Καθώς συμπληρώνει αυτή την εβδομάδα 160 χρόνια από την ίδρυσή του, το γερμανικό σοσιαλδημοκρατικό SPD αποτελεί το αρχαιότερο κόμμα της Γερμανίας και μια από τις πιο επιδραστικές μορφές πολιτικής οργάνωσης στον σύγχρονο κόσμο. Ωστόσο, οι εορταστικές εκδηλώσεις που οργανώνονται αυτές τις ημέρες στο Κτίριο Βίλι Μπραντ στο Βερολίνο, όπου βρίσκονται τα κεντρικά γραφεία του, όπως και σε άλλες πόλεις, περιβάλλονται από μια ατμόσφαιρα διάχυτου σκεπτικισμού για δύο βασικούς λόγους: τη δημοσκοπική βύθιση του κόμματος και τις έντονες εσωτερικές τριβές στην κυβέρνηση συνασπισμού που συγκρότησαν οι Σοσιαλδημοκράτες με τους Πρασίνους και τους Φιλελευθέρους ύστερα από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2021.
Oπως έγραψε η Frankfurter Allgemeine Zeitung, ο Σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Oλαφ Σολτς και ο Φιλελεύθερος υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ σχεδιάζουν οριζόντια μείωση δαπανών σε όλα τα υπουργεία, εξαιρουμένου εκείνου της Aμυνας, ώστε να αντιμετωπιστεί η «τρύπα» των 20 δισ. στο προσχέδιο κρατικού προϋπολογισμού του 2024. Το προσχέδιο επρόκειτο να συζητηθεί στο υπουργικό συμβούλιο τον Μάρτιο, αλλά οι αγεφύρωτες, μέχρι στιγμής, αντιθέσεις μεταξύ των τριών κυβερνητικών εταίρων έχουν οδηγήσει σε διαρκείς αναβολές.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της γερμανικής εφημερίδας, Σολτς και Λίντνερ φαίνεται να καταλήγουν σε ένα συμβιβασμό, με τον υπουργό να μετριάζει τις απαιτήσεις του για δραστικούς περιορισμούς κοινωνικών προγραμμάτων εφόσον ακυρωθεί το πολυδάπανο πρόγραμμα επιδότησης των λιγότερο ρυπογόνων καυσίμων που προωθούν οι Πράσινοι. Μάλιστα ο Λίντνερ πιέζει για την επιστροφή στο αυτόματο «φρένο του χρέους», που έχει ενσωματωθεί και στο γερμανικό Σύνταγμα, αλλά η εφαρμογή του είχε ανασταλεί την περίοδο της πανδημίας.
Ωστόσο, η στροφή στη λιτότητα και ιδιαίτερα η προοπτική ακύρωσης περιβαλλοντικών προγραμμάτων προκαλούν έντονες αντιδράσεις από την πλευρά των Πρασίνων. Ο συμπρόεδρος των Πρασίνων και αντικαγκελάριος της Γερμανίας Ρόμπερτ Χάμπεκ δήλωσε ότι το κόμμα του δεν είναι πρόθυμο να θυσιάσει αυτά που από κοινού συμφώνησαν οι τρεις εταίροι όταν σχημάτισαν κυβέρνηση και που δεν είναι λιγότερο σημαντικά από το «φρένο του χρέους». Πάντως η επιμονή των Πρασίνων στην εφαρμογή προτάσεων για σταδιακή εξάλειψη των ορυκτών καυσίμων και για επιβολή ειδικού φόρου για την πράσινη μετάβαση απειλεί να κοστίσει εκλογικά στον κυβερνητικό συνασπισμό, αφού σύμφωνα με δημοσκοπήσεις οδηγεί μερίδα ψηφοφόρων προς την Κεντροδεξιά.
Το SPD γιορτάζει με σκεπτικισμό τα 160 χρόνια του, καθώς οι δημοσκοπήσεις το φέρουν να μάχεται για τη δεύτερη θέση.
Τα περιθώρια κοινωνικής και περιβαλλοντικής πολιτικής στενεύουν για τη Γερμανία, καθώς η χώρα καλείται να καταβάλει εντός του 2024 πολύ μεγαλύτερα ποσά για την εξυπηρέτηση του χρέους της από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια: από 4 δισ. ευρώ που κατέβαλε το 2021, υπολογίζεται ότι θα ξοδέψει 40 δισ. τον επόμενο χρόνο. «Η απεριόριστη αύξηση του χρέους δεν είναι καλή απάντηση στις επενδυτικές ανάγκες της οικονομίας», ήταν το ψυχρό μήνυμα του Ολαφ Σολτς στους συνδικαλιστές κατά τη χθεσινή ομιλία του στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συνδικάτων, στο Βερολίνο.
Η ατμόσφαιρα εσωτερικής διχόνοιας δεν προμηνύει τίποτα το θετικό για τον κυβερνητικό συνασπισμό, σε μια περίοδο που οι δημοσκοπήσεις φουσκώνουν τα πανιά της χριστιανοδημοκρατικής αντιπολίτευσης CDU/CSU. Σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες κοινής γνώμης, η κεντροδεξιά συμμαχία βρίσκεται σταθερά πρώτη με ποσοστό 30% ή και περισσότερο, ενώ το SPD δίνει μάχη για τη δεύτερη θέση με τους Πρασίνους και το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), στα όρια του 17% έως 19%. Αρχίζει να διαμορφώνεται η αίσθηση ότι ο μόνος λόγος που κέρδισε ο Ολαφ Σολτς τις εκλογές του 2021 ήταν ότι είχε την τύχη να βρει απέναντί του έναν κεντροδεξιό υποψήφιο τόσο ασθενή και τόσο επιρρεπή σε γκάφες όσο ήταν ο Αρμιν Λάσετ. Σήμερα τα ποσοστά αποδοχής του Σολτς είναι χαμηλότερα από εκείνα οποιουδήποτε προκατόχου του, από την εποχή που άρχισαν να κυκλοφορούν δημοσκοπήσεις.
Ακόμη και οι λιγοστές επιτυχίες του SPD αυτή την περίοδο έρχονται με γλυκόξινη γεύση. Η πρόσφατη επανεκλογή του Σοσιαλδημοκράτη δημάρχου Βρέμης, Αντρέας Μποβενσούλτε, ήταν μια κάποια ανακούφιση για την ηγεσία του κόμματος, που φοβόταν τα χειρότερα, αλλά ήρθε με ποσοστό μόλις 29,8%, το δεύτερο χειρότερο ποσοστό του SPD κατά τα τελευταία 70 χρόνια. Αλλού τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα: το Βερολίνο έπεσε στα χέρια του CDU ύστερα από 22 χρόνια κυριαρχίας του SPD, ενώ σε κρατίδια της ανατολικής Γερμανίας, όπως η Σαξονία-Ανχαλτ, οι Σοσιαλδημοκράτες περιορίζονται σε μονοψήφια δημοσκοπικά ποσοστά.
Οι σταθμοί του SPD
1863. Iδρύεται στη Λειψία o Γενικός Σύνδεσμος Γερμανών Εργατών, προάγγελος του κόμματος.
1869. Δημιουργείται το Σοσιαλ-δημοκρατικό Εργατικό Κόμμα.
1918-1919. Νοεμβριανή Επανάσταση, στην οποία έπαιξε κεντρικό ρόλο.
1933. Το SPD ήταν το μοναδικό κόμμα το οποίο ήταν παρών στο Ράιχσταγκ και καταψήφισε τον εξουσιοδοτικό νόμο του Χίτλερ.
1933. Απαγόρευση του κόμματος.
1945. Επανίδρυση του SPD.
1959. Εγκαταλείπει την αφοσίωσή του στον μαρξισμό και γίνεται ευρύτερος φορέας της Κεντροαριστεράς.
1966-1969. Συμμετέχει στην κυβέρνηση ως μικρότερος εταίρος, κάτι που επαναλήφθηκε τις περιόδους 2005-2009 και 2013-2021.
1969-1982. Kυβερνά για πρώτη φορά ως το μεγαλύτερο κόμμα, κάτι που συνέβη πάλι την περίοδο 1998-2005, αλλά και από το 2021 έως σήμερα.