«Δώσε μου τα F-16 για να εγκρίνω την ένταξη της Σουηδίας». «Οχι, να εγκρίνεις πρώτα την ένταξη της Σουηδίας και μετά θα μπορέσουμε να κάνουμε μια σοβαρή συζήτηση για τα F-16». Κάπως έτσι περιγράφουν τον πρόσφατο, αδιέξοδο διάλογο μεταξύ του Αμερικανού προέδρου Μπάιντεν και του νεοεκλεγέντος Τούρκου προέδρου Ερντογάν, πηγές στην Ουάσιγκτον, οι οποίες δίνουν έμφαση στην εγγενή δυσκολία υποχώρησης των δύο ηγετών από τις προαναφερθείσες θέσεις.
Για τον Μπάιντεν δεν είναι μόνο η –απολύτως αναγκαία– διεύρυνση της Συμμαχίας που διακυβεύεται. Είναι η ίδια αξιοπιστία της Αμερικής, η οποία μέσα σε ένα άκρως ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον μοιάζει ανήμπορη να μπορεί να διαχειριστεί «τα του νατοϊκού οίκου της» και να δώσει τέλος στον πρωτοφανή εκβιασμό του συμμάχου της.
Και αυτή η δυσχερής θέση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα προκαλεί πραγματική οργή στο Κογκρέσο. Για τον Ερντογάν, από την άλλη, η Σουηδία είναι το πιο πολύτιμο διαπραγματευτικό χαρτί που έχει πέσει στα χέρια του τα τελευταία χρόνια. Προφανώς δεν προτίθεται να το κάψει χωρίς να πάρει ουσιαστικά ανταλλάγματα.
Στόχος, μία συνάντηση
Το ζήτημα αυτό, που εν πολλοίς θα καθορίσει τις σχέσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Aγκυρας προσεχώς, ο Ερντογάν θέλει να το διαπραγματευθεί μέσα στον Λευκό Οίκο. Ολόκληρος ο τουρκικός μηχανισμός που δραστηριοποιείται στην Ουάσιγκτον δουλεύει νυχθημερόν για την εξασφάλιση μιας συνάντησης στο Οβάλ Γραφείο, κατά την οποία, όπως εκτιμάται, ο Τούρκος πρόεδρος, εκμεταλλευόμενος το ενισχυμένο προφίλ του, θα επιχειρήσει να πουλήσει την εικόνα του ισότιμου εταίρου και όχι του απλού νατοϊκού συμμάχου.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι αν δούμε να ανακοινώνεται μια τέτοια συνάντηση μέσα στο καλοκαίρι θα σημαίνει ότι οι προκαταρκτικές συνομιλίες, είτε για το ένα είτε για το άλλο ζήτημα, έχουν προχωρήσει αρκετά.
Είναι βέβαιο πως, εάν σε ένα υποθετικό σενάριο η Αγκυρα ενέκρινε χωρίς εκβιασμούς και προϋποθέσεις την ένταξη της Σουηδίας πριν από τη σύνοδο του Ιουλίου, το κλίμα στο Κογκρέσο θα άλλαζε αισθητά υπέρ της. Επειδή, όμως, κανείς δεν περιμένει να συμβεί κάτι τέτοιο, ο πρόεδρος Μπάιντεν εξακολουθεί να μην μπορεί να υποσχεθεί τίποτα στον Ερντογάν χωρίς την έγκριση των αρμοδίων επιτροπών.
Αδιέξοδος για την ώρα ο διάλογος μεταξύ των δύο προέδρων, οι οποίοι έχουν εγγενή δυσκολία υποχώρησης από τις θέσεις τους.
Σειρά όρων
Εγκριση η οποία δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη ακόμη και αν δοθεί το πράσινο φως για τη Σουηδία. Και αυτό, διότι ισχυροί παράγοντες στο Κογκρέσο, όπως ο πρόεδρος της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας Ρόμπερτ Μενέντεζ, ο αντιπρόεδρος Τζιμ Ρις και ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Βουλής Γκρέγκορι Μικς, έχουν με σαφήνεια θέσει μια σειρά από όρους προκειμένου να βάλουν την υπογραφή τους στην πώληση και αναβάθμιση των μαχητικών αεροσκαφών.
Η Σουηδία είναι μόνο ένας από αυτούς τους όρους. Οι υπόλοιποι που έχουν να κάνουν, μεταξύ άλλων, με τους S-400, την επιθετικότητα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, τους Κούρδους συμμάχους και τη Συρία και τα ανθρώπινα δικαιώματα στο εσωτερικό της χώρας, εκτιμάται πως ούτως ή άλλως δεν πρόκειται να εκπληρωθούν από τη νέα τουρκική κυβέρνηση.
Και μπορεί ο Ερντογάν με την τόσο νωπή λαϊκή εντολή και τον αέρα της νίκης να αισθάνεται ότι έχει όλο τον χρόνο με το μέρος του, όμως στην πραγματικότητα έχει μόνο λίγους μήνες.
Από το φθινόπωρο και μετά, ο υποψήφιος για την προεδρία Μπάιντεν θα κινείται σε προεκλογικούς ρυθμούς και θα έχει ελάχιστο χρόνο να ασχοληθεί μαζί του. Και κυρίως, καμία απολύτως διάθεση να προκαλέσει κρίση στις σχέσεις του με το Κογκρέσο ή ακόμη και με την ισχυρή ελληνοαμερικανική κοινότητα προεκλογικά, για τα F-16.
Στο μεταξύ, υπήρξε τηλεφωνική συνομιλία του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν με τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου με αφορμή τη νίκη στις εκλογές. Σύμφωνα με το πρακτορείο Ανατολή, συζήτησαν τον μηχανισμό στρατηγικής συνεργασίας των δύο χωρών, αλλά και την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.