Το κυβερνών κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) της Πολωνίας έχει εξαπολύσει βιτριολική εκστρατεία κατά της βραβευμένης σκηνοθέτιδας Ανιέσκα Χόλαντ.
Αφορμή για την εκστρατεία μίσους και τα «πυρά» κατά της Χόλαντ αποτέλεσε ταινία της η οποία επικεντρώνεται στον τρόπο με τον οποίο η χώρα αντιμετωπίζει τους μετανάστες που προσπαθούν να εισέλθουν στη χώρα, περνώντας τα σύνορά της με τη Λευκορωσία.
Το προεκλογικό κλίμα είναι εκρηκτικό, λίγες εβδομάδες πριν από τις προγραμματισμένες για τις 15 Οκτωβρίου εθνικές κάλπες. Η Χόλαντ δέχεται υβριστικές επιθέσεις από τον ηγέτη του PiS Γιάροσλαβ Καζίνσκι, τον πρόεδρο, τον πρωθυπουργό, τον υπουργό Δικαιοσύνης και άλλους κορυφαίους αξιωματούχους της χώρας.
Πλέον, πληρώνει ιδιωτική εταιρεία ασφαλείας για να την προστατεύσει. Σε μία από τις πιο καυστικές επιθέσεις, ο Πολωνός πρόεδρος Αντρέι Ντόυντα χαρακτήρισε την ταινία της «αντιπολωνική».
Αναφέρθηκε δε σε διαμαρτυρία της ένωσης συνοριοφυλάκων που φέρεται να κατήγγειλε τους ανθρώπους που παρακολουθούσαν την ταινία, χρησιμοποιώντας σύνθημα της αντίστασης του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου για Πολωνούς που παρακολουθούσαν ταινίες της ναζιστικής προπαγάνδας: «Μόνο γουρούνια κάθονται στις αίθουσες».
Στην κόψη του ξυραφιού
Η επίθεση κατά της Χόλαντ έχει πολιτική διάσταση για το εθνικιστικό, συντηρητικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη, το οποίο βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού ενόψει των εκλογών, όπου διεκδικεί άνευ προηγουμένου, τρίτη θητεία στην εξουσία.
Υπόσχεται να κρατήσει τους Πολωνούς ασφαλείς από «εξωτερικές απειλές», αναφέρει, υπονοώντας τους μετανάστες.
Η ταινία της Χόλαντ «Πράσινα σύνορα» ασκεί κριτική στην «πατριωτική» αντίληψη της κυβέρνησης ότι η Πολωνία έχει πάντα δίκιο.
The Green Border – Clip [subtitled]https://t.co/uPJu4dnJR4#TheGreenBorder #TheGreenBorderTrailer #BehiDjanatiAtai #AgataKulesza #MajaOstaszewska #Trailers #Trailer #GAWBYcom pic.twitter.com/keQCXnJfHH
— GAWBY.com (@GAWBYcom) September 20, 2023
Η ταινία
Η μυθοπλαστική ασπρόμαυρη ταινία παρακολουθεί ανθρώπους από τη Συρία και το Αφγανιστάν που προσπαθούν να εισέλθουν στην Πολωνία μέσα από τα πυκνά δάση κατά μήκος των συνόρων με τη Λευκορωσία.
Παράλληλα, παρακολουθεί ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που επιδιώκουν να τους βοηθήσουν, καθώς και Πολωνούς αξιωματικούς που αντιμετωπίζουν ηθικό δίλημμα ως προς το πώς θα πρέπει να τους αντιμετωπίσουν.
Περιγράφει το φονικό «παιχνίδι» γάτας και ποντικού, όπου άνθρωποι οδηγούνται στα σύνορα από τις δυνάμεις της Λευκορωσίας, αλλά στη συνέχεια απωθούνται πίσω από τους Πολωνούς συνοριοφύλακες, οι οποίοι αρνούνται να δεχτούν το αίτημά τους για άσυλο – κάτι που συνιστά παραβίαση των διεθνών κανόνων.
Στη συνέχεια εγκλωβίζονται σε δάση και συχνά παγωμένους από το κρύο βάλτους.
Το «κατηγορητήριο»
Η ταινία της Χόλαντ κέρδισε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας νωρίτερα αυτόν τον μήνα και έχει λάβει εξαιρετικές κριτικές.
Οχι από την πολωνική κυβέρνηση, τα περισσότερα μέλη της οποίας της επιτέθηκαν χωρίς να την έχουν δει.
Ο Καζίνσκι χαρακτήρισε την ταινία «ντροπιαστική, αποκρουστική, αηδιαστική» και είπε ότι η 74χρονη Χόλαντ διδάσκει τους ανθρώπους να μισούν την ίδια τους τη χώρα.
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι έκανε λόγο για μία «συλλογή ξεδιάντροπων ψεμάτων».
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Ζμπίγκνιου Ζιόμπρο συνέκρινε τη Χόλαντ με τον επικεφαλής της ναζιστικής προπαγάνδας Τζόζεφ Γκέμπελς.
«Οι Σοβιετικοί και οι ναζί χρησιμοποιούσαν ταινίες προπαγάνδας για να καταστρέψουν την εικόνα της Πολωνίας και των Πολωνών», είπε και επιτέθηκε στη Χόλαντ επειδή ο πατέρας της ήταν κομμουνιστής.
Η Χόλαντ απείλησε να τον μηνύσει, ενώ ο Ζιόμπρο απάντησε ότι προτίθεται να ζητήσει συγγνώμη.
Δεξιός πολιτικός δημοσίευσε τα ονόματα των ηθοποιών της ταινίας και τους συνέκρινε με τρεις Πολωνούς ηθοποιούς του πολέμου που συνεργάστηκαν με τους ναζί – ένας από τους οποίους εκτελέστηκε από τις δυνάμεις της αντίστασης.
Ο Μπλάζεϊ Πομπόζι, αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, απαίτησε την περασμένη εβδομάδα από τους κινηματογράφους που προβάλλουν την ταινία της Χόλαντ να παρουσιάζουν προηγουμένως σύντομο προειδοποιητικό σποτ της κυβέρνησης.
Οι περισσότεροι υπεύθυνοι των κινηματογραφικών αιθουσών αρνήθηκαν.
Η Χόλαντ, δημιουργός και της ταινίας «Europa Europa» το 1990 με πρωταγωνιστή μικρό Εβραίο που αποφεύγει το Ολοκαύτωμα εντασσόμενος στη χιτλερική νεολαία, δήλωσε την έκπληξή της για την κυβερνητική οργή.
Παράλληλα τόνισε σε συνεντεύξεις της σε διεθνή Μέσα πως δεν σκόπευε η πρεμιέρα της ταινίας να «πέσει» στην προεκλογική περίοδο.
Προσέλευση θεατών και… ψηφοφόρων
Οι επιθέσεις στα «Πράσινα σύνορα» δεν απέτρεψαν το κοινό από το να προσέλθει στις αίθουσες. Περισσότεροι από 137.000 θεατές προσήλθαν το Σαββατοκύριακο της πρεμιέρας, οι περισσότεροι συγκριτικά με κάθε άλλη πολωνική παραγωγή φέτος.
Το κυβερνών κόμμα, με τις επιθέσεις στη Χόλαντ, δεν αποσκοπεί φυσικά στο να κρατήσει τον κόσμο μακριά από τις κινηματογραφικές αίθουσες. Επιδιώκει να μειώσει τις «διαρροές» ψήφων προς το ακροδεξιό κόμμα Συνομοσπονδία.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει εδώ και καιρό ότι η πίεση των μεταναστών στα σύνορα με τη Λευκορωσία αποτελεί στοιχείο «υβριδικού πολέμου» που διεξάγεται κατά της Πολωνίας από τη Λευκορωσία, στενό «φίλο» της Ρωσίας.
Η Πολωνία έχει τοποθετήσει χιλιάδες αστυνομικούς και στρατιώτες κατά μήκος των συνόρων και έχει κατασκευάσει φράχτη για να κρατήσει τους ανθρώπους εκτός.
Σε δημοψήφισμα που θα διεξαχθεί παράλληλα με τις εκλογές, το PiS θα ρωτήσει τους ψηφοφόρους: «Υποστηρίζετε την εισδοχή χιλιάδων παράνομων μεταναστών από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική;».
Ομως, εκκολαπτόμενο σκάνδαλο δωροδοκιών έναντι βίζας, καθώς και η είδηση ότι η Πολωνία έχει εκδώσει εκατοντάδες χιλιάδες άδειες εργασίας σε άτομα από την Αφρική, τη Μέση Ανατολή και την Ασία έχει φέρει το PiS σε δύσκολη θέση.
Ο Συνασπισμός των Πολιτών, υπό την ηγεσία του πρώην πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ, προειδοποιεί ότι η κυβέρνηση «ανοίγει τις πόρτες της Πολωνίας σε μουσουλμάνους μετανάστες».
Δεν είναι σαφές αν ο ντόρος για την ταινία θα έχει πραγματικό αντίκτυπο στις εκλογές. Νέα δημοσκόπηση της IBRIS διαπιστώνει ότι σχεδόν οι μισοί Πολωνοί θεωρούν πως η φασαρία δεν θα επηρεάσει το αποτέλεσμα. Το 16,2% των πολιτών θεωρούν πως θα ευνοήσει την αντιπολίτευση και το 10,7% πως θα ενισχύσει το PiS.
Η μεταναστευτική κρίση
Σε κάθε περίπτωση, η διέξοδος από τη μεταναστευτική κρίση θα εξακολουθήσει να αποτελεί μεγάλο ζητούμενο και μετά τις εκλογές.
Ομάδες ακτιβιστών τονίζουν πως τουλάχιστον 49 άνθρωποι έχουν χάσει της ζωή τους και 200 αγνοούνται από τότε που ξεκίνησε η κρίση στα σύνορα το 2021, ενώ τονίζουν πως πολλοί εξακολουθούν να πεθαίνουν στα σύνορα μέχρι σήμερα.
Ενας από τους χαρακτήρες της ταινίας είναι συνοριοφύλακας. «Θεωρώ τους συνοριοφύλακες επίσης θύματα, έχουν αναγκαστεί να παραβιάσουν τον νόμο και να κάνουν πράγματα για τα οποία δεν έχουν εκπαιδευτεί», ανέφερε η Χόλαντ σε πρόσφατη συνέντευξή της.
Ο Πολωνός πρόεδρος Αντρέι Ντούντα σχολίασε ότι θα ήταν προτιμότερο να έχει γυριστεί ταινία για την πολωνική απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία. Ανέφερε χαρακτηριστικά: «Εκατομμύρια Πολωνοί άνοιξαν τις καρδιές τους και καλωσόρισαν τους Ουκρανούς στα σπίτια τους. Πώς αισθάνονται αυτοί οι άνθρωποι σήμερα όταν βλέπουν ότι μία διάσημη σκηνοθέτιδα, αντί να γυρίσει ταινία για τους Πολωνούς που ανοίγουν τις καρδιές τους… γυρίζει ταινία που συκοφαντεί τους Πολωνούς και την Πολωνία;».
Στο τέλος της ταινίας γίνεται η ρητή σύγκριση μεταξύ των δύο προσφυγικών κρίσεων και της διαφορετικής υποδοχής που επιφυλάχθηκε στους Ουκρανούς και στον πολύ μικρότερο αριθμό προσφύγων από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή στα σύνορα.
Με πληροφορίες από Reuters, AP, Guardian, Politico
