Τουλάχιστον 17 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ δεκάδες αγνοούνται από την καταστροφική κακοκαιρία «Μπόρις» που σάρωσε την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Με τους μετεωρολόγους να εκτιμούν ότι η πλήρης έκταση των ζημιών είναι συγκρίσιμη –αν όχι μεγαλύτερη– με τις καταστροφές του 1997 και του 2013 στην Κεντρική Ευρώπη, οι χώρες που επλήγησαν περισσότερο από τις ακραίες βροχοπτώσεις είναι η Πολωνία, η Ρουμανία, η Αυστρία, η Τσεχική Δημοκρατία και η Ουγγαρία.
Στην Πολωνία, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, καθώς οι καταστροφές στις περιοχές νοτιοδυτικά της χώρας είναι εκτεταμένες. Οι κάτοικοι στην πόλη Nysa αγωνίζονται για δεύτερη ημέρα να προστατεύσουν τα σπίτια τους από τα ορμητικά νερά, ενώ σύμφωνα με τα όσα μετέδωσε το τοπικό κανάλι TVN24, ασθενείς από ένα τοπικό νοσοκομείο, συμπεριλαμβανομένων εγκύων γυναικών, χρειάστηκε να απομακρυνθούν από το νοσοκομείο.
Την ίδια στιγμή οι αεροφωτογραφίες από την πόλη Klodzko δείχνουν το μέγεθος της καταστροφής, όπου η κατάρρευση ενός φράγματος είχε ως αποτέλεσμα ολόκληρη η πόλη να βυθιστεί κάτω από νερό και δύο γέφυρες να καταρρεύσουν. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρακτορείο Ειδήσεων PAP η στάθμη του νερού στην πόλη φτάνει το 1,5 μέτρο, ενώ ο πολωνικός στρατός κλήθηκε να συνδράμει απομακρύνοντας περισσότερους από 2.600 ανθρώπους.
Στην άλλη άκρη των συνόρων, στη Τσεχική Δημοκρατία, χιλιάδες κάτοικοι έμειναν χωρίς ζεστό νερό και ηλεκτρικό ρεύμα, αφού οι αρχές έκλεισαν τα εργοστάσια θέρμανσης. Στην πόλη Litovlje το 80% των κτιρίων έχει βυθιστεί, ενώ διακόπηκε και η σιδηροδρομική κυκλοφορία μεταξύ της Πολωνίας και της Τσεχικής Δημοκρατίας. Συνολικά οι πρωτοφανείς βροχοπτώσεις προκάλεσαν την υπερχείλιση ποταμών όπως ο Ελβας, ο Οντερ, ο Μοράβας και ο Σάλτσαχ, οδηγώντας σε εκτεταμένες πλημμύρες.
Σε περιοχές της Αυστρίας, τα συνολικά ύψη βροχής έφτασαν τα 30 εκατοστά, ενώ σε κάποια χωριά κοντά στις Αλπεις σημειώθηκαν έντονες χιονοπτώσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Ομοσπονδιακό Κρατίδιο του Τιρόλο καλύφθηκε από ένα μέτρο χιόνι –πρωτοφανές για Σεπτέμβριο– τη στιγμή που την προηγούμενη εβδομάδα ήταν καλοκαίρι.
«Πριν από μία εβδομάδα είχε 29 βαθμούς Κελσίου και ήμασταν στην πισίνα. Σήμερα το θερμόμετρο γράφει 2 βαθμούς Κελσίου και παίζουμε με το χιόνι», σημειώνει στην «Κ» η Ζακελίν, κάτοικος του Τιρόλο.
Καταστροφικό «καιρικό σάντουιτς»
Με τους μετεωρολογικούς σταθμούς να καταγράφουν ότι ορισμένες περιοχές δέχθηκαν περισσότερα από 150 λίτρα βροχόπτωσης ανά τετραγωνικό μέτρο, δηλαδή τρεις φορές περισσότερο από τον μέσο όρο για όσο υπολογίζεται να βρέξει όλο τον μήνα, ο λόγος που η κακοκαιρία «Μπόρις» ήταν τόσο καταστροφική οφείλεται ουσιαστικά σε ένα «καιρικό «σάντουιτς».
Οπως εξηγεί στην «Κ» ο Σταύρος Ντάφης, φυσικός – μετεωρολόγος και συνεργάτης στα meteo.gr, climatebook.gr και στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, οι ψυχρές αέριες μάζες από τον Βορρά αναμείχθηκαν με τις θερμές γεμάτο υγρασία αέριες μάζες από τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα, σχηματίζοντας το φαινόμενο της «Ψυχρής Λίμνης».
«Ουσιαστικά και εδώ είχαμε μία πολύ ψυχρή αέρια μάζα που στάθηκε ακριβώς πάνω από πολύ θερμές, ασταθείς και υγρές αέριες μάζες. Το φαινόμενο αυτό είχε εκδηλωθεί και στην κακοκαιρία “Ντάνιελ” πέρσι όπως και στην “Εlias”, δίνοντας μεγάλα ύψη βροχής», σημειώνει.
Στην ερώτηση τι διαφορετικό συνέβη στην κακοκαιρία «Μπόρις» και επηρεάστηκαν τόσα πολλά ευρωπαϊκά κράτη, ο κ. Ντάφης προσθέτει πως αυτή τη φορά το φαινόμενο της «Ψυχρής Λίμνης» δεν σημειώθηκε πάνω από τη θάλασσα με αποτέλεσμα να επηρεαστούν οι μεσογειακές χώρες, καθώς το σύστημα εκδηλώθηκε πάνω από την ξηρά.
Η κλιματική αλλαγή κάνει πιο σφοδρά τα φαινόμενα
Ωστόσο φαίνεται πως τα συγκεκριμένα καιρικά φαινόμενα βαίνουν εντονότερα τα τελευταία χρόνια, προκαλώντας περισσότερες καταστροφές απ’ ό,τι στο παρελθόν. Μετεωρολόγοι από διάφορες χώρες της Ευρώπης σε σημερινή έκθεσή τους αναφέρουν πως οι καταιγίδες που λαμβάνουν χώρα στην Κεντρική Ευρώπη τα τελευταία χρόνια δίνουν βροχοπτώσεις κατά 20% πιο αυξημένες σε ένταση συγκριτικά με το παρελθόν.
Εν προκειμένω οι ειδικοί ερμηνεύουν την καταιγίδα «Μπόρις» ως ένα πρωτοφανές γεγονός κυρίως εξαιτίας της απίστευτα μεγάλης ποσότητας βροχής, ενώ αποδίδουν τα χαρακτηριστικά της στην ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή. Το ίδιο προκύπτει και από την ανάλυση μιας εκδήλωσης ισχυρών βροχοπτώσεων του 2021 στην Ευρώπη, κατά την οποία έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 200 άνθρωποι. Σε αυτή διαπιστώθηκε ότι η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή αύξησε την πιθανότητα και την ένταση αυτών των γεγονότων στην περιοχή.
Οι καταιγίδες που λαμβάνουν χώρα στην Κεντρική Ευρώπη τα τελευταία χρόνια δίνουν βροχοπτώσεις κατά 20% πιο αυξημένες σε ένταση συγκριτικά με το παρελθόν.
«Ακόμη και μία μικρή αύξηση της έντασης των φαινομένων λόγω της κλιματικής αλλαγής μπορεί να προκαλέσει πολλές αλλαγές. Είδαμε άλλωστε πως αρκετά ιστορικά γεφύρια που είχαν αντέξει τέτοιες κακοκαιρίες στο παρελθόν, τώρα κατέρρευσαν. Από αυτό αποδεικνύεται πως πολλές υποδομές πρέπει να βελτιωθούν ώστε να αντέξουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής», καταλήγει ο κ. Ντάφης.
*Κεντρική Φωτογραφία: Climatebook.gr