Η 4η Φεβρουαρίου του 2023, ημέρα κατά την οποία οι Αμερικανοί κατέρριψαν το «κατασκοπευτικό μπαλόνι» της Κίνας στα ανοιχτά της Νότιας Καρολίνας – πάνω από τον Ατλαντικό, θα μείνει στην ιστορία για μια σειρά από λόγους.
Ήταν η πρώτη φορά έπειτα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που οι αμερικανικές δυνάμεις καταρρίπτουν ξένο «αεροσκάφος» πάνω από το έδαφος των ΗΠΑ. Η τελευταία φορά που είχε γίνει κάτι «ανάλογο» ήταν τον μακρινό Ιούλιο του 1942, όταν αμερικανικά αντιαεροπορικά κατέρριψαν ένα ιαπωνικό Mitsubishi A6M2 Zero Model 21 πάνω από την Αλάσκα. Για την ιστορία, αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνο το αεροσκάφος είχε τελικώς ανασυρθεί από τους Αμερικανούς αφού κατέπεσε κοντά στο νησί Ακουτάν… αποκαλύπτοντάς τους κάποια από τα τεχνολογικά/στρατιωτικά μυστικά των Ιαπώνων, με το σχετικό συμβάν να μένει γνωστό ως «Akutan Zero». Σημειώνεται ότι κάτι ανάλογο ευελπιστούν να επιτύχουν τώρα οι ΗΠΑ και με τα κομμάτια που κινεζικού μπαλονιού που σπεύδουν να ανασύρουν από τον Ατλαντικό.
Η 4η Φεβρουαρίου του 2023 θα μείνει, όμως, στην ιστορία και για έναν ακόμη λόγο, καθώς ήταν η πρώτη φορά στα χρονικά της ενεργούς δράσης τους που αμερικανικά μαχητικά F-22 Raptor έπληξαν ιπτάμενο στόχο με air-to-air strike («F-22 Makes First Air-to-Air Strike in Chinese Balloon Takedown», γράφει χαρακτηριστικά το πρακτορείο Bloomberg).
Πίσω από τις προαναφερθείσες «πρωτιές» αναδύεται, ωστόσο, η μεγάλη εικόνα του σινοαμερικανικού ανταγωνισμού που δεν σταματά να οξύνεται τα τελευταία χρόνια (ήδη από τη δεύτερη προεδρική θητεία του Ομπάμα εάν όχι από ακόμη νωρίτερα, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς)… συμπαρασύροντας σε τροχιά όξυνσης και την εξοπλιστική κούρσα στην ευρύτερη περιοχή της Ασίας.
«Κίνα και Βόρεια Κορέα ενισχύουν τη στρατιωτική τους δύναμη και τα πυρηνικά τους οπλοστάσια», γράφει η Κέιτι Στόλαρντ του Woodrow Wilson International Center for Scholars στο περιοδικό New Statesman. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες σπεύδουν να στείλουν όπλα στην Ταϊβάν. Η Αυστραλία κατασκευάζει πυρηνικά υποβρύχια. Η Ινδία θέλει να αυξήσει κατά 13% τον αμυντικό της προϋπολογισμό. Για πρώτη φορά εδώ και τρεις δεκαετίες, η Νότια Κορέα ανακοίνωσε ότι πρόκειται να εξετάσει ακόμη και το ενδεχόμενο απόκτησης δικών της πυρηνικών όπλων εάν η απειλή από την Πιονγκγιάνγκ συνεχίσει να κλιμακώνεται… ενώ η Σεούλ παράλληλα εντείνει και τις στρατιωτικές ασκήσεις που πραγματοποιεί από κοινού με τις ΗΠΑ», συνεχίζει η Στόλαρντ, αποτυπώνοντας ένα κλίμα οξυνόμενης ασιατικής έντασης στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται, βέβαια, εκτός όλων των άλλων και η Ιαπωνία… ως η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο.
Το φθινόπωρο του 2022, η διοίκηση Μπάιντεν έδωσε στη δημοσιότητα τη νέα αμερικανική Εθνική Αμυντική Στρατηγική (National Defense Strategy – 2022 NDS). Μια στρατηγική που, παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία, συνεχίζει να κοιτά πιο πολύ προς την πλευρά της Κίνας και λιγότερο προς την πλευρά της Ρωσίας, προσεγγίζοντας το Πεκίνο ως «πρόκληση για την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού» και ως «πολυτομεακή απειλή».
Περίπου την ίδια περίοδο, πριν από τα τέλη του 2022, έδωσε όμως στη δημοσιότητα και η Ιαπωνία τη δική της νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας (National Security Strategy of Japan): ένα κείμενο πραγματική τομή, το οποίο απομακρύνεται από τις μεταπολεμικές πασιφιστικές προσεγγίσεις των περασμένων δεκαετιών οδηγώντας την Ιαπωνία σε μια νέα εποχή εντεινόμενου μιλιταρισμού και επαπειλούμενων πολεμικών εντάσεων.
Σύμφωνα με τις επίσημες ιαπωνικές ανακοινώσεις, το περιβάλλον ασφαλείας πέριξ της νήσου είναι πια περισσότερο «βαρύ» και πιο «περίπλοκο» από ό,τι κατά οιαδήποτε άλλη περίοδο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο λοιπόν, και βάσει όσων αναφέρονται στη νέα στρατηγική της Ιαπωνίας: η στάση της Κίνας του Σι Τζινπίνγκ «αποτελεί μια άνευ προηγουμένου στρατηγική πρόκληση για την ασφάλεια της Ιαπωνίας», οι στρατιωτικές δραστηριότητες της Βόρειας Κορέας του Κιμ Γιονγκ Ουν «αποτελούν μια ακόμη πιο σοβαρή, επικείμενη απειλή για την εθνική ασφάλεια της Ιαπωνίας» (υπενθυμίζεται πως βορειοκορεατικός βαλλιστικός πύραυλος είχε προ μηνών πετάξει πάνω από την Ιαπωνία προτού πέσει στον Ειρηνικό), και ο σινορωσικός «στρατηγικός συντονισμός» προκαλεί «έντονες ανησυχίες αναφορικά με την ασφάλεια».
Σύμφωνα με τους επικριτές της, η Κίνα έχει τα τελευταία χρόνια «στρατιωτικοποιήσει» την ένταση στη γειτονιά της: περιορίζοντας την ανεξαρτησία των θεσμών και τις ελευθερίες στο «ημιαυτόνομο» Χονγκ Κονγκ, απειλώντας να εισβάλει στρατιωτικά στην αυτοδιοικούμενη Ταϊβάν, εγείροντας εδαφικές διεκδικήσεις έναντι των γειτόνων (στα νησιά Σπράτλι και Σενκάκου/Ντιαογιού, στον ύφαλο Σκάρμπορο κ.ά.), εγείροντας ακόμη και τεχνητά νησιά στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας τα οποία έχει στρατιωτικοποιήσει, ενώ για τη δράση της είχαν κινηθεί και νομικές διαδικασίες: για παράδειγμα ενώπιον του Μόνιμου ∆ιαιτητικού ∆ικαστηρίου της Χάγης έπειτα από προσφυγή των Φιλιππίνων (Case No. 2013-19 / The South China Sea Arbitration: The Republic of Philippines v. The People’s Republic of China).
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο λοιπόν αλλαγών και εντάσεων, η ηττημένη του Β΄ Παγκοσμίου Ιαπωνία αλλάζει και εκείνη: αποκηρύσσει τους πασιφιστικού χαρακτήρα περιορισμούς των περασμένων δεκαετιών και μπαίνει σε τροχιά στρατιωτικής ενίσχυσης και ανανέωσης, με στόχο να αποκτήσει δυνάμεις που θα μπορούν να φέρουν επιτυχώς σε πέρας – εάν χρειαστεί – ακόμη και επιθετικές (μεγάλης εμβέλειας) πολεμικές επιχειρήσεις.
Εκατοντάδες Tomahawk
«Η Ιαπωνία θέλει να αγοράσει ως και 500 αμερικανικούς πυραύλους κρουζ Tomahawk μέχρι το τέλος του 2027», έγραφαν οι Japan Times τον περασμένο Νοέμβριο.
«Η απόφαση για την αγορά εκατοντάδων Tomahawk – 400 με 500 σύμφωνα με εκτιμήσεις – θα στείλει το μήνυμα σε Κίνα και Βόρεια Κορέα ότι η Ιαπωνία παίρνει στα σοβαρά το θέμα της αυτοάμυνας και ότι η διμερής (σ.σ. αμερικανο-ιαπωνική) συμμαχία – αναμφισβήτητα η πιο σημαντική από στρατιωτική σκοπιά στην περιοχή – καθίσταται ισχυρότερη απέναντι στις απειλές του Πεκίνου και της Πιονγκγιάνγκ», έγραφε η Washington Post τον περασμένο Δεκέμβριο.
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο εξελίξεων, υπάρχουν φωνές που υποστηρίζουν ότι το πραγματικό «Zeitenwende» (υπό την έννοια της «ιστορικής στροφής» στη στάση μιας χώρας) δεν είναι εκείνο της Γερμανίας (που ανακοινώθηκε μεν από τον Όλαφ Σολτς λίγα 24ωρα έπειτα από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία χωρίς όμως να περάσει τους επόμενους μήνες από τη θεωρία στην πράξη) αλλά εκείνο της Ιαπωνίας.
Η νέα στρατηγική της Ιαπωνίας
«Ο αμυντικός προϋπολογισμός της Ιαπωνίας, που αντιστοιχούσε περίπου στο 1% του ΑΕΠ τον τελευταίο μισό αιώνα, θα αυξηθεί κατά 60% τα επόμενα πέντε χρόνια […] Εάν υλοποιηθούν αυτά τα σχέδια, η Ιαπωνία θα καταλήξει να έχει τον τρίτο μεγαλύτερο αμυντικό προϋπολογισμό στον κόσμο πίσω μόνο από τις ΗΠΑ και την Κίνα, ενώ σήμερα έχει τον ένατο μεγαλύτερο», σχολιάζει η Στόλαρντ.
Η σημασία της Ασίας
Και όλα αυτά, με φόντο μια περιοχή όπως είναι εκείνη του Ινδο-Ειρηνικού και της Ασίας, μια περιοχή δηλαδή που: ξεχωρίζει ως γεωγραφικά κομβική για το παγκόσμιο εμπόριο και τη ναυσιπλοΐα – έχει πυρηνικά όπλα (η Κίνα, η Ινδία, το Πακιστάν, η Βόρεια Κορέα, ίσως στο μέλλον και η Νότια Κορέα) – φιλοξενεί περίπου το 60% του παγκοσμίου πληθυσμού (πάνω από 4 δισεκατομμύρια κατοίκους) – και συγκεντρώνει διόλου ευκαταφρόνητες βιομηχανικές-μεταποιητικές δυνάμεις και δυνατότητες.
Διόλου τυχαία, την εν λόγω περιοχή επισκέφθηκαν τις τελευταίες ημέρες ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν (που βρέθηκε σε Νότια Κορέα και Φιλιππίνες) και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ (που βρέθηκε σε Νότια Κορέα και Ιαπωνία).
Όσο για το Πεκίνο, εκείνο είδε μάλλον αρνητικά τις εν λόγω επισκέψεις και τις «στρατηγικές σκοπιμότητες» που κρύβονται πίσω από αυτές. Ενδεικτικά είναι όσα αναφέρονται σε σχετικό δημοσίευμα («NATO chief visits Asia, intends to bring ‘bloc-to-bloc confrontation in Europe’ to region») των κινεζικών Global Times σύμφωνα με το οποίο «…ΗΠΑ και ΝΑΤΟ προσπαθούν να μεταφέρουν στην Ασία την “αντιπαράθεση” που οδήγησε σε στρατιωτικές συγκρούσεις στην Ευρώπη» ενώ ειδικότερα «οι ΗΠΑ σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν τους συμμάχους τους στην περιοχή για να περιορίσουν την Κίνα και διαταράξουν την περιφερειακή ολοκλήρωση και την οικονομική ανάκαμψη μέσα από τη διάδοση μιας επικίνδυνης “ψυχροπολεμικής νοοτροπίας”».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr