ΜΠΡΑΖΙΛΙΑ. Η διαδικασία μεταβίβασης της εξουσίας στον νεοεκλεγέντα πρόεδρο Λούλα ξεκίνησε χθες επισήμως στη Βραζιλία, μετά την ολιγόλεπτη δήλωση του απερχόμενου προέδρου Ζαΐρ Μπολσονάρο, ο οποίος τόνισε ότι θα σεβαστεί το σύνταγμα. Ο Μπολσονάρο δήλωσε ότι τα μπλόκα των οδηγών φορτηγών στους αυτοκινητοδρόμους είναι ένδειξη «δυσαρέσκειας για το εκλογικό αποτέλεσμα», αλλά κάλεσε τους υποστηρικτές του να μη χρησιμοποιούν «μεθόδους της Αριστεράς».
Αμέσως μετά, ο Σίρου Νογκέιρα, επικεφαλής του γραφείου του απερχόμενου Βραζιλιάνου προέδρου, σημείωσε ότι έχει την άδεια του Μπολσονάρο να εκκινήσει τη διαδικασία παράδοσης της εξουσίας. Η αναφορά του Νογκέιρα στον «πρόεδρο Λούλα» θεωρήθηκε από Βραζιλιάνους σχολιαστές ως η συμβολική ταφόπλακα κάθε προσπάθειας αμφισβήτησης του εκλογικού αποτελέσματος.
Ζητούσαν πραξικόπημα
Οι οδηγοί φορτηγών ανήκουν στον σκληρό πυρήνα των οπαδών του Μπολσονάρο, καθώς επωφελήθηκαν από την πολιτική του για μείωση της τιμής του πετρελαίου κίνησης. Ορισμένοι από αυτούς ανέβασαν σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης βίντεο, όπου καλούσαν τον στρατό να προχωρήσει σε πραξικόπημα για να ακυρώσει την εκλογή του Λούλα, ο οποίος προβλέπεται να αναλάβει τα προεδρικά του καθήκοντα την Πρωτοχρονιά του 2023. Η πλειοψηφία του Ανωτάτου Δικαστηρίου διέταξε το συνδικάτο των οδηγών να άρει τα οδοφράγματα, αλλά μέχρι χθες το βράδυ η κρίση συνεχιζόταν, απειλώντας την ομαλή τροφοδοσία των πόλεων με τρόφιμα.
Ο ίδιος ο Μπολσονάρο είχε αφήσει να εννοηθεί, κατά την προεκλογική περίοδο, ότι δεν εννοούσε να αποδεχθεί ενδεχόμενη εκλογική ήττα του, κάνοντας λόγο για επιχείρηση νόθευσης του αποτελέσματος, χωρίς να προσφέρει πειστικές ενδείξεις. Ωστόσο, αμέσως μετά την ανακοίνωση των τελικών αποτελεσμάτων, τη νύχτα της Κυριακής προς τη Δευτέρα, θεσμικοί παράγοντες και στενοί σύμμαχοί του κατέστησαν σαφές ότι δεν επρόκειτο να τον ακολουθήσουν. Καταλυτικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση φαίνεται ότι έπαιξε η στάση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν, ο οποίος συνεχάρη τον Λούλα αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων.
Ο Μπολσονάρο δήλωσε ότι θα σεβαστεί το σύνταγμα, ενώ ζήτησε από οπαδούς του οδηγούς, που έκλεισαν κεντρικούς δρόμους, να μη χρησιμοποιούν τεχνικές της Αριστεράς.
Οπως ανακοίνωσε το επιτελείο Λούλα, ο απερχόμενος αντιπρόεδρος Χάμιλτον Μουράο τηλεφώνησε στον εκλεγμένο αντιπρόεδρο του Λούλα, Τζεράλντο Αλκμίν, και αναγνώρισε το αποτέλεσμα. Τόσο ο πρόεδρος της Βουλής, Αρθουρ Λίμα, όσο και ο πρόεδρος της Γερουσίας, Ροντρίγκο Πατσέκο, επικοινώνησαν με τον νικητή των εκλογών και τον συνεχάρησαν, ενώ δήλωσαν δημόσια ότι δεν είναι δυνατόν να αμφισβητηθεί η βούληση της πλειοψηφίας των εκλογέων.
Στην ίδια κατεύθυνση κινήθηκε ο κυβερνήτης του Σάο Πάολο, Ταρσίζιο ντε Φρέιτας, ένας από τους πιο σημαντικούς συμμάχους του Μπολσονάρο. Αλλά και ο ισχυρής επιρροής Ευαγγελιστής πάστορας Σίλας Μαλαφάι, από τους πιο γνωστούς υποστηρικτές του ακροδεξιού πολιτικού, δήλωσε ότι «προσεύχεται για να δώσει ο Θεός την ευλογία του στον Λούλα».
Η επιστροφή του «Φοίνικα»
Στον διεθνή Τύπο, αφθονούν τα άρθρα για τη θεαματική επιστροφή του «Φοίνικα της Βραζιλίας» (ο τίτλος είναι της γαλλικής Le Monde), που κυβέρνησε τη χώρα από το 2003 μέχρι το 2010, έφυγε από την προεδρία με τα μεγαλύτερα ποσοστά δημοτικότητας που έχει γνωρίσει ποτέ εκλεγμένος ηγέτης, μπήκε φυλακή κατηγορούμενος για σκάνδαλα, για να επιστρέψει στην εξουσία στα 77 του χρόνια, αναγεννημένος από τη στάχτη του. Την ίδια στιγμή, όμως, όλοι αναγνωρίζουν ότι ο ιδρυτής του αριστερού Κόμματος των Εργατών θα έχει ανηφορικό δρόμο μπροστά του.
Σαν να μην έφταναν τα οξύτατα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα της Βραζιλίας, ο Λούλα έχει να αντιμετωπίσει τον βαθύ πολιτικό διχασμό του κοινωνικού σώματος, χωρίς να διαθέτει μεγάλα περιθώρια ελιγμών. Στο Κογκρέσο πλειοψηφούν πολιτικοί του αντίπαλοι, ενώ η μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ομάδα θα είναι εκείνη του κόμματος του Μπολσονάρο. Οπαδοί του ακροδεξιού προέδρου εκλέχθηκαν κυβερνήτες σε πολλές πολιτείες, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης, του Σάο Πάολο. Ο ίδιος ο αντιπρόεδρος του Λούλα υπήρξε πολιτικός του αντίπαλος και ανθυποψήφιός του στις προεδρικές εκλογές του 2006. Ο νικητής των εκλογών χρωστάει την επιτυχία του στο γεγονός ότι κατάφερε να ηγηθεί ενός μεγάλου πολιτικού συνασπισμού, από μέρος της Κεντροδεξιάς μέχρι τη ριζοσπαστική Αριστερά, αλλά είναι βέβαιο ότι θα χρειαστεί να μοχθήσει πολύ για να διατηρήσει την εύθραυστη ενότητα ανάμεσα σε τόσο ετερόκλητες δυνάμεις.
Το ροζ κύμα
Από την 1η Ιανουαρίου του 2023, και οι πέντε μεγαλύτερες οικονομίες της Λατινικής Αμερικής (Βραζιλία, Αργεντινή, Μεξικό, Χιλή, Κολομβία) θα κυβερνώνται από αριστερούς ή κεντροαριστερούς ηγέτες, κάτι που θα συμβεί για πρώτη φορά στα χρονικά της ηπείρου. Η νίκη του Λούλα επισφράγισε το «ροζ κύμα» των πολιτικών ανατροπών στην περιοχή, που έφερε στην εξουσία αριστερών καταβολών πολιτικούς, ακόμη και σε χώρες που δεν είχε συμβεί ποτέ κάτι τέτοιο, όπως στο Περού και στην Κολομβία. Σχεδόν στο σύνολό τους, οι πρωταγωνιστές του «ροζ κύματος» παίρνουν αποστάσεις από τις ριζοσπαστικές πολιτικές που ακολουθούσαν τις δύο προηγούμενες δεκαετίες ηγέτες όπως ο Ούγο Τσάβες στη Βενεζουέλα ή ο Εβο Μοράλες στη Βολιβία. Στις Βρυξέλλες υπάρχουν ελπίδες ότι η νίκη του Λούλα θα αναθερμάνει τις διαπραγματεύσεις για μια μεγάλη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ της Ε.Ε. και της νοτιοαμερικανικής Mercosur, οι οποίες είχαν «παγώσει» λόγω των φονικών για το περιβάλλον, και ιδιαίτερα για την Αμαζονία, πολιτικών του Μπολσονάρο.