Άρθρο Κ. Φίλη στην «Κ»: Οι πολλές χρήσεις μιας «βολικής» επίθεσης

Άρθρο Κ. Φίλη στην «Κ»: Οι πολλές χρήσεις μιας «βολικής» επίθεσης

Η Τουρκία έχει, δυστυχώς, έφεση σε παρακρατικές προβοκάτσιες, χωρίς αυτό να αποκλείει την εμπλοκή τρομοκρατικών στοιχείων

4' 18" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Με την τρομοκρατική ενέργεια της 13ης Νοεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη βρέθηκε το τέλειο άλλοθι ώστε η Τουρκία να εξαπολύσει επιθέσεις εις βάρος κουρδικών οργανώσεων Συρίας και Ιράκ, κάτι που είχε προαναγγελθεί από τον Ερντογάν ήδη από τον περασμένο Ιούλιο. Η γειτονική χώρα έχει δυστυχώς έφεση σε παρακρατικές προβοκάτσιες, χωρίς αυτό να αποκλείει την εμπλοκή τρομοκρατικών στοιχείων. Μάλιστα, σύμφωνα με Τούρκους ειδικούς, η στήριξη Δυτικών και Ρώσων –έστω και αν κάλεσαν σε αυτοσυγκράτηση– οφείλεται στο αποδεικτικό υλικό που έχουν στη διάθεσή τους για την εμπλοκή της συροκουρδικής πολιτοφυλακής YPG. Ωστόσο, η γρήγορη σύλληψη της φερόμενης δράστριας με κινηματογραφικό τρόπο, η βιασύνη του υπουργού Εσωτερικών, Σοϊλού, να ενοχοποιήσει τους Κούρδους της Συρίας, το γεγονός ότι τα χτυπήματα των Κούρδων εντός Τουρκίας συνήθως δεν είναι τυφλά, αλλά εναντίον αστυνομικών και στρατιωτικών στόχων, και η σιωπή που ακολούθησε τις επόμενες ημέρες μάς βάζουν σε υποψίες για τα κίνητρα όσων οργάνωσαν και εκτέλεσαν την επίθεση.

Αλλωστε, ανάμεσα στον Ιούνιο και τον Νοέμβριο του 2015, όταν η είσοδος του φιλοκουρδικού – φιλεργατικού κόμματος (HDP) στο Κοινοβούλιο αποστέρησε την αυτοδυναμία από το AKP προτού οδηγηθούμε στη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, οι τρεις (δύο πολύνεκρες) βομβιστικές επιθέσεις που προηγήθηκαν άλλαξαν τις ισορροπίες, με αποτέλεσμα το AKP να αγγίξει το 50%, κατακτώντας την πλειοψηφία στη Βουλή. Εξίσου και τώρα, τα χέρια του Ερντογάν είναι λυμένα, όχι μόνο για να αιτιολογήσει ακόμη και χερσαία επέμβαση στη Συρία, αλλά και εφόσον επινοηθούν / βρεθούν στοιχεία που θα συνδέσουν την επίθεση με το HDP, αυτό να τεθεί εκτός νόμου. Πέραν της εύλογης συσπείρωσης που επιτυγχάνεται γύρω από έναν ηγέτη σε συνθήκες ανασφάλειας, η στοχοποίηση των Κούρδων φέρνει πιο κοντά τον Ερντογάν με το εθνικιστικό ακροατήριο αλλά και δίνει τη δυνατότητα να επιχειρηθεί η αποσύνδεση των Κούρδων ψηφοφόρων από το PKK, σε μια προσπάθεια προσεταιρισμού ενός ακροατηρίου που στο παρελθόν στην πλειονότητά του ψήφιζε Ερντογάν, ως βαθιά συντηρητικό και θρησκευόμενο. Αν, λοιπόν, οι Κούρδοι δεν στηρίξουν τον εξακομματικό συνασπισμό της αντιπολίτευσης και τον προεδρικό υποψήφιό της, οι πιθανότητες επανεκλογής τού νυν προέδρου αυξάνονται σημαντικά.

Δεν είναι τυχαίο, πάντως, το γεγονός ότι από την πρώτη στιγμή της απεχθούς βομβιστικής ενέργειας, οι τουρκικές αρχές κατηγόρησαν τις Ηνωμένες Πολιτείες για συνυπαιτιότητα, θέλοντας να προκαταλάβουν τη στάση της Ουάσιγκτον σε όσα θα ακολουθούσαν με την έναρξη των επιχειρήσεων, κυρίως στη Συρία. Εξίσου, σε δύσκολη θέση βρίσκεται και η Σουηδία, η οποία πασχίζει να εξασφαλίσει τη συγκατάθεση της Τουρκίας για την ένταξη στο ΝΑΤΟ, αλλά ταυτόχρονα κατηγορείται για τη χλιαρή στάση που επιδεικνύει απέναντι στο κουρδικό στοιχείο που διαβιοί σε αυτή. Πιστεύει έτσι η Aγκυρα ότι θα πείσει τη Στοκχόλμη ή τουλάχιστον θα τη διευκολύνει για να προχωρήσει στην έκδοση Κούρδων και γκιουλενιστών, πολλοί εκ των οποίων βέβαια έχουν λάβει σουηδική υπηκοότητα. Κι αν δεν το επιτύχει, θα εξακολουθήσει να ισχυρίζεται ότι δεν μπορεί να προσφέρει συγχωροχάρτι σε μια χώρα που προστατεύει τρομοκράτες, ενώ η Τουρκία θρηνεί θύματα εξαιτίας αυτών.

Ο Ερντογάν προσπαθεί με κάθε τρόπο αφενός να εξασφαλίσει την επανεκλογή του, αφετέρου να κεφαλαιοποιήσει τα κέρδη από τη στάση του στο Ουκρανικό. Διαπιστώνοντας το απαγορευτικό των ΗΠΑ για να κινηθεί δυναμικά στο δυτικό μέτωπο απέναντι στην Ελλάδα, μη θέλοντας για την ώρα να διαρρήξει τις σχέσεις με την Ουάσιγκτον, αλλά όντας αναγκασμένος να προβεί σε κινήσεις στο περιφερειακό στερέωμα που θα του φέρουν πόντους στο εσωτερικό, προέκρινε την επίθεση σε Συρία και Ιράκ. Είναι σημαντικό σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε τα εξής:

Α) Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αναγνωρίζουν ότι για την Τουρκία το μεγαλύτερο πρόβλημα ασφαλείας προκύπτει από την εδαφική και εν μέρει επιχειρησιακή συνέχεια των Κούρδων της Συρίας με τους αντίστοιχους της Τουρκίας. Μη λησμονούμε εξάλλου ότι υπάρχουν δεσμοί αίματος ανάμεσα στις δύο οντότητες.

Β) Δυτικοί και Ρώσοι δεν θέλουν στην παρούσα φάση να δυσαρεστήσουν την Aγκυρα και για αυτό είναι πιο δεκτικοί έναντί της. Αναγνωρίζοντας τον σημαντικό ρόλο της Aγκυρας στο Ουκρανικό, οι μεν ΗΠΑ θέλουν να τη διατηρήσουν σε νατοϊκή τροχιά, αλλά διστάζουν να αφήσουν εντελώς ξεκρέμαστους τους Κούρδους, η δε Ρωσία ποντάρει στην πρώτη για τον μετριασμό των επιπτώσεων των κυρώσεων και επιζητεί συμβιβασμό Ερντογάν – Aσαντ για να ανασχέσει την αμερικανική επιρροή και να απαγκιστρωθεί σταδιακά από τη Συρία, σε περίπτωση σταθεροποίησης της κατάστασης.

Γ) Υπάρχει ομοθυμία στο εσωτερικό της Τουρκίας ανάμεσα στα πολιτικά κόμματα, με προφανή εξαίρεση το HDP, οπότε σε αντίθεση με άλλες πολιτικές του Ερντογάν, όπως αυτές απέναντι σε Ισραήλ και Αίγυπτο, για τις οποίες δέχεται έντονες επικρίσεις, στο θέμα της «κουρδικής απειλής» δεν θα συναντήσει αντιστάσεις παρά μόνο αρνητικά σχόλια για πολιτική εκμετάλλευση.

Δ) Η εξεύρεση κοινού τόπου με το καθεστώς Ασαντ, με μεσολάβηση της Ρωσίας, πιθανόν να διευκολύνει την προσπάθεια του Ερντογάν να διοχετεύσει Σύρους που βρίσκονται στην τουρκική επικράτεια σε περιοχές της Συρίας που εποπτεύονται από την Τουρκία. Επειδή η μακρά παραμονή και ο μεγάλος αριθμός τους έχει εξελιχθεί, υπό το φως της οικονομικής κρίσης, σε κοινωνικό και πολιτικό πρόβλημα για τον Τούρκο πρόεδρο, μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να τον ωφελήσει και εκλογικά. Το ερώτημα βέβαια είναι για πόσο καιρό η Δαμασκός μπορεί να ανεχθεί την τουρκική εδραιωμένη παρουσία στα βόρεια σύνορά της.

* Ο κ. Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων και αναπληρωτής καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος. Κυκλοφορεί σε επιμέλειά του το βιβλίο «Το Μέλλον της Ιστορίας» (εκδόσεις Παπαδόπουλος).

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή