Μετά την Κριμαία, έρχεται η σειρά της Ανατολικής Ουκρανίας; Η απειλή ενός «δεύτερου γύρου» αποσχιστικών επεισοδίων πλανιέται από χθες στη χώρα, μετά την κατάληψη κρατικών κτιρίων από φιλορώσους ακτιβιστές που ζητούν δημοψηφίσματα κατά το πρότυπο της Κριμαίας στις πυκνοκατοικημένες βιομηχανικές περιοχές της Ουκρανίας.
Οργισμένο πλήθος αντιπάλων της κεντρικής κυβέρνησης του Κιέβου κατέλαβε τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα δημόσια κτίρια στο Χάρκοβο, δεύτερη σε πληθυσμό πόλη της Ουκρανίας, το Ντονέτσκ, καρδιά της ουκρανικής βιομηχανίας, και το Λουγκάνσκ, κοντά στα ρωσικά σύνορα. Οι αστυνομικές δυνάμεις που παραμένουν πιστές στο Κίεβο κατάφεραν να εκδιώξουν τους διαδηλωτές από το κυβερνείο του Χάρκοβο, αλλά απέφυγαν να επέμβουν στο Λουγκάνσκ, όπου οι ακτιβιστές είναι οπλισμένοι, έχοντας καταλάβει και το αρχηγείο των τοπικών δυνάμεων ασφαλείας.
Στο Ντονέτσκ, τόπο καταγωγής του ανατραπέντος προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς, οι διαδηλωτές κατέλαβαν το κυβερνείο, όπου ανακήρυξαν αυτόνομη «Λαϊκή Δημοκρατία» και ανήγγειλαν ότι θα πραγματοποιήσουν δημοψήφισμα μέχρι τις 11 Μαΐου με το ερώτημα της προσχώρησης στη Ρωσική Ομοσπονδία. Αίσθηση προκάλεσε η έκκληση του αυτοαποκαλούμενου «Λαϊκού Συμβουλίου του Ντονέτσκ» στον Βλαντιμίρ Πούτιν να στείλει «ειρηνευτική δύναμη» στην περιοχή, για να εγγυηθεί την ασφάλεια των ρωσόφωνων στην πορεία για το δημοψήφισμα.
Ο προσωρινός πρωθυπουργός της Ουκρανίας, Αρσένι Γιατσένιουκ, κατήγγειλε ρωσικό σχέδιο «για την αποσταθεροποίηση της περιοχής και την κατάληψη ουκρανικών εδαφών από ξένες στρατιωτικές δυνάμεις». Πρόσθεσε δε ότι η κυβέρνησή του δεν θα επιτρέψει να υλοποιηθεί αυτό το σενάριο, στόχος του οποίου είναι «ο διαμελισμός και η καταστροφή της Ουκρανίας, η υποδούλωσή της στις εντολές της Ρωσίας». Από χθες το μεσημέρι βρίσκονται στις πόλεις της Ανατολικής Ουκρανίας οι επικεφαλής των υπηρεσιών ασφαλείας για να χειριστούν επιτόπου την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί. Το Ντονέτσκ επισκέφθηκε χθες και η πρώην πρωθυπουργός Γιούλια Τιμοσένκο, η οποία διεκδικεί την προεδρία στις εκλογές που προβλέπεται να διεξαχθούν στις 25 Μαΐου.
Στο Βερολίνο, ο εκπρόσωπος Τύπου της Αγκελα Μέρκελ εξέφρασε την «έντονη ανησυχία» της γερμανικής κυβέρνησης για τις πρόσφατες εξελίξεις. «Απευθύνουμε επείγουσα έκκληση σε όλους όσοι βρίσκονται σε υπεύθυνες θέσεις να συμβάλουν στη σταθεροποίηση της περιοχής και να αποφύγουν την κλιμάκωση», πρόσθεσε ο Στέφεν Ζάιμπερτ.
Στην κλιμάκωση της έντασης συνέβαλε και ο θάνατος Ουκρανού αξιωματικού, ο οποίος πυροβολήθηκε από Ρώσο στρατιώτη στο δωμάτιό του, σε στρατιωτικό ξενώνα, στη Χερσόνησο της Κριμαίας. Ο 33χρονος ταγματάρχης Στανισλάβ Καρτσέφσκι ήρθε σε αντιπαράθεση με Ρώσους στρατιώτες, η οποία είχε μοιραία κατάληξη, κάτω από αδιευκρίνιστες, για την ώρα, συνθήκες.
Η Μόσχα πιέζει για τη μετατροπή της Ουκρανίας σε ομόσπονδο κράτος με μεγάλο βαθμό αυτονομίας των διαφόρων περιοχών της, εξασφάλιση των δικαιωμάτων των ρωσόφωνων και εγγυήσεις για μη ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ. Η προσωρινή κυβέρνηση στο Κίεβο δέχεται να προχωρήσει σε μια ορισμένη αποκέντρωση, δίνοντας τη δυνατότητα στις περιοχές να κρατούν για τον εαυτό τους μέρος των φορολογικών τους εσόδων, αλλά απορρίπτει το ρωσικό σχέδιο περί ομοσπονδίας, θεωρώντας ότι πρόκειται για προοίμιο διχοτόμησης της χώρας.
Οι εξελίξεις στην Ουκρανία αποτέλεσαν αντικείμενο έκτακτης συνόδου του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. Μιλώντας στους δημοσιογράφους μετά το πέρας των διαβουλεύσεων, ο εκπρόσωπος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντάνιελ Μπάερ, δήλωσε ότι δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι στρατιώτες βρίσκονται κοντά στα ανατολικά σύνορα της Ουκρανίας και κάλεσε το Κρεμλίνο να λάβει επειγόντως μέτρα για την αποκλιμάκωση της έντασης.