Τα ιαπωνικά πανεπιστήμια, ακόμη και τα πιο φημισμένα, όπως αυτό του Τόκιο και το πανεπιστήμιο Κεϊό, όπου φοιτά η μελλοντική οικονομική και πολιτική ελίτ της χώρας, αναπτύσσουν από ετών μια εξαιρετικά δημοφιλή δραστηριότητα: διοργάνωση καλλιστείων για φοιτήτριες αλλά και φοιτητές.
Αυτό που τα κάνει διαφορετικά από τους συνηθισμένους διαγωνισμούς ομορφιάς είναι ότι υποστηρίζονται από τις φοιτητικές οργανώσεις και πραγματοποιούνται σε ιδρύματα που διακηρύττουν τη δέσμευσή τους στις πνευματικές αρχές και στην προετοιμασία για την επαγγελματική σταδιοδρομία.
Οι νικήτριες καταφέρνουν να κερδίσουν χιλιάδες ακολούθους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και πλούσιες εταιρικές χορηγίες. Στην πραγματικότητα, μέσα από αυτές τις εκδηλώσεις, επιλέγονται οι μελλοντικές τηλεοπτικές παρουσιάστριες, αλλά και νεαρές γυναίκες με άλλα ταλέντα. Σε κάποιους από τους διαγωνισμούς ομορφιάς συμμετέχουν και αγόρια, όμως τα γυναικεία καλλιστεία είναι αυτά που προσελκύουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
O Τασούκου Ιτο, επικεφαλής του πρακτορείου ταλέντων Furutachi Project, παραδέχεται ότι οι πανεπιστημιακοί διαγωνισμοί ομορφιάς είναι η καλύτερη δεξαμενή νέων ταλέντων για την εταιρεία του. «Πρόκειται για ένα σημείο όπου ήδη βρίσκονται συγκεντρωμένες χαριτωμένες και όμορφες νέες γυναίκες. Δεν χρειάζεται να τις αναζητούμε αλλού», λέει.
Η ομορφιά, άλλωστε, στην Ιαπωνία είναι πολύ σαφέστερα καθορισμένη από ό,τι στη Δύση. Οι γυναίκες, με κοριτσίστικα χαρακτηριστικά, λιπόσαρκο σώμα και στρογγυλά μάτια επιλέγονται για τηλεοπτικές σειρές, μουσικά συγκροτήματα, διαφημίσεις ή γίνονται πρότυπα για κινούμενα σχέδια. Στα πανεπιστημιακά καλλιστεία συχνά οι θεατές ψηφίζουν για το κορίτσι που θεωρούν ότι εκπροσωπεί το ιδανικό της ομορφιάς.
Οι διαγωνισμοί ομορφιάς στα εκπαιδευτικά ιδρύματα αντανακλούν μια κοινωνία που κρίνει τις γυναίκες από την εμφάνιση, διαιωνίζοντας τα στερεότυπα.
Αυτοί οι διαγωνισμοί δεν είναι προϊόν των τελευταίων ετών. Στο πανεπιστήμιο Αογιάμα Γκακουίν πραγματοποιείται ο πιο διάσημος διαγωνισμός εδώ και μισόν αιώνα.
Πριν από μία διετία, ένα βίντεο από τα καλλιστεία του πανεπιστημίου απεικόνιζε τις έξι φιναλίστ και έθετε στους θεατές το ερώτημα: «Με ποιο κορίτσι θα βγαίνατε ραντεβού;». Οι γυναίκες δεν έλεγαν λέξη, απλώς έτρωγαν το παγωτό τους, αθλούνταν στο πάρκο, ψώνιζαν ή έπαιζαν ηλεκτρονικά, κοιτώντας πάντα, με ρομαντική διάθεση, τον φακό.
Τα τελευταία χρόνια, φοιτητές και ακαδημαϊκοί αμφισβητούν τον λόγο ύπαρξης αυτών των διαγωνισμών, επισημαίνοντας ότι επιβάλλουν και διαιωνίζουν τα στερεότυπα και ότι δεν έχουν καμία σχέση με τις αξίες που πρέπει να προκρίνει ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα. Ο Χάε Μπονγκ Σιν, καθηγητής Νομικής στο πανεπιστήμιο Αογιάμα Γκακουίν και επικεφαλής του Ερευνητικού Κέντρου για τα Φύλα, δεν μασάει τα λόγια του. «Πιστεύω ότι διαγωνισμός ομορφιάς μεταξύ των φοιτητών είναι απλώς εξοργιστικός. Προωθεί τη φυσική εμφάνιση και την εμπορευματοποίηση νεαρών γυναικών στην ιαπωνική κοινωνία, όπου αυτά ακριβώς τα πολιτισμικά ήθη και οι αξίες κυριαρχούν. Ολος ο πανεπιστημιακός πολιτισμός έχει μολυνθεί». Πριν από ένα χρόνο, το πανεπιστήμιο κατήργησε τα καλλιστεία και ίδρυσε το ερευνητικό κέντρο προκειμένου να «αντικατασταθεί η αντίληψη για τα έμφυλα στερεότυπα», ανέφερε σε ανακοίνωσή του.
Σεξουαλική παρενόχληση
Στο πανεπιστήμιο Κέιο, επίσης, οι άνδρες διοργανωτές των καλλιστείων καταγγέλθηκαν για σεξουαλική παρενόχληση μιας διαγωνιζόμενης. Παρόμοια καταγγελία έκανε και η νικήτρια των καλλιστείων του Πανεπιστημίου του Τόκιο το 2020. Τέλος, κάποια εκπαιδευτικά ιδρύματα λαμβάνοντας αποστάσεις από τους διαγωνισμούς ομορφιάς, διοργανώνουν παρόμοιες εκδηλώσεις με περισσότερο κοινωνικό περιεχόμενο. Αυτοί οι διαγωνισμοί επικεντρώνονται περισσότερο στον χαρακτήρα και στην προσωπικότητα των διαγωνιζομένων και στις θέσεις τους πάνω στα μεγάλα προβλήματα της εποχής μας.