«Εγκωμιασμός» τρομοκρατικής οργάνωσης στην Τουρκία
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 17.12.2013, Yavuz et Yaylali κατά Τουρκίας)
Μετά τη θανάτωση 17 μελών του Μαοϊκού Κομμουνιστικού Κόμματος (παράνομη ένοπλη οργάνωση), οι προσφεύγουσες έλαβαν μέρος σε διαδήλωση, όπου κυριαρχούσαν συνθήματα κατά της βίας των δυνάμεων ασφαλείας. Συνελήφθησαν και οι δύο και κρατήθηκαν προσωρινά. Οταν αφέθηκαν ελεύθερες, η εξ αυτών Yavuz έλαβε μέρος σε άλλη διαδήλωση όπου ανέγνωσε κείμενό της, παραπονούμενη για τα μέτρα κράτησης της ίδιας, καθώς και άλλων διαδηλωτών. Ο εισαγγελέας, τον Φεβρουάριο του 2007, απήγγειλε κατηγορίες και οι προσφεύγουσες καταδικάστηκαν σε φυλάκιση 10 και 20 μηνών αντίστοιχα, για εγκωμιασμό τρομοκρατικής οργάνωσης. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι η ποινική καταδίκη των προσφευγουσών δεν ανταποκρινόταν σε μια «επιτακτική κοινωνική ανάγκη». Η φύση και η βαρύτητα των ποινών που επιβλήθηκαν πρέπει επίσης να κριθούν ως μέτρο δυσανάλογο, αφού σε μια δημοκρατική πολιτεία πρέπει να είναι ανεκτή η αντίθετη κριτική σε πράξεις που τελούν δημόσιες αρχές και ιδίως όταν αναφέρονται σε προστασία της ζωής που προστατεύεται από το άρθρο 2 της ΕΣΔΑ. Δέχθηκε λοιπόν ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ (ελευθερία έκφρασης) και υποχρέωσε την Τουρκία να πληρώσει ποσό 13.750 ευρώ σε καθεμιά από τις προσφεύγουσες για χρηματική ικανοποίηση και ποσό 3.265 ευρώ για τα έξοδά τους.
Προσφυγή για μη συμμόρφωση σε αποφάσεις του ΣτΕ περί προαγωγής διπλωμάτη
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 19.12.13, Γαλανόπουλος κατά Ελλάδας)
Ο προσφεύγων υπηρετεί στη διπλωματική μας υπηρεσία. Παραλειφθείς σε προαγωγές για τον βαθμό του «πληρεξούσιου υπουργού», προσέφυγε στο ΣτΕ και ζήτησε την ακύρωση της παράλειψής του, την οποία και πέτυχε. Η διοίκηση, παρά ταύτα, με νέα κρίση εξακολουθούσε να τον παραλείπει από την προαγωγή. Επί δεκαετία ο προσφεύγων κάθε φορά πετύχαινε και πάλι την ακύρωση της παράλειψής του από τις προαγωγές και τελικά προήχθη το 2011. Παραπονείται ότι η διοίκηση δεν συμμορφώθηκε επί σειρά ετών, κατ’ επανάληψη με αποφάσεις του ΣτΕ και έτσι παραβιάστηκε σε βάρος του η αρχή της δίκαιης δίκης που εγγυάται το άρθρ. 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εκτιμά ότι με τις δικαστικές αποφάσεις του ΣτΕ του 2011 και του Διοικητικού Εφετείου Αθήνας (αποζημίωση), οι εθνικές αρχές αναγνώρισαν και επανόρθωσαν την παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ και συνεπώς ο προσφεύγων δεν έχει πλέον την ιδιότητα του «θύματος» παραβίασης και απορρίπτει την προσφυγή.
Ελευθερία έκφρασης και προσβολές της τιμής
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 19.12.13, Μίκα κατά Ελλάδας)
Η αιτούσα είναι δημοτική σύμβουλος Νιγρίτας και το 2006 δημοσίευσε ένα άρθρο σε εφημερίδα που ασκούσε κριτική στον δήμαρχο για ευνοιοκρατία κατά την πρόσληψη ορισμένων δημοτικών υπαλλήλων. Ο δήμαρχος προσέφυγε στα ποινικά δικαστήρια και πέτυχε την καταδίκη της σε φυλάκιση επτά μηνών με αναστολή και σε χρηματική ικανοποίηση 50 ευρώ. Η προσφεύγουσα παραπονείται ότι παραβιάστηκε η ελευθερία έκφρασής της που προστατεύει το άρθρο 10 της ΕΣΔΑ.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εκτιμά ότι το επίμαχο άρθρο αναφερόταν στην περιοχή της πολιτικής αντιπαράθεσης και ότι ο δήμαρχος, παρόλο που δεν κατονομαζόταν, ευχερώς προέκυπτε ότι τον αφορούσε το άρθρο. Σχετικά με την αναλογικότητα της κύρωσης, το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η φύση και η βαρύτητα των ποινών λαμβάνονται επίσης υπόψη για την εκτίμηση της αναλογικότητας. Κρίνεται στη συγκεκριμένη περίπτωση ότι η επιβολή ποινής δεν υπήρξε αναλογική και μέσα στο πλαίσιο της εκτίμησης σ’ αυτό τον τομέα, οι εθνικές αρχές απέτυχαν να εκπληρώσουν το καθήκον τους να διατηρήσουν μια ισορροπία μεταξύ των αντιτιθέμενων συμφερόντων. Δέχεται την προσφυγή, αλλά δεν επιδικάζει αποζημίωση, διότι μόνη η αποδοχή της προσφυγής συνιστά πλήρη ικανοποίηση της προσφεύγουσας.
Μη εξέταση ανήλικου θύματος σε ποινική διαδικασία
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 9.12.13, Rosin κατά Εσθονίας)
Ο προσφεύγων καταδικάστηκε για βιασμό, διότι υποχρέωσε σε στοματικό σεξ δύο αγόρια 11 και 17 ετών αντίστοιχα, αφού πρώτα τα μέθυσε με αλκοόλ. Τα δικαστήρια στηρίχτηκαν για την καταδίκη του σε βιντεοσκόπηση της κατάθεσης του νεότερου σε ηλικία παιδιού που πραγματοποιήθηκε την επομένη του συμβάντος από αστυνομικό προανακριτή. Τα δικαστήρια άκουσαν επίσης και το μεγαλύτερο από τα παιδιά, το οποίο δεν θυμόταν τίποτε λόγω της μέθης του. Εξέτασαν επίσης συγγενείς του μικρότερου παιδιού. Ο προσφεύγων παραπονείται ότι η καταδίκη του βασίστηκε κυρίως στην κατάθεση του μικρότερου θύματος, στο οποίο όμως δεν του δόθηκε η ευκαιρία να υποβάλει ερωτήσεις. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν αμφιβάλλει ότι τα εθνικά δικαστήρια ενήργησαν προς το συμφέρον του ανήλικου θύματος. Oμως, λαμβάνοντας υπόψη τη σπουδαιότητα της κατάθεσης του ανήλικου θεωρεί ότι η προβολή μόνη του βίντεο της κατάθεσης ήταν ανεπαρκής για να διασφαλιστούν τα δικαιώματα του προσφεύγοντος. Καταλήγει λοιπόν, κατά πλειοψηφία, στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρξε δίκαιη δίκη, κατά παράβαση του άρθρ. 6 παρ. 1 και 3 δ. Και υποχρεώνει την Εσθονία να πληρώσει στον προσφεύγοντα το ποσό των 5.200 ευρώ για χρηματική ικανοποίηση.
Ευθύνη του κράτους για την ποιότητα υπεράσπισης από τον δικηγόρο που διόρισε το δικαστήριο στον κατηγορούμενο
(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, απόφ. της 19.12.13, Siyrak κατά Ρωσίας)
Ο προσφεύγων παραπονείται ότι η δίκη του για βιασμό γυναίκας (για την πράξη καταδικάστηκε σε ποινή στερητική της ελευθερίας οκτώ ετών) δεν υπήρξε δίκαιη, διότι η δικηγόρος που διόρισε το κράτος δεν τον υποστήριξε αποτελεσματικά στα δικαστήρια και ιδίως ούτε άσκησε έφεση τον Μάρτιο του 2005, ούτε παραστάθηκε στο εφετείο τον Απρίλιο του 2005.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο παρατηρεί ότι ο προσφεύγων και στους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας είχε δικηγόρο διορισμένη από το κράτος και ότι αυτή δεν ήταν εμφανώς αναποτελεσματική. Το παράπονο του προσφεύγοντος περιορίζεται στην ενώπιον του εφετείου υπεράσπιση από τον δικηγόρο. Ηταν όμως τότε εμφανές στον προσφεύγοντα ότι έμεινε μόνος του και μπορούσε να ζητήσει την αναβολή για να διοριστεί άλλος δικηγόρος. Ενόψει όμως της βαρύτητας των συνεπειών που είχε η συγκεκριμένη κατηγορία για τον προσφεύγοντα, το εθνικό δικαστήριο θα μπορούσε να λάβει μέτρα για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής του υπεράσπισης. Συνεπώς, υφίσταται εν προκειμένω παραβίαση των εθνικών αρχών του άρθρου 6 παρ. 3 γ σε συνδυασμό με την παρ. 1 του ίδιου άρθρου της ΕΣΔΑ.
Σημ.: Βλ. σχετ. την απόφ. της 17.7.12, Radu Pop κατά Ρουμανίας.