Τα πράγματα είναι πλέον πολύ σοβαρά· όποιος δεν είναι μαζί μου είναι εναντίον μου – αυτό έχει αρχίσει να κάνει ο Ελον Μασκ με το Twitter «του». Οι αναστολές -που μοιάζουν περισσότερο με προγραφές- δημοσιογράφων αποκαλύπτουν όχι μόνο το πώς αντιλαμβάνεται τον κόσμο ο πλουσιότερος άνθρωπός του, αλλά και το τι σημαίνει να περιέρχονται τα δημόσια μέσα -τι άλλο εκτός από δημόσιο είναι ένα μέσο με δισεκατομμύρια χρήστες;- στα χέρια ενός και μόνον προσώπου.
Δεν χρειάζεται να πέφτουμε από τα σύννεφα για τις κινήσεις του Μασκ· δεν μας είχε δώσει εξάλλου ιδιαίτερα δείγματα περί του αντιθέτου. Αυτό που μάλλον πρέπει να μας ανησυχήσει είναι ότι -εξαιτίας της δύναμης που έχει συγκεντρώσει- ταρακουνά τον κόσμο και τις ελευθερίες του με έναν εντελώς απρόβλεπτο τρόπο.
Ο άνθρωπος που στις 25 Απριλίου τρέχοντος έτους διατεινόταν ότι «μακάρι να παραμείνουν στο Twitter οι πιο σφοδροί επικριτές μου, διότι αυτό σημαίνει ελευθερία του λόγου» και τον προηγούμενο μήνα δήλωνε ότι δεν θα διαγράψει τον λογαριασμό που ιχνηλατεί το τζετ του, προβαίνει σε εκκαθαρίσεις -και μάλιστα δημοσιογράφων- προφασιζόμενος ότι δημοσιεύουν κριτική για την αναστολή του λογαριασμού του 20χρονου Τζακ Σουίνι, ο οποίος χρησιμοποιούσε το Twitter για να καταγράφει κάθε στιγμή πού βρισκόταν το ιδιωτικό αεροπλάνο του Ελον Μασκ.
Κι όλα αυτά, μία ημέρα αφότου διέγραψε 25 λογαριασμούς που δημοσίευαν την ιχνηλάτηση αεροπλάνων κυβερνητικών υπηρεσιών, δισεκατομμυριούχων και εν γένει διάσημων ατόμων, διαχειριστής της πλειονότητας των οποίων ήταν ο 20χρονος φοιτητής, συνοδεύοντας την κίνηση αυτή με ένα δραματικό tweet: «Πρόκειται για συντεταγμένες δολοφονίας». Μάλιστα, ανέστειλε και τον προσωπικό λογαριασμό του Τζακ Σουίνι. Η δικαιολογία του ήταν ότι αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινε ο γιος του παρακολουθείτο από έναν, όπως είπε ο Μασκ, «τρελό στόκερ».
Ενδιαφέρον έχει και η αναστολή του λογαριασμού του αναδυόμενου ανταγωνιστή του Twitter, του Mastodon, αφότου ο Σουίνι κατέφυγε στη νέα πλατφόρμα, η οποία διαφήμισε ότι ο 20χρονος είναι πλέον μέλος της οικογένειάς της. Και εκεί ξεκίνησαν όλα…
Με αυτή την πρόφαση εν αμαρτίαις και με τη βαρύγδουπη δήλωση περί του ό,τι ισχύει για όλους ισχύει και για τους δημοσιογράφους, ανέστειλε χωρίς προειδοποίηση τους λογαριασμούς, μεταξύ άλλων, των Ράιαν Μακ των New York Times, Ντρου Χάργουελ της Washington Post, Ντόνι Ο’Σάλιβαν του CNN, Ματ Μπάιντερ του Mashable, Μίκα Λι του Intercept, Κιθ Ολμπερμαν, πολιτικού συντάκτη, και των ανεξάρτητων δημοσιογράφων Ααρον Ρούπαρ και Τόνι Ουέμπστερ. Σύμφωνα με τα διεθνή δημοσιεύματα, δεν είναι ξεκάθαρο αν υπάρχει λόγος που συνδέει αυτές τις αναστολές, πέραν του κλασικού «παραβιάζει τους κανόνες του Twitter».
Σύμφωνα με δημοσίευμα των ΝΥΤ, ορισμένοι από τους εν λόγω δημοσιογράφους είχαν γράψει για τους λογαριασμούς που παρακολουθούσαν τα ιδιωτικά αεροπλάνα ή είχαν κάνει tweet γι’ αυτούς τους λογαριασμούς. Αλλοι έχουν επίσης γράψει άρθρα που ασκούν κριτική στον Ελον Μασκ και τον τρόπο που χειρίζεται το Twitter. Οι περισσότεροι εξ αυτών είχαν δεκάδες χιλιάδες followers στην πλατφόρμα.
Οι αντιδράσεις των δημοσιογράφων
«Η αποψινή αναστολή των λογαριασμών στο Twitter ορισμένων διακεκριμένων δημοσιογράφων, συμπεριλαμβανομένου του Ράιν Μακ των New York Times, είναι αμφιλεγόμενη και ατυχής» δήλωσε ο εκπρόσωπος της νεοϋορκέζικης εφημερίδας, Τσάρλι Σταντλάντερ. «Ούτε οι ΝΥΤ ούτε ο Ράιαν έχουν λάβει καμία εξήγηση για τον λόγο που συνέβη αυτό. Ελπίζουμε ότι όλοι οι λογαριασμοί των δημοσιογράφων θα αποκατασταθούν και ότι το Twitter θα παράσχει ικανοποιητική εξήγηση γι’ αυτή την ενέργεια».
Η εκπρόσωπος του CNN, Κριστίν Κοράτι Κέλι, είπε ότι οι αναστολές των λογαριασμών είναι «ανησυχητικές αλλά δεν μας εκπλήσσουν» και ότι «η αυξανόμενη αστάθεια και κυκλοθυμία του Twitter θα πρέπει να ανησυχεί ιδιαίτερα όλους όσοι το χρησιμοποιούν». Σε εμφάνισή του στο CNN, που δηλώνει ότι θα επαναξιολογήσει τη σχέση του με το Twitter, μετά την αναστολή του λογαριασμού του, ο Ο’Σάλιβαν είπε, όπως μεταδίδουν οι ΝΥΤ, ότι οι ενέργειες του Twitter θα μπορούσαν να εκφοβίσουν τους δημοσιογράφους που καλύπτουν εταιρείες που ανήκουν στον Ελον Μασκ, ενώ ο Ουέμπστερ δήλωσε σε γραπτό του σχόλιο: «Απογοητεύτηκα όταν είδα ότι με απέκλεισαν από το Twitter χωρίς εξήγηση». Ο ίδιος, ωστόσο, πρόσθεσε ότι είχε κάνει tweet σχετικά με τον λογαριασμό που παρακολουθούσε το ιδιωτικό αεροπλάνο του Μασκ. Ο Μπάιντερ του Mashable είπε ότι είχε ασκήσει κριτική στον ιδιοκτήτη της πλατφόρμας, αλλά δεν είχε παραβιάσει καμία από τις αναφερόμενες πολιτικές του Twitter.
Απ’ ό,τι φαίνεται, πάντως, οι λογαριασμοί που δεν μπορούν πλέον να δημοσιεύσουν μπορούν ακόμη να συμμετέχουν σε ζωντανή ηχητική συνομιλία στο Twitter Spaces. Σε ένα τέτοιο Space που περιελάμβανε τον Χάργουελ, τον Μπάιντερ και τον λογαριασμό ElonJet, ο Μασκ προσπάθησε να εξηγηθεί. Ο Χάργουελ της Washington Post ρώτησε τον Ελον Μασκ, εγκαλώντας τον για δύο μέτρα και δύο σταθμά, για τη θέση του όταν το Twitter είχε διαγράψει το 2020 ρεπορτάζ της New York Post για έναν φορητό υπολογιστή που περιείχε τα προσωπικά στοιχεία του Χάντερ Μπάιντεν, γιου του Αμερικανού προέδρου. Τότε, ο Ελον Μασκ είχε πει ότι αυτή η κίνηση -της διαγραφής του ρεπορτάζ και των συνδέσμων που οδηγούσαν σε αυτό- ήταν «προφανώς αδιανόητα ανάρμοστη». Μάλιστα, ο Μασκ αστειεύτηκε με τη δημοσίευση των πληροφοριών, λέγοντας «αυτό θα είναι φοβερό» και ανέβασε emoji με ποπ κορν. Και ο Μασκ τού είχε απαντήσει: «Κάνεις doxxing (σ.σ. η ιχνηλάτηση των αεροσκαφών)… αναστέλλεται ο λογαριασμός σου. Τελεία και παύλα». Στη συνέχεια αποχώρησε από το Space, όπως αναφέρει το Verge.
Η Ε.Ε. προειδοποεί για κυρώσεις
H Ε.Ε. σήμερα, Παρασκευή, αντέδρασε στην «ανησυχητική» αναστολή των λογαριασμών των δημοσιογράφων, προειδοποιώντας ότι εξετάζει κυρώσεις μέσω επικείμενου νόμου. Η Βέρα Γιούροβα, μάλιστα, αντιπρόεδρος Αξιών και Διαφάνειας της Κομισιόν, έγραψε στο Twitter: «Ανησυχητικές οι ειδήσεις για αυθαίρετη διαγραφή δημοσιογράφων στο Twitter. Ο νόμος της Ε.Ε. για τις ψηφιακές υπηρεσίες απαιτεί σεβασμό της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Αυτό ενισχύεται στο πλαίσιο του νόμου για την ελευθερία των Μέσων. Ο Ελον Μασκ θα πρέπει να το γνωρίζει αυτό. Υπάρχουν κόκκινες γραμμές. Και κυρώσεις, σύντομα».
Αντίδραση είχαμε και από το Βερολίνο. «Η ελευθερία του Τύπου δεν μπορεί να ακυρωθεί σε μια στιγμή» έγραψε το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών. «Οι δημοσιογράφοι δεν μπορούν πλέον να μας ακολουθούν, να σχολιάζουν και να μας κριτικάρουν. Εχουμε πρόβλημα με αυτό, Twitter».
Ο Ελον Μασκ όμως επιμένει και τουιτάρει σαρκαστικά: «Αναστολή επτά ημερών για doxxing. Λίγος χρόνος εκτός Twitter κάνει καλό στην ψυχή». Συμπληρώνοντας αργότερα ότι μία μέρα εκτός Twitter δεν είναι και προς θάνατον προβαίνοντας σε δημοσκόπηση για το αν πρέπει να αρθεί η επταήμερη αναστολή των λογαριασμών· και έχασε… Η συντριπτική πλειονότητα θέλει την επιστροφή τους.
Αυτονόητο είναι ότι έχει ξεσπάσει πόλεμος μεταξύ των χρηστών του Twitter. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι οι συντηρητικοί χρήστες, όταν δεν λένε ότι είναι δικό του το μαγαζί, ό,τι θέλει κάνει, τότε βάλλουν εναντίον των δημοσιογράφων για χρόνιο πόλεμο εναντίον των Ρεπουμπλικανών, οπότε δεν στενοχωριούνται διόλου για τη αναστολή τους. Ταυτόχρονα, προβάλλουν ως επιχείρημα ότι τους είχε προειδοποιήσει για αναστολή των λογαριασμών τους εάν εξακολουθήσουν να προβαίνουν σε doxxing, κάτι που, ωστόσο, όπως προειπώθηκε, δεν ισχύει για όλες τις περιπτώσεις τουλάχιστον των δημοσιογράφων.
Από την άλλη αντιδράσεις είχαμε και από τους Δημοκρατικούς. «Το θράσος του Ελον Μασκ να απαγορεύει σε αξιοσέβαστους δημοσιογράφους να κάνουν σημαντική δουλειά από την πλατφόρμα του ενώ παρελαύνει ως κάποιου είδους υπέρμαχος της ελευθερίας του λόγου είναι, ειλικρινά, απεχθές» έγραψε στο Twitter η Ιβέτ Κλαρκ, βουλευτής των Δημοκρατικών για τη Νέα Υόρκη. «Θα ρωτούσα αν νιώθει ντροπή, αλλά ο ουσιαστικός στοχασμός είναι μάλλον πέρα από τις δυνατότητές του».
Η βουλευτής Αλεξάντρια Οκάζιο-Κορτέζ της Νέας Υόρκης, η οποία έχει 13,4 εκατ. ακολούθους, έγραψε στο Twitter: Είσαι δημόσιο πρόσωπο. Eξαιρετικά αμφιλεγόμενο και ισχυρό. Αντιλαμβάνομαι ότι νιώθεις ανασφαλής, αλλά η κατάχρηση εξουσίας και η απρόβλεπτη αναστολή λογαριασμών δημοσιογράφων αυξάνει απλώς την ένταση γύρω σου. Χαλάρωσε και ξέχνα τον πρωτοφασισμό. Ίσως να προσπαθήσεις να αφήσεις στην άκρη το τηλέφωνό σου».
Η επιρροή του «νέου» Twitter σε υπό διωγμόν ομάδες
Ενα επιχείρημα που θα μπορούσε να ληφθεί υπ’ όψιν είναι ότι οι νέοι κανονισμοί του Twitter προβλέπουν ότι απαγορεύεται το doxxing, άρα όντως ένιοι των λογαριασμών παραβίασαν όντως τους κανόνες. Το ζήτημα όμως που ανακύπτει είναι ότι οι κανονισμοί της πλατφόρμας αλλάζουν με τον τρόπο του Μασκ: ρωτώντας τους ακολούθους του τι επιθυμούν και θεσπίζοντας κανονισμούς που είναι της αρεσκείας του και τον εξυπηρετούν καθ’ οιονδήποτε τρόπο. Ο αντίλογος θα έλεγε ότι πράγματι δικό του είναι το Twitter, θα το χειριστεί όπως θέλει· ο αντίλογος στον αντίλογο όμως είναι πως το «δικό του» δεν ισχύει στην περίπτωση που όσα συμβαίνουν εκεί -καλώς ή κακώς- επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον πλανήτη. Και υπάρχουν παραδείγματα γι’ αυτό.
Ενδεικτικά και μόνο, ένα πολύ κατατοπιστικό ρεπορτάζ του Reuters Institute καταδεικνύει τον τρόπο που η νέα τροπή που έχει πάρει το Twitter θα επηρεάσει τους δημοσιογράφους στην Αφρική. Ο δημοσιογράφος Χόπγουελ Τσινόνο έκανε ένα tweet προ μηνός όπου έλεγε: «Δημιούργησες μία κρίση fake news στην Αφρική με το νέο σύστημα επαλήθευσης. Τα τρολ της κρατικής προπαγάνδας έχουν το “τικ” της επαλήθευσης και πλέον οι πολίτες μπερδεύονται».
Την ίδια στιγμή, το πρακτορείο Reuters δημοσιεύει έρευνα και ρεπορτάζ που δείχνει ότι οι ΛΟΑΤΚΙ+ Αφρικανοί, με την άνοδο της ρητορικής μίσους και της δυσανεξίας του Twitter του Μασκ, δεν θα είναι πλέον καθόλου ασφαλείς στις ήδη εχθρικές κοινωνίες τους σε σχεδόν όλη την ήπειρο.
Το μόνο που μένει είναι δούμε πού θα οδηγηθούμε· σε ένα κόσμο που τον «τρέχουν» οι διάφοροι Μασκ ή σε έναν κόσμο που «τρέχει» τους διάφορους Μασκ…