Το θάρρος που επιδεικνύουν οι Ουκρανοί από τότε που εισέβαλε η Ρωσία στη χώρα τους είναι εντυπωσιακό. Εξίσου εντυπωσιακές είναι η ανθεκτικότητα και η αποφασιστικότητά τους απέναντι στην παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Χάρη ακριβώς στο θάρρος που επιδεικνύει η Ουκρανία, συναντιόμαστε στις 25 Οκτωβρίου στο Βερολίνο, όπου θα συζητήσουμε με εμπειρογνώμονες το πώς η διεθνής κοινότητα μπορεί να βοηθήσει και να στηρίξει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας.
Η μορφή που θα λάβει αυτή η ανασυγκρότηση θα καθορίσει το τι είδους χώρα θα είναι η Ουκρανία στο μέλλον. Θα είναι ένα κράτος δικαίου με ισχυρούς θεσμούς; Θα έχει μια ισχυρή και σύγχρονη οικονομία; Θα είναι μια δυναμική δημοκρατία που ανήκει στην Ευρώπη; Πρέπει πάντα να είμαστε προσεκτικοί όταν κάνουμε ιστορικές συγκρίσεις. Ωστόσο, αυτό που απαιτείται εν προκειμένω είναι ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ για τον 21ο αιώνα. Το έργο αυτό θα διαρκέσει για πολλές γενεές και πρέπει να ξεκινήσει άμεσα.
Ποια διδάγματα μπορούμε να αντλήσουμε εμείς και οι Ουκρανοί εταίροι μας από την εμπειρία του παρελθόντος όσον αφορά την ανασυγκρότηση; Πώς μπορεί να οργανωθεί και να χρηματοδοτηθεί ένα τόσο τεράστιο και μακρόπνοο σχέδιο; Ποιες δομές απαιτούνται προκειμένου να διασφαλιστεί η αναγκαία διαφάνεια και η ζωτικής σημασίας εμπιστοσύνη των επενδυτών; Αυτά είναι ορισμένα από τα ερωτήματα που σκοπεύουμε να συζητήσουμε την Τρίτη στο Βερολίνο με εμπειρογνώμονες και εκπροσώπους από την Ευρώπη, το G7, το G20, διεθνείς οργανισμούς, την κοινωνία των πολιτών και, κυρίως, την Ουκρανία.
Τα δεινά των Ουκρανών είναι αμέτρητα, ενώ καθημερινά θρηνούν τεράστιο αριθμό θυμάτων. Ο πόλεμος του Πούτιν επηρεάζει βαθιά τις ζωές εκατομμυρίων Ουκρανών. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε ως κοινότητα –και το έχουμε κάνει από την πρώτη μέρα του πολέμου– είναι να στηρίξουμε ενεργά και αξιόπιστα την Ουκρανία. Εχουμε επιβάλει αυστηρές κυρώσεις στη Ρωσία. Προμηθεύουμε όπλα, στηρίζουμε την ουκρανική οικονομία και βοηθάμε τους ανθρώπους στην καθημερινή τους ζωή. Διευκολύναμε την πρόσβαση των ουκρανικών εξαγωγών στην εσωτερική μας αγορά και αναστείλαμε τους εισαγωγικούς δασμούς.
Προς το παρόν, πάνω από 8 εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν βρει καταφύγιο στην Ευρώπη για να προστατευθούν από τις βόμβες και τους πυραύλους του Πούτιν. Η Ευρώπη τούς παρείχε άμεση πρόσβαση στην αγορά εργασίας, στα σχολεία, στην ιατρική περίθαλψη και στη στέγαση. Στο πλαίσιο του G7, αλλά και με τους εταίρους μας στο G20, δίνουμε μάχη απέναντι στις παγκόσμιες συνέπειες του πολέμου, συμπεριλαμβανομένης της παγκόσμιας πείνας, της ενεργειακής και της οικονομικής κρίσης.
Βοήθεια 35 δισ. ευρώ
Η διεθνής κοινότητα έχει παράσχει σημαντική χρηματοδοτική στήριξη. Μόνο για βοήθεια εκτάκτου ανάγκης, οι χώρες του G7, η Ευρωπαϊκή Ενωση και τα μέλη της έχουν μέχρι στιγμής διαθέσει στην Ουκρανία πάνω από 35 δισ. ευρώ. Τα χρήματα αυτά προορίζονται να βοηθήσουν την Ουκρανία να ανταποκριθεί στις άμεσες χρηματοδοτικές ανάγκες της, ώστε η διοίκησή της να μπορέσει να συνεχίσει να λειτουργεί παρά τον πόλεμο, να μπορέσουν να καταβληθούν οι αμοιβές των εκπαιδευτικών, των αστυνομικών, των γιατρών και των στρατιωτών, και να συνεχιστεί η παροχή ιατρικής περίθαλψης.
Εκτός από αυτή τη βοήθεια εκτάκτου ανάγκης, πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε από σήμερα την ανασυγκρότηση της χώρας, παρόλο που η ειρήνη φαντάζει μακρινή. Πρέπει άμεσα να αρχίσουμε να ξαναχτίζουμε τα κατεστραμμένα σπίτια, τα σχολεία, τους δρόμους και τις γέφυρες και να αποκαταστήσουμε τις υποδομές και τον ενεργειακό εφοδιασμό, ώστε η χώρα να μπορέσει γρήγορα να ανακάμψει.
Το «κλειδί» είναι να αναλάβουμε από κοινού αυτό το μείζον εγχείρημα. Το G7 και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα συμφωνούν ότι πρόκειται για ένα τεράστιο έργο. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι οι ζημιές που μέχρι στιγμής έχει προξενήσει ο πόλεμος ανέρχονται σε 350 δισ. ευρώ. Και η καταστροφή συνεχίζεται, όπως αποδεικνύεται από τις επιθέσεις των τελευταίων ημερών. Ούτε η Ουκρανία ούτε ο κάθε εταίρος από μόνος του μπορούν να επωμιστούν το κόστος αυτό. Πρέπει όλοι να δώσουμε ένα χέρι – η Ε.Ε., το G7 και οι εταίροι μας σε όλο τον κόσμο. Φυσικά, θα πρέπει να συμμετάσχουν και τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι κορυφαίοι διεθνείς οργανισμοί. Μακροπρόθεσμα, είναι σημαντικό να επενδύσουν στην ανασυγκρότηση της Ουκρανίας και ιδιώτες επενδυτές και εταιρείες.
Πλατφόρμα δωρητών
Οσο πιο ξεκάθαρη και διαφανής είναι η χρήση των χρημάτων, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η προθυμία για παροχή βοήθειας. Συνεπώς, θα διασφαλίσουμε με τους Ουκρανούς φίλους μας ότι η στήριξη θα φτάσει εκεί όπου είναι περισσότερο αναγκαία. Μαζί με τους εταίρους μας του G7 και με άλλες χώρες, με τη στήριξη διεθνών οργανισμών και της Ουκρανίας, σκοπεύουμε να θέσουμε τα θεμέλια για μια συμπεριληπτική πλατφόρμα δωρητών που θα συντονίζει τη διαδικασία άμεσης αποκατάστασης των κατεστραμμένων υποδομών και την έναρξη της μακροπρόθεσμης ανασυγκρότησης. Η κοινή πλατφόρμα θα αποτελέσει το κύριο μέσο συνεργασίας και συντονισμού της ευρωπαϊκής και διεθνούς στήριξης. Θα δώσει ώθηση σε σημαντικά έργα ανασυγκρότησης και θα παρέχει τεχνική υποστήριξη. Στο πλαίσιο αυτό, θα θέσουμε τα υψηλότερα δυνατά πρότυπα διαφάνειας, αποτελεσματικότητας, ελέγχου και παρακολούθησης των έργων.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση καλείται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Από το καλοκαίρι, η Ουκρανία έχει αποκτήσει καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη στην Ε.Ε. χώρας. Ετσι, η πορεία της Ουκρανίας προς την ανασυγκρότηση είναι ταυτόχρονα η πορεία της προς την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αυτό σημαίνει ότι η ουκρανική οικονομία πρέπει να καταστεί πιο βιώσιμη και πιο ψηφιακή, δεδομένου ότι αυτή είναι η οικονομία του μέλλοντος. Σημαίνει επίσης ότι πρέπει να επιβληθούν τα υψηλότερα δυνατά πρότυπα για το κράτος δικαίου και να συσταθούν αποτελεσματικές αρχές καταπολέμησης της διαφθοράς. Διότι οι αξίες αυτές, τις οποίες πρεσβεύει η Ευρώπη, θα συμβάλουν στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επενδυτών και των δωρητών.
Ολοι συμφωνούμε ότι η στήριξη της Ουκρανίας δεν είναι μόνο σωστή, αλλά και προς το συμφέρον μας. Η Ουκρανία αγωνίζεται όχι μόνο για τη δική της κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα, αλλά και κατά της απόπειρας του Πούτιν να μετατοπίσει διά της βίας τα σύνορα και να προκαλέσει πόλεμο και καταστροφή στους γείτονές του. Ταυτόχρονα, η Ουκρανία υπερασπίζεται τη βασισμένη σε κανόνες διεθνή τάξη, η οποία αποτελεί το θεμέλιο της ειρηνικής μας συνύπαρξης και της ευημερίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ετσι, στηρίζοντας την Ουκρανία, οικοδομούμε το δικό μας μέλλον και το μέλλον της κοινής μας Ευρώπης.
* Ο κ. Ολαφ Σολτς είναι καγκελάριος της Γερμανίας.
** Η κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είναι πρόεδρος της Κομισιόν.