Με τον εκλογικό κύκλο στην Τουρκία να έχει πλέον ολοκληρωθεί, οι ισχυροί δυτικοί σύμμαχοι της χώρας θεωρούν ότι έχει έρθει η ώρα για να άρει ο Ταγίπ Ερντογάν το βέτο για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, κάτι που θα μπορούσε να συμβάλει στη βελτίωση των σχέσεών του με την κυβέρνηση Μπάιντεν και άλλους δυτικούς εταίρους του.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο τέλος διήμερης συνόδου των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, που έλαβε χώρα στο Oσλο της Νορβηγίας, ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας ανακοίνωσε την πρόθεσή του να μεταβεί σύντομα στην Aγκυρα προκειμένου να εξασφαλίσει ότι η ένταξη της Σουηδίας θα επικυρωθεί στην προσεχή σύνοδο κορυφής, η οποία θα πραγματοποιηθεί στο Βίλνιους της Λιθουανίας τον επόμενο μήνα. Ο Γενς Στόλτενμπεργκ σημείωσε ότι «η Σουηδία έκανε αυτό που έπρεπε», θεσπίζοντας νέα νομοθεσία για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, επομένως «έχει έρθει η ώρα ώστε να επικυρωθεί (από την Τουρκία) η ένταξή της».
Τον περασμένο Μάρτιο η Αγκυρα έδωσε το πράσινο φως για την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, αλλά διατήρησε το βέτο για την περίπτωση της Σουηδίας, υποστηρίζοντας ότι δεν είχε κάνει όσα πρέπει για την αντιμετώπιση της δράσης «τρομοκρατικών» οργανώσεων στο έδαφός της, εννοώντας κατά κύριο λόγο τις οργανώσεις των Κούρδων και το δίκτυο του εξόριστου στις ΗΠΑ ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν. Εκτός από την Τουρκία, και η Ουγγαρία δεν έχει ακόμη επικυρώσει τη σουηδική ένταξη, αν και η κυβέρνηση του Βίκτορ Ορμπαν δεν έχει εξηγήσει δημοσίως τους λόγους γι’ αυτή την καθυστέρηση.
«Τώρα που οι τουρκικές εκλογές έχουν τελειώσει, είναι σημαντικό η Τουρκία να προχωρήσει με τη διαδικασία επικύρωσης», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Φινλανδίας Πέκα Χααβίστο, η χώρα του οποίου κατέθεσε αίτηση ένταξης στο ΝΑΤΟ μαζί με τη γειτονική της χώρα, στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. «Υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες ότι η σουηδική σημαία θα κυματίζει στο Βίλνιους», δήλωσε από την πλευρά του ο Λιθουανός υπουργός Εξωτερικών, Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις.
Αμεση ένταξη ζητεί ο Ζελένσκι, παρότι αρκετές ευρωπαϊκές χώρες θεωρούν άκαιρο το ζήτημα όσο διαρκεί ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Η Αγκυρα θέλει να εξασφαλίσει ανταλλάγματα για την ένταξη της Σουηδίας, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει το αίτημά της προς την Ουάσιγκτον για αναβάθμιση των αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών F-16 που διαθέτει η τουρκική αεροπορία. Τα δύο θέματα συζητήθηκαν μεταξύ του Ταγίπ Ερντογάν και του Τζο Μπάιντεν την περασμένη Δευτέρα, όταν ο Αμερικανός πρόεδρος τηλεφώνησε στον Τούρκο ομόλογό του προκειμένου να τον συγχαρεί για τη νωπή εκλογική νίκη του. Χθες ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν δήλωσε από το Οσλο ότι η σουηδική ένταξη και τα τουρκικά F-16 είναι «διακριτά θέματα», αλλά έσπευσε να προσθέσει ότι «είναι και τα δύο ζωτικής σημασίας για την ευρωπαϊκή ασφάλεια» και πρέπει να επιλυθούν σύντομα, αναγνωρίζοντας εμμέσως ότι το μεγάλο παζάρι βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Το δεύτερο μεγάλο θέμα στη διήμερη σύνοδο του Οσλο ήταν το αίτημα της Ουκρανίας για ένταξη στη Συμμαχία. Ο Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι «η Μόσχα δεν έχει δικαίωμα βέτο» αναφορικά με την ουκρανική υποψηφιότητα, αλλά δεν έδωσε ένα καθαρό χρονοδιάγραμμα, αρκούμενος στην αόριστη διατύπωση ότι «σήμερα εστιάζουμε στο πώς μπορούμε να φέρουμε την Ουκρανία πιο κοντά στο ΝΑΤΟ, όπου ανήκει». Στο ίδιο μήκος κύματος ο Αντονι Μπλίνκεν δήλωσε ότι «η προσέγγιση της Ουκρανίας με το ΝΑΤΟ θα συζητηθεί στην επόμενη σύνοδο κορυφής» του Βίλνιους και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν «πλήρως δεσμευμένες για την ενίσχυση των σχέσεων» ανάμεσα στο Κίεβο και τις Βρυξέλλες.
Ωστόσο, αρκετές χώρες- μέλη, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από τις ισχυρότερες, τόνισαν ότι θα ήταν εξαιρετικά επικίνδυνο να τεθεί ζήτημα ένταξης της Ουκρανίας όσο διαρκεί ο πόλεμος με τη Ρωσία. «Η πολιτική ανοικτών θυρών του ΝΑΤΟ ισχύει, αλλά την ίδια στιγμή είναι σαφές ότι δεν μπορούμε να δεχθούμε νέα μέλη που διεξάγουν πόλεμο», δήλωσε η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών, Αναλένα Μπέρμποκ.
Αλλά και ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας Πέτερ Σιζάρτο δήλωσε ότι η χώρα του, η οποία διατηρεί καλές σχέσεις με τη Ρωσία, δεν θα δεχθεί να περιληφθεί η ουκρανική υποψηφιότητα στην ημερήσια διάταξη της συνόδου του Βίλνιους. «Οφείλουμε να είμαστε ξεκάθαροι σε αυτό το ζήτημα: η ένταξη στο ΝΑΤΟ μιας χώρας που βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση δεν μπορεί να περιληφθεί στην ατζέντα», δήλωσε ο επικεφαλής της ουγγρικής διπλωματίας.
Υπό διάλυση η τουρκική αντιπολίτευση
Τα τελικά, επίσημα αποτελέσματα των εκλογών της περασμένης Κυριακής ανακοίνωσε χθες το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο της χώρας, επιβεβαιώνοντας την επανεκλογή του Ταγίπ Ερντογάν με ποσοστό 52,18% έναντι 47,82% του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Σύμφωνα με ρεπορτάζ τουρκικών Μέσων, ο Ερντογάν θα ορκιστεί αύριο Σάββατο και αμέσως μετά θα ανακοινώσει το νέο υπουργικό συμβούλιο (η θέση του πρωθυπουργού έχει καταργηθεί με συνταγματική αναθεώρηση). Τα ίδια ρεπορτάζ προεξοφλούν ότι ο πρώην ΥΠΟΙΚ Μεχμέτ Σιμσέκ, ένας άνθρωπος που εμπνέει εμπιστοσύνη στις αγορές, θα αναλάβει τα ηνία στο πεδίο της οικονομίας, πράγμα που ίσως προοιωνίζεται στροφή προς πιο ορθόδοξες πολιτικές. Στο μεταξύ, ο εξακομματικός συνασπισμός της αντιπολίτευσης εμφανίζει σημάδια διάλυσης. Ο Ουγκούρ Ποϊράζ, γ.γ. του ακροδεξιού κόμματος iYi, που είχε συστρατευθεί με τον Κιλιτσντάρογλου, δήλωσε ότι «όλες οι συμμαχίες είναι εκλογικές κι όταν οι εκλογές τελειώνουν, οι συμμαχίες διαλύονται». Παράλληλα, ο φυλακισμένος πρώην ηγέτης του φιλοκουρδικού κόμματος HDP Σελαχατίν Ντεμιρτάς δήλωσε ότι αποχωρεί από την ενεργό πολιτική, εξέφρασε απογοήτευση για την εκλογική συρρίκνωση του κόμματος και άσκησε κριτική στη σημερινή ηγεσία του γιατί τον εμπόδισε να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για την προεδρία, προτιμώντας να στηρίξει τον Κιλιτσντάρογλου.