Οταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν κατέλαβε την Κριμαία, δεν αντιλήφθηκε ότι στην πραγματικότητα την έχανε. Ο Ρώσος πρόεδρος, αφού λοιδόρησε το κίνημα διαμαρτυρίας, χαρακτηρίζοντάς το φασιστικό, παρηκμασμένο και ομοφυλόφιλο, δήλωσε ότι η μεταβατική κυβέρνηση του Κιέβου σχεδίαζε την καταπίεση των ρωσόφωνων κατοίκων στην Κριμαία και αλλού στην Ουκρανία.
Η ρωσική κατάληψη της Κριμαίας σφράγισε την οριστική ρήξη μεταξύ των κατοίκων της Δυτικής Ουκρανίας από τις ρωσικές τους ρίζες και εξόργισε τους Ουκρανούς και Ρώσους φιλελεύθερους. Η απόσχιση της Κριμαίας από την Ουκρανία σημαίνει την απόσχιση της Ουκρανίας από τη Ρωσία, τουλάχιστον για το άμεσο μέλλον. Αυτό το στοιχείο πρέπει να λάβουν υπόψη τους οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. καθώς σχεδιάζουν τις επόμενες κινήσεις τους.
Η Δύση δεν είναι, πάντως, απαλλαγμένη κάθε ευθύνης. Η προσπάθεια επέκτασης του ΝΑΤΟ μέχρι το κατώφλι της Μόσχας υπήρξε εσφαλμένη. Η πολιτική της Δύσης εφεξής δεν πρέπει να βασίζεται σε στρατιωτικές κινήσεις εντυπωσιασμού, που δεν ξεγελούν πλέον κανέναν. Την ίδια στιγμή, φρούδες πρέπει να θεωρούνται και οι ελπίδες πως οι κυρώσεις κατά της ρωσικής ηγεσίας και του ρωσικού λαού θα αναστρέψουν την κατάσταση.
Θνησιγενής στόχος
Η επάνοδος της Κριμαίας στην ουκρανική –ή ακόμη στη δυτική– σφαίρα επιρροής αποτελεί θνησιγενή στρατηγικό στόχο. Παρότι η απομάκρυνση των ρωσικών στρατευμάτων από τη συνοριακή ζώνη θα ήταν ευκτέα επιχειρησιακή εξέλιξη, ο στόχος αυτός δεν πρέπει να αποτελέσει αυτοσκοπό, με αντάλλαγμα τη νόθευση της ουκρανικής εθνικής κυριαρχίας. Η Ουκρανία είναι συγκεντρωτικό κράτος, που –σε έναν ιδανικό κόσμο– θα έπρεπε να εξετάσει το ενδεχόμενο αποκέντρωσης εξουσιών στις περιφέρειές του και ιδιαίτερα εκείνες της Ανατολής. Η ρωσική πρόταση για ομοσπονδιακή μεταρρύθμιση ενέχει, όμως, και σημαντικά προβλήματα.
Πρώτον, οι ρωσικές ομοσπονδιακές προτάσεις δεν λαμβάνουν υπόψη τους τη βούληση του ουκρανικού λαού. Δεύτερον, η ομοσπονδιοποίηση μπορεί να καταστεί Δούρειος Ιππος, με στόχο τον ρωσικό έλεγχο των ανατολικών περιοχών της χώρας, καθώς και μέσον άσκησης πίεσης στο Κίεβο.
Παρ’ όλα αυτά, η αποκέντρωση πρέπει να πραγματοποιηθεί με δικλίδες ασφαλείας και σταδιακά. Η αρχή της ουδετερότητας της Ουκρανίας, που θα αποκλείει την είσοδό της στο ΝΑΤΟ ή σε κάθε αμυντικό σύμφωνο με τη Ρωσία, πρέπει να γίνει σεβαστή.
Αδιαμφισβήτητη παραμένει η επιρροή που ασκεί η Ακροδεξιά στη νέα κυβέρνηση του Κιέβου. Αυτό πρέπει να αλλάξει.
Ουδείς επιθυμεί τη νομιμοποίηση των ανόητων πρωτοβουλιών της Μόσχας. Η ανυπαρξία συνεννόησης είναι, όμως, ακόμη πιο επικίνδυνη από την επίτευξη μιας ατελούς συμφωνίας.
Σε ό,τι αφορά την επιρροή που ασκούσε η Ρωσία στην Ουκρανία, ο λόγος της Μόσχας θα χρειαστεί ακόμη πολλά χρόνια για να γίνει εκ νέου σεβαστός στο Κίεβο. Τα πράγματα θα μπορούσαν ασφαλώς να είναι διαφορετικά, εάν ο πρόεδρος Πούτιν δεν υπέκυπτε στους κακούς του δαίμονες.