Εχει περάσει περίπου ένας αιώνας από τότε που η κυβέρνηση συνεδρίασε για τελευταία φορά στη βόρεια Σκωτία. Ξαφνικά, την περασμένη Δευτέρα, το Αμπερντίν φιλοξένησε… δύο κυβερνήσεις: ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον και ο τοπικός πρωθυπουργός της Σκωτίας, Αλεξ Σάλμοντ, περιόδευαν ταυτόχρονα στο πετρελαϊκό κέντρο της περιοχής, ενόψει του κρίσιμου δημοψηφίσματος του Σεπτεμβρίου, που θα κρίνει αν η Σκωτία παραμείνει στο Ηνωμένο Βασίλειο ή γίνει ανεξάρτητο κράτος.
Το τελευταίο διάστημα, η αντιπαράθεση των δύο στρατοπέδων επικεντρώθηκε στο μέλλον των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η δημοσίευση της έκθεσης του σερ Ιαν Γουντ προσγείωσε την αντιπαράθεση στο έδαφος των πραγματικών δεδομένων. Η παραγωγή έχει πέσει κατά 38% από το 2010. Καθώς όμως οι τιμές παραμένουν υψηλές, υπάρχει ακόμη μεγάλος πλούτος στον βυθό της θάλασσας, έστω κι αν το κόστος εξόρυξης είναι κάποτε υψηλό. Ακόμη κι έτσι, μπορεί κανείς να υπολογίζει ότι μέσα στα επόμενα 20 χρόνια τα έσοδα από τους υδρογονάνθρακες θα φτάσουν τα 200 δισ. λίρες – ποσό που ισοδυναμεί με πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο.
Οι δύο πλευρές
Καμία από τις δύο πλευρές δεν κέρδισε τη μάχη των εντυπώσεων την περασμένη Δευτέρα. Η κυβέρνηση του Λονδίνου προσπάθησε να πείσει ότι είναι σε θέση να υπερασπιστεί αποτελεσματικότερα την πετρελαϊκή παραγωγή σε μια εξαιρετικά ασταθή παγκόσμια αγορά. Από την πλευρά της, η κυβέρνηση του Εδιμβούργου, που πάντα θεωρούσε το πετρέλαιο πολιορκητικό κριό στη μάχη για την ανεξαρτησία, επανέφερε το όραμα για τη δημιουργία ενός σκωτσέζικου αποθεματικού ταμείου, που θα τροφοδοτείται από τα πετρελαϊκά έσοδα, κατά το πρότυπο της Νορβηγίας. Η αλήθεια είναι ότι ο παράγοντας πετρέλαιο βοηθά τους θιασώτες της ανεξαρτησίας να αμβλύνουν τις ανησυχίες των πολιτών, αλλά δεν αγγίζει τις συναισθηματικές χορδές τους.
Πέραν των φευγαλέων εντυπώσεων, η σημασία της αναμέτρησης Κάμερον – Σάλμοντ, την περασμένη Δευτέρα, βρίσκεται στο γεγονός ότι για πρώτη φορά η βρετανική πολιτική ελίτ, ενδεχομένως δε και ολόκληρο το βρετανικό έθνος, ενεπλάκησαν ενεργά στην αντιπαράθεση για το μέλλον της Σκωτίας. Μέχρι πρόσφατα, το Λονδίνο απέφευγε να αντιμετωπίσει στα σοβαρά την πρόκληση. Η απόρριψη του ενδεχομένου να διατηρήσει η Σκωτία το βρετανικό νόμισμα από τον υπουργό Οικονομικών Τζορτζ Οσμπορν, η τοποθέτηση του Μπαρόζο ότι η συμμετοχή μιας ανεξάρτητης Σκωτίας στην Ε.Ε. δεν θα είναι αυτονόητη και η προειδοποίηση του πρώην πρωθυπουργού Γκόρντον Μπράουν για τους κινδύνους που θα διατρέξει το σκωτσέζικο συνταξιοδοτικό σύστημα, έριξαν λάδι στη φωτιά της αντιπαράθεσης. Ο Αλεξ Σάλμοντ απέρριψε τις τρεις αυτές παρεμβάσεις ως προσπάθειες εκφοβισμού των Σκωτσέζων.
Είναι πολύ νωρίς να εικάσει κανείς το αποτέλεσμα αυτής της αλλαγής. Ορισμένοι Σκωτσέζοι νιώθουν προσβεβλημένοι από την απότομη εισβολή μη Σκωτσέζων πολιτικών στις υποθέσεις τους. Αλλοι καλωσορίζουν τη διεύρυνση της αντιπαράθεσης, ιδίως όταν φέρνει στο προσκήνιο νέες φωνές, που θα μπορούσαν να στηρίξουν την υπόθεση της ανεξαρτησίας. Οι δημοσκοπήσεις δεν προσφέρονται για κατηγορηματικές προβλέψεις και ο δρόμος μέχρι το δημοψήφισμα του Σεπτεμβρίου είναι μακρύς.