Πολιτική θύελλα έχει ξεσπάσει στη Γαλλία μετά την απόφαση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να ενεργοποιήσει το άρθρο 49.3 του Συντάγματος που θα του επιτρέψει να επιβάλει το σχέδιο νόμου της κυβέρνησης για την προωθούμενη μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό, χωρίς όμως να χρειαστεί να λάβει την ψήφο της Εθνοσυνέλευσης.
Επειτα από ένα διάστημα παρατεταμένων κινητοποιήσεων από τα συνδικάτα και με τα κοινοβουλευτικά δεδομένα ασαφή και «εύθραυστα», ο Μακρόν και οι συνεργάτες του βρίσκονταν σε «πυρετό» διαβουλεύσεων ακόμη και λίγες ώρες πριν έρθει η ώρα της ψήφισης του σχεδίου νόμου, του οποίου βασικός άξονας είναι η αύξηση του ηλικιακού ορίου συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έτη.
Ενώ κορυφαίοι αξιωματούχοι δήλωναν δημόσια πως η κυβέρνηση δεν θα αποφύγει την κοινοβουλευτική ψηφοφορία, ο Μακρόν και η «πιστή» του, πρωθυπουργός Ελιζαμπέτ Μπορν ενεργοποίησαν το αμφιλεγόμενο άρθρο 49.3 για να την παρακάμψουν.
Το μεγάλο στοίχημα του προέδρου
Μια ημέρα μέρα μετά την ενεργοποίηση της εν λόγω συνταγματικής διάταξης κι ενώ η γαλλική κοινωνία παραμένει σε αναβρασμό, ο Εμανουέλ Μακρόν βρίσκεται ενώπιον της πιο κρίσιμης καμπής της προεδρικής του θητείας.
Οι πολιτικοί τριγμοί που έχει προκαλέσει το συνταξιοδοτικό συνθέτουν το μεγάλο στοίχημα του Μακρόν για την επόμενη μέρα: Πώς ο Γάλλος πρόεδρος θα καταφέρει να προωθήσει την πολιτική του ατζέντα τα επόμενα τέσσερα χρόνια της προεδρίας του, με δεδομένο ότι η αντιπολίτευση μοιάζει «αναζωογονημένη» και με τους κοινοβουλευτικούς συσχετισμούς αρνητικούς για τον ίδιο;
Ενώ ο χρόνος για την έναρξη της κοινοβουλευτικής συζήτησης για την πρόταση δυσπιστίας της αντιπολίτευσης μετράει αντίστροφα, η μόνη θετική παράμετρος που ορισμένοι αναλυτές εντοπίζουν σχετίζεται με τους πολιτικούς «πόντους» που ενδεχομένως να κερδίζει ο Μακρόν στο διεθνές στερέωμα ως «αποφασιστικός μεταρρυθμιστής».
Αυτήν την άποψη ενστερνίζεται η Κλόι Μορίν, συγγραφέας και πολιτική αναλύτρια, η οποία σημειώνει πως «η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού αποτελεί μια δύσκολη υπόθεση για τη Γαλλία».
Αναφορικά με τον Εμανουέλ Μακρόν και το πολιτικό του μέλλον, η Μορίν σχολιάζει ότι ενώπιον μιας μεγάλης πολιτικής πρόκλησης όπως αυτής του συνταξιοδοτικού, το διακύβευμα και το στοίχημα για τον Γάλλο πρόεδρο είναι να «οικοδομήσει την πολιτική κληρονομιά του».
Βραχυπρόθεσμα, πάντως, το διακύβευμα για την κυβέρνηση Μακρόν εντοπίζεται στις προτάσεις μομφής που κατατέθηκαν σήμερα και που αναμένεται να τεθούν προς συζήτηση την Δευτέρα το απόγευμα.
Για να «πέσει» η κυβέρνηση, η πρόταση μομφής θα πρέπει να ψηφιστεί από την απόλυτη πλειοψηφία, δηλαδή να συγκεντρώσει 287 ψήφους. Για να γίνει αυτό όμως θα πρέπει να την ψηφίσουν περίπου 30 από τους 61 βουλευτές των Ρεπουμπλικανών, σενάριο που συγκεντρώνει λίγες πιθανότητες.
Ασχέτως αυτού, όμως, η επιλογή του Μακρόν να «ενεργοποιήσει» το 49.3, αποτελεί από μόνη της ένα πολιτικό ρίσκο. Ενα ρίσκο το οποίο δεν αποφασίστηκε ελαφρά την καρδία από την κυβέρνηση.
Πώς φτάσαμε στην ενεργοποίηση του «49.3»
Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατούσε στο Ελιζέ τις προηγούμενες μέρες είναι το σχόλιο του Μακρόν σε στενούς του συνεργάτες. «Πολιτικά θα έπρεπε να προχωρήσω στην ψηφοφορία, όμως πιστεύω πως οι χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι είναι πολύ μεγάλοι στην παρούσα συγκυρία», φέρεται να είπε ο Γάλλος πρόεδρος, όπως αναφέρει δημοσίευμα του Politico.
Ηδη, εδώ και έναν χρόνο, το κόμμα του Μακρόν έχει απωλέσει την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία. Μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση βασιζόταν στις ψήφους των βουλευτών του δεξιού κόμματος των «Ρεπουμπλικανών», μια «σταθερά» που φαίνεται πως διασαλεύτηκε στην πορεία διαβούλευσης των κυβερνητικών παρεμβάσεων στο ασφαλιστικό.
Όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου να φτάσει το σχέδιο νόμου στην Εθνοσυνέλευση και η πρωθυπουργός Μπορν ανακοίνωσε την απόφαση ενεργοποίησης του άρθρου 49.3, οι αντιδράσεις των βουλευτών της αντιπολίτευσης ήταν σφοδρές. Από τη μία πλευρά, η αριστερή πτέρυγα αποδοκίμαζε την πρωθυπουργό υπό τους ήχους του εθνικού ύμνου, από την άλλη βουλευτές του κόμματος της άκρας δεξιάς καλούσαν την Μπορν να παραιτηθεί.
«Δεν μπορούμε να πάρουμε το ρίσκο και να διακινδυνέψουμε 175 ώρες κοινοβουλευτικών αντιπαραθέσεων να πάνε χαμένες», είπε η Μπορν, με την αντιπολίτευση, αμέσως μετά τις ανακοινώσεις της πρωθυπουργού, να ξεκαθαρίζει πως θα συνεχίσει να αντιμάχεται τη μεταρρύθμιση που προτείνει η κυβέρνηση τόσο με τα κοινοβουλευτικά εργαλεία που διαθέτει, όσο και μέσω της συνέχισης των κινητοποιήσεων.
Πρόταση μομφής και συνέχιση των κινητοποιήσεων
Σημειώνεται ότι οι βουλευτές της ανεξάρτητης ομάδας Liot ανακοίνωσαν την κατάθεση «διακομματικής» πρότασης μομφής κατά της κυβέρνησης στην Εθνοσυνέλευση, με 91 υπογραφές από πέντε πολιτικές ομάδες της αντιπολίτευσης, μεταξύ των οποίων και η Nupes (η συμμαχία της Αριστεράς), ενώ πρόταση μομφής κατέθεσε και το ακροδεξιό RN (Rassemblement National) της Μαρίν Λε Πεν.
Η Λε Πεν, μάλιστα, χαρακτήρισε τη χθεσινή κίνηση της κυβέρνησης «προσωπική αποτυχία του Μακρόν», τονίζοντας πως ο Γάλλος πρόεδρος ήταν αυτός που «πρότεινε και υπερασπίστηκε τις προτάσεις για το συνταξιοδοτικό». «Είναι η δική του μεταρρύθμιση», επισήμανε με έμφαση.
Αμέσως μετά τις τελευταίες εξελίξεις, κινητοποιήσεις έλαβαν χώρα σε πολλές περιοχές της Γαλλίας, στις οποίες σημειώθηκαν εντάσεις και συγκρούσεις των διαδηλωτών με την αστυνομία. Από την πλευρά τους, τα συνδικάτα καλούν σε μαζικές κινητοποιήσεις στις 23 Μαρτίου.
Πολιτικό επίδικο, πλέον, δεν αποτελεί μόνο το σχέδιο Μακρόν για το συνταξιοδοτικό, αλλά και η ενεργοποίηση του άρθρου 49.3. Η επιλογή της κυβέρνησης να επικαλεστεί το εν λόγω άθρο του Συντάγματος αποτελεί από μόνη της ένα πολιτικό ρίσκο, σημειώνει το Politico.
Ο λόγος μοιάζει διττός. Αφενός η ενεργοποίηση του δίνει τη δυνατότητα στους βουλευτές να υποβάλουν πρόταση δυσπιστίας μέσα σε 24 ώρες – κάτι το οποίο ήδη έχει δρομολογηθεί -, αφετέρου ο πρόεδρος Μακρόν βρίσκεται ενώπιον ενός «κινδύνου» περαιτέρω ριζοσπαστικοποίησης των κινηματικών διεργασιών που είχαν ήδη λάβει μαζικές διαστάσεις στη Γαλλία το προηγούμενο χρονικό διάστημα.
Τα συνδικάτα τους τελευταίους μήνες έχουν κατορθώσει να διαμορφώσουν συνθήκες συχνών και πολυπληθών διαδηλώσεων κατά της κυβέρνησης, με αιχμή την μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό, ενώ στο Παρίσι οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα έχουν προχωρήσει σε απεργία διαρκείας, με συνέπεια περίπου 7.000 τόνοι σκουπιδιών να έχουν συσσωρευτεί στη γαλλική πρωτεύουσα. Ταυτόχρονα, ενώσεις εκπαιδευτικών καλούν σε απεργία για την επόμενη εβδομάδα, κίνηση που ενδεχομένως να επηρεάσει τις καθιερωμένες εξετάσεις των λυκείων («Baccalaureate»).
Και ενώ το γαλλικό σύνταγμα δίνει τη δυνατότητα στις κυβερνήσεις – υπό ορισμένες προϋποθέσεις – να παρακάμπτουν το κοινοβούλιο, η επιλογή ενεργοποίησης του άρθρου 49.3 φαντάζει – όπως αναφέρει το Politico – περισσότερο «αντιδημοκρατική», με δεδομένο ότι αυτήν τη στιγμή η Γαλλία βρίσκεται εν μέσω πολιτικών και κοινωνικών εντάσεων, αλλά και αυξανόμενης δυσπιστίας προς το πολιτικό σύστημα.
Για τον ανεξάρτητο βουλευτή Σαρλ ντε Κουρσόν, «η επίκληση του 49.3 αποτελεί αποτυχία για την κυβερνητική πτέρυγα». Σε δηλώσεις του στο κανάλι BFMTV, υποστήριξε επίσης πως «η κοινοβουλευτική μειοψηφία Μακρόν, δεν είναι μόνο μειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα».
Ενδιαφέρουσα είναι και η τοποθέτηση του Φεντερίκ Νταμπί, γενικού διευθυντή του ινστιτούτου δημοσκοπήσεων IFOP, ο οποίος, σχολιάζοντας τις τάσεις της κοινής γνώμης αναφορικά με το 49.3, κάνει λόγο για «στροφή» στον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος αντιλαμβάνεται τον χαρακτήρα αυτής της διάταξης. «Θεωρείται πλέον περισσότερο αυταρχικός ο χαρακτήρας της. Οι πολίτες απαιτούν περισσότερη διαφάνεια και δημοκρατία σήμερα», λέει.
Επιπλέον, σύμφωνα με το Reuters – το οποίο επικαλείται έρευνα για λογαριασμό του RTL – περισσότεροι από 8 στους 10 Γάλλους δηλώνουν δυσαρεστημένοι με την πρωτοβουλία «παράκαμψης» του κοινοβουλίου, ενώ το 65% επιθυμεί τη συνέχιση των κινητοποιήσεων.
Οι αρνητικοί οιωνοί της δεύτερης θητείας του Μακρόν
Ταυτόχρονα, όμως, αυτή η «επίδειξη δύναμης» του Μακρόν – όπως την χαρακτηρίζει το Politico – εκθέτει έναν «αποδυναμωμένο» πρέοδρο, ο οποίος αφού απώλεσε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και σε μια περίοδο κατά την οποία η δημοτικότητα του βρίσκεται σε «κάμψη», απέτυχε να αντιστρέψει το κλίμα της κοινής γνώμης σε βάρος του.
Το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, η κυβέρνηση θα βρεθεί αντιμέτωπη με τις προτάσεις δυσπιστίας της αντιπολίτευσης. Η πλευρά Μακρόν δεν θα είναι η πρώτη φορά που θα κληθεί να «επιβιώσει» μιας πρότασης δυσπιστίας. Αυτήν τη φορά, όμως, το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο και πολύ πιο κομβικό.
«Είναι ίσως η πρώτη φορά που μια πρόταση δυσπιστίας μπορεί να ανατρέψει την κυβέρνηση», δήλωσε ο βουλευτής του κόμματος των Πρασίνων Ζυλιέν Μπαγιού, συμπληρώνοντας πως «η κυβέρνηση ήταν έτοιμη να προκαλέσει τον όλεθρο στη Γαλλία».
Μακροπρόθεσμα, οι τελευταίες εξελίξεις μοιάζει να εκμηδενίζουν τις προοπτικές μιας πιο στενής συνεργασίας μεταξύ του κόμματος του Μακρόν και του δεξιού κόμματος των «Ρεπουμπλικανών». Το Politico, μάλιστα, χαρακτηρίζει «ανησυχυτικό οιωνό για τη δεύτερη θητεία του Μακρόν», το γεγονός ότι η ηγεσία του συντηρητικού κόμματος – που μέχρι πρότινος στήριζε τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης – δεν μπόρεσε να συσπειρώσει τους βουλευτές του εν όψει της κρισιμότατης ψηφοφορίας για το συνταξιοδοτικό.
Κάπως έτσι, ο πολιτικός που ανέτρεψε το πολιτικό τοπίο της Γαλλία το 2017, «σπάζοντας» τους παραδοσιακούς συσχετισμούς και τις τομές μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς, σήμερα αναζητά μάταια συμμάχους.
Με πληροφορίες από Politico και Reuters
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr