτος» του, είναι βέβαιο ότι θα θελήσει να εκπληρώσει τις φιλοδοξίες του, αλλά θα προσκρούσει στον πρώην πρωθυπουργό και στους εσωκομματικούς υποστηρικτές του, που τον έχουν αποκηρύξει ως προδότη. Επισήμως, πρώτη ανακοίνωσε την υποψηφιότητά της η πρώην υπουργός Αμυνας Πένι Μόρντοντ, η οποία είχε μια ανέλπιστα καλή επίδοση στην τελευταία εσωκομματική κούρσα.
Η διαδικασία διαδοχής της Λιζ Τρας θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν από τις 31 Οκτωβρίου.
Κάλπες ζητάει ο Στάρμερ
«Χρειαζόμαστε τώρα γενικές εκλογές», επέμεινε ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, σερ Κιρ Στάρμερ, κουνώντας ειρωνικά το κεφάλι του για το «νέο χαμηλό» του Συντηρητικού Κόμματος, όπως χαρακτηριστικά είπε. Ακόμη και βουλευτές των Τόρις εμφανίστηκαν αηδιασμένοι από την εικόνα του κόμματος. «Εχω απαυδήσει με όλους αυτούς τους ατάλαντους πολιτικούς», είπε ο Τσαρλς Ουόκερ την παραμονή της παραίτησης Τρας και το πρόσωπό του συσπάστηκε από αγανάκτηση. Στην ομιλία παραίτησής της η Τρας έκανε διαρκώς λόγο για την «εντολή» που έλαβε και την οποία δεν κατάφερε να φέρει εις πέρας. Στην πραγματικότητα, εξελέγη με μόλις 80.000 ψήφους μελών του κόμματος και η νομιμοποίηση που επικαλέστηκε χάθηκε γρήγορα, όταν πήρε πίσω όλη την οικονομική πολιτική με την οποία εξελέγη. Οι Εργατικοί παρουσιάζουν προβάδισμα 36 ποσοστιαίων μονάδων στις τελευταίες δημοσκοπήσεις και είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ποιος νέος ηγέτης θα μπορέσει να παραλάβει τα συντρίμμια του κυβερνώντος κόμματος και να το βγάλει από την παρατεταμένη κρίση.
Η χρονική συγκυρία είναι εξαιρετικά δυσμενής. O πληθωρισμός έχει ξεπεράσει το 10% και σύμφωνα με έρευνες η ακρίβεια εξωθεί πολλά νοικοκυριά στο Ηνωμένο Βασίλειο να διαγράφουν συγκεκριμένα γεύματα από την καθημερινότητά τους, ακόμη και να πεινούν για μια ολόκληρη ημέρα. Για την ακρίβεια, δέκα εκατομμύρια ενήλικοι και τέσσερα εκατομμύρια παιδιά δεν είχαν τον περασμένο μήνα τη δυνατότητα να σιτιστούν κανονικά. Το BBC εκπονεί σχέδια δράσης και εκστρατείες ενημέρωσης σε περίπτωση που τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο υπάρξουν διακοπές ρεύματος.
Eυρωπαίοι παρατηρητές και πολέμιοι του Brexit στην ίδια τη χώρα παρακολουθούν την παρακμή των Τόρις αλλά και του Ηνωμένου Βασιλείου με έκδηλη χαιρεκακία. Η ψευδαίσθηση πως μια χώρα μπορεί να ανακτήσει την κυριαρχία της, αδιαφορώντας για τη διεθνή πραγματικότητα, συναντά τα όριά της. Το σημερινό χάος, απότοκο της αποσύνδεσης από την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά και των λαϊκιστών ηγετών που έχουν παρελάσει τα τελευταία χρόνια από τον αριθμό 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, δύσκολα θα εκτονωθεί χωρίς την προσφυγή σε νέα αναμέτρηση. Ωστόσο, ούτε οι Εργατικοί προτίθενται να ανατρέψουν την ετυμηγορία του 2016 για έξοδο από την Ευρώπη. Το νησί που έφυγε εκείνον τον δραματικό Ιούνιο από την Ενωση θα βρίσκεται σε συνεχή περιδίνηση τα επόμενα χρόνια και το μέλλον του είναι αβέβαιο.
Συγκρίσεις με Ελλάδα και Ιταλία
Ολο και συχνότερα το Ηνωμένο Βασίλειο γίνεται αντικείμενο χλεύης και συγκρίσεων με την Ιταλία και την Ελλάδα ως ένδειξη της οικονομικής παρακμής του. Ο πρώην υποδιοικητής της κεντρικής τράπεζας της χώρας, σερ Τσαρλς Μπιν, σχολίασε πρόσφατα πως χάρη στην Τρας η βρετανική οικονομία εγκυμονεί σήμερα εξίσου μεγάλο ρίσκο για τοποθετήσεις όσο και της Ελλάδας και της Ιταλίας. Η θρυλική πλέον κούρσα αντοχής μεταξύ της Τρας και του μαρουλιού, στην οποία επικράτησε το δεύτερο, ο διορισμός της γάτας της Ντάουνινγκ Στριτ ως πρωθυπουργού σαφώς πιο αξιόπιστου από τους τελευταίους ενοίκους της πρωθυπουργικής κατοικίας, τα ξεκαρδιστικά memes που κατέκλυσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τα τελευταία 24ωρα φιλοτεχνούν μια καρικατούρα του κόμματος των Ουίνστον Τσώρτσιλ και Μάργκαρετ Θάτσερ. Η φράση «τα πάρτι του Μπόρις επί lockdowns διήρκεσαν περισσότερο από τη θητεία της Τρας» συμπυκνώνει την πρόσφατη πορεία των Τόρις, αλλά και της ίδιας της χώρας.