Σε πείσμα των ελπίδων της τουρκικής αντιπολίτευσης, ο Ταγίπ Ερντογάν αποδείχθηκε, μέχρι τώρα, άτρωτος απέναντι στις θυελλώδεις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του περασμένου καλοκαιριού και «ανοξείδωτος» στις τοξικές αποκαλύψεις για το σκάνδαλο των δωροδοκιών που έπληξε το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), τον Δεκέμβριο του 2013. Από την περασμένη Δευτέρα, όμως, ο άνθρωπος που άλλαξε την όψη της Τουρκίας τα τελευταία 12 χρόνια, αντιμετωπίζει μια νέα πρόκληση: τον πολιτικό σεισμό που προκάλεσαν πολύκροτα ηχητικά ντοκουμέντα, τα οποία εμφανίστηκαν στο Διαδίκτυο και φέρουν τον Τούρκο πρωθυπουργό να εμπλέκεται προσωπικά στην υπόθεση του μαύρου πολιτικού χρήματος.
Τα εν λόγω ντοκουμέντα εμφανίζουν τον Ερντογάν να δίνει οδηγίες στον γιο του, Μπιλάλ, να «εξαφανίσει» μεγάλα χρηματικά ποσά από το σπίτι του ακριβώς τη 17η Δεκεμβρίου, την ημέρα που οι διωκτικές αρχές εξαπέλυαν ανθρωποκυνηγητό εναντίον των γιων τριών υπουργών και οικονομικών παραγόντων για το σκάνδαλο των δωροδοκιών. Μέσα σε μία ώρα, μετά την ανάρτηση των υποτιθέμενων τηλεφωνικών συνομιλιών, πάνω από ένα εκατομμύρια Τούρκοι είχαν επισκεφθεί την αντίστοιχη σελίδα του YouTube, μια πρώτη ένδειξη για την εκρηκτική δύναμη της αποκάλυψης.
«Ανήθικο μοντάζ»
Οπως ήταν αναμενόμενο, ο Τούρκος πρωθυπουργός κατήγγειλε την όλη υπόθεση ως προϊόν παράνομων υποκλοπών και «ανήθικου μοντάζ». Αντίθετα, ο αρχηγός της κεμαλικής αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, δήλωσε ότι οι περίφημες κασέτες είναι «αληθινές όσο το όρος Αραράτ» και κάλεσε τον Ερντογάν να παραιτηθεί «αν δεν θέλει να φύγει με το ελικόπτερο». Κάπως περισσότερο προσεκτικός, ο αρχηγός του εθνικιστικού κόμματος ΜΗΡ ζήτησε από τον Ερντογάν είτε να αποδείξει ότι πρόκειται για πλαστογράφηση, είτε να παραιτηθεί.
Δυσκολεύεται κανείς να πιστέψει ότι ο Ερντογάν, ένας πολιτικός που μόνο για αφέλεια δεν μπορεί να κατηγορηθεί –άλλωστε, έχει περάσει από τις φυλακές και την παρανομία, λόγω των διώξεων που υπέστη από το κεμαλικό «βαθύ κράτος»– θα μιλούσε με τόση απερισκεψία από το τηλέφωνο για ένα τόσο καυτό θέμα. Σε κάθε περίπτωση, εκείνο που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι το πολιτικό αποτέλεσμα των αποκαλύψεων. Αν δηλαδή η πλειονότητα των πολιτών πιστέψει πως «όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει φωτιά» ή αποδεχθεί την εκδοχή του Ερντογάν, ότι δηλαδή πρόκειται για άλλο ένα επεισόδιο στις προσπάθειες «πραξικοπηματικής» ανατροπής του.
Την εκδοχή αυτή υποστήριξε, μιλώντας στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΑΚΡ, ο Τούρκος πρωθυπουργός, καταγγέλλοντας ότι οι αντίπαλοί του καταφεύγουν σε παρόμοια, βρώμικα μέσα επειδή «ούτε τις εκλογές μπορούν να κερδίσουν, ούτε στρατιωτικό πραξικόπημα γίνεται». Οσο για τις αιχμές του περί «υπερατλαντικών κέντρων», αυτές προφανέστατα κατευθύνονται εναντίον του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ χότζα Φετουλάχ Γκιουλέν. Το θρησκευτικό τάγμα του Γκιουλέν, με την έντονη διείσδυση στη δικαιοσύνη και την αστυνομία, υπήρξε πολύτιμο στήριγμα του Ερντογάν στον νικηφόρο «πόλεμο» εναντίον του κεμαλικού, στρατιωτικού κατεστημένου, για να μετατραπεί, από ένα σημείο και πέρα, στον πιο επικίνδυνο αντίπαλό του.
Ηταν μόνο η αρχή
Η σύγκρουση Ερντογάν – Γκιουλέν εισήλθε στην πιο άγρια φάση της με τις σαρωτικές αλλαγές που επέβαλε η κυβέρνηση του ΑΚΡ στην τουρκική δικαιοσύνη και την αστυνομία την επαύριο του σκανδάλου των δωροδοκιών. Η δημοσιοποίηση των ηχητικών ντοκουμέντων που «καίνε» τον Ερντογάν ήταν, πιθανότατα, η απάντηση στις αποκαλύψεις φιλοκυβερνητικών εφημερίδων για παράνομες τηλεφωνικές παρακολουθήσεις 7.000 ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του πρωθυπουργού, από το «παρακράτος» των αντιπάλων του. Ολα δείχνουν ότι θα υπάρξει και συνέχεια.
H προσωπική εμπλοκή του Ερντογάν στην υπόθεση των δωροδοκιών με τις πολύκροτες κασέτες θα μπορούσε να αλλάξει την τροχιά των πολιτικών εξελίξεων. Οι επόμενες ημέρες διαγράφονται εξαιρετικά κρίσιμες.