Στόλο μικρών, φθηνών δορυφόρων, ικανών να καταγράφουν τις κινήσεις εχθρικών δυνάμεων τη νύχτα ή ακόμη και σε συνθήκες πυκνής νέφωσης, δοκιμάζει η Ουκρανία, χάρη σε συμβόλαιο μεταξύ αμερικανικής νεοφυούς εταιρείας startup και του Πενταγώνου. Πολλά καινοτόμα αμυντικά συστήματα δοκιμάζονται με αυτόν τον τρόπο στα πεδία μαχών της Ουκρανίας, όπως νέου τύπου μη επανδρωμένο αεροσκάφος, ικανό να καταρρίπτει drones. Ολα αυτά τα συστήματα έχουν εξασφαλίσει επαίνους από το ουκρανικό επιτελείο, επιβεβαιώνοντας το όραμα των κατασκευαστών τους.
Μεγάλος αντίπαλός τους, όμως, είναι οι αργοί ρυθμοί της γραφειοκρατίας του Πενταγώνου. Εταιρείες startup προσφέρουν συχνά φθηνότερες εναλλακτικές λύσεις για την κατασκευή αμυντικών συστημάτων απ’ ό,τι οι κολοσσοί της αμυντικής βιομηχανίας, πάνω στους οποίους στηρίζεται παραδοσιακά το Πεντάγωνο. Παρότι το υπουργείο Αμυνας έχει προσφέρει τέτοια συμβόλαια σε μικρές εταιρείες, οι συμφωνίες αφορούν περιορισμένο αριθμό εξοπλισμού και δεν επαρκούν για να εξασφαλίσουν την επιβίωση αυτών των επιχειρήσεων. Πολλές υποχρεώθηκαν σε απολύσεις, καθυστερώντας την έρευνα και ανάπτυξη πρωτοποριακών αμυντικών συστημάτων.
Εσχάτως, η ηγεσία του Πενταγώνου δείχνει ότι συνειδητοποιεί το πρόβλημα. «Αυτού του είδους οι αλλαγές δεν γίνονται όσο γρήγορα και όσο ομαλά θα ήθελα», είχε πει τον Δεκέμβριο σε ομιλία του ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ, Λόιντ Οστιν. Για να υπογράψει συμβόλαιο με αμυντική εταιρεία, το υπουργείο Αμυνας απαιτεί σειρά αποφάσεων και εγκρίσεων από το Κογκρέσο, ενώ η χρηματοδότηση για κάθε στάδιο έρευνας και ανάπτυξης του συστήματος θα πρέπει να εγκριθεί ξεχωριστά. Στελέχη επιχειρήσεων startup στον τομέα της άμυνας ονομάζουν την κατάσταση «κοιλάδα του θανάτου», τόπος όπου ο αργός ρυθμός της κρατικής μηχανής οδηγεί στον θάνατο μικρές επιχειρήσεις με επισφαλή χρηματοδότηση.
Τον υψηλής τεχνολογίας εξοπλισμό για τα πεδία των μαχών δοκιμάζει η Ουκρανία, ενώ τα ήθη της Σίλικον Βάλεϊ προσπαθεί να υιοθετήσει το Πεντάγωνο.
Η εταιρεία Primer Technologies του Σαν Φρανσίσκο δημιούργησε σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, ικανό να αναλύει χιλιάδες ώρες μη κρυπτογραφημένων ρωσικών συνομιλιών σε στρατιωτικούς ασυρμάτους, εντοπίζοντας πιθανούς στόχους. Η εταιρεία πασχίζει σήμερα να επιβιώσει, καθώς οι αμοιβές της από κρατικά συμβόλαια καθυστερούν να καταβληθούν.
Οι αρμόδιοι του Πενταγώνου έχουν εκπαιδευθεί τα τελευταία χρόνια προκειμένου να αποφύγουν δυσλειτουργίες του παρελθόντος, που οδηγούσαν σε υπερτιμολογήσεις συμβολαίων με τον στρατό. «Οι αγοραστές εξοπλισμού του Πενταγώνου έμαθαν να λένε “όχι” για να μην αντιμετωπίσουν αργότερα κυρώσεις», λέει ιδρυτής τέτοιας εταιρείας startup.
Τη σημασία του εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας στο πεδίο της μάχης αμφισβητούν, όμως, άλλοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι. «Οποιο κι αν είναι το αγαπημένο του γκάτζετ, μόνο η μαζική παραγωγή βαρέος οπλισμού είναι ικανή να κερδίσει έναν πόλεμο. Στα χαρακώματα εναντίον του ρωσικού στρατού δεν βρίσκεται η Σίλικον Βάλεϊ, αλλά απλοί στρατιώτες», είχε πει πρόσφατα ο υφυπουργός Αμυνας των ΗΠΑ, αρμόδιος για θέματα εξοπλισμών, Ουίλιαμ Λαπλάντ. Το έργο του Πενταγώνου να επιλέξει το σωστό συμβόλαιο δυσχεραίνεται, όμως, συχνά από την τάση πολλών startups να υπερβάλλουν σχετικά με τις ικανότητες ή τις προδιαγραφές των προϊόντων τους.