ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ-ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Επικοινωνιακή στρατηγική υψηλού ρίσκου έχει επιλέξει το Ευρωκοινοβούλιο ενόψει των ευρωεκλογών που θα διεξαχθούν στις 22-25 Μαΐου στις 28 χώρες της Ε.Ε. Τονίζοντας ότι η Ευρωβουλή θα «εκλέξει» (αυτή είναι η λέξη που χρησιμοποιείται μετ’ επιτάσεως) τον διάδοχο του Μανουέλ Μπαρόζο στο τιμόνι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι αξιωματούχοι του Ευρωκοινοβουλίου καλλιεργούν ελπίδες εκδημοκρατισμού, οι οποίες είναι πιθανό τόσο να εκπληρωθούν όσο και να συντριβούν.
Είναι η πρώτη φορά που οι πολιτικές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου παρουσιάζουν εκ των προτέρων υποψηφίους για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οργάνου του οποίου ο επικεφαλής πάντα διορίζεται κατόπιν διαπραγματεύσεων μεταξύ των κυρίαρχων ευρωπαϊκών δυνάμεων. Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων πρέπει, στο εξής, να «λαμβάνουν υπόψη το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών» στην επιλογή του προέδρου της Κομισιόν.
Μια ένδειξη για το πώς ακριβώς θα «λάβουν υπόψη» οι ηγέτες το εκλογικό αποτέλεσμα έδωσε τον Οκτώβριο η Γερμανίδα καγκελάριος Μέρκελ. «Δεν βλέπω κανέναν αυτόματο συσχετισμό ανάμεσα στους υποψηφίους και στην πλήρωση των κορυφαίων θέσεων», είχε δηλώσει η Αγκελα Μέρκελ επισκεπτόμενη τις Βρυξέλλες. Οι ηγεσίες των ευρωπαϊκών κρατών έχουν και ισχυρότατους πολιτικούς λόγους αλλά και τη θεσμική δυνατότητα να μην προτείνουν τον υποψήφιο του πρώτου κόμματος για την προεδρία της Επιτροπής.
Πολιτικά, η παραχώρηση στο εκλογικό σώμα ενός σημαντικού προνομίου δεν είναι επιθυμητή από καμία ευρωπαϊκή κυβέρνηση, σίγουρα όχι από εκείνες που έχουν πραγματικά λόγο στην επιλογή του προέδρου της Επιτροπής. Τεχνικά, η παράκαμψη του εκλογικού αποτελέσματος θα βασιστεί στο ότι, σύμφωνα με τις Συνθήκες, η πρόταση για τον πρόεδρο της Επιτροπής παραμένει υπόθεση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων.
Αυτοί μπορούν να προβάλουν το επιχείρημα ότι κανένας εκ των υποψηφίων, ούτε ο Γκι Φερχόφσταντ των Φιλελευθέρων ούτε οι Σκα Κέλερ και Ζοζέ Μποβέ των Πρασίνων ούτε ο Αλέξης Τσίπρας του κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, αλλά ούτε και οι επικρατέστεροι, ΖανΚλοντ Γιουνκέρ του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και Μάρτιν Σουλτς των Σοσιαλιστών, πρόκειται να συγκεντρώσουν την απαιτούμενη απόλυτη πλειοψηφία 376 εδρών. Αυτό δεν συνέβαινε ούτε τις εποχές που το Λαϊκό Κόμμα και το Σοσιαλιστικό Κόμμα ήταν κραταιά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, πολύ περισσότερο δεν αναμένεται να συμβεί φέτος. Σύμφωνα με την επεξεργασία στοιχείων από δημοσκοπήσεις ανά χώρα, που έκανε το Ευρωκοινοβούλιο, τα ποσοστά των δύο μεγαλύτερων πολιτικών σχηματισμών υποχωρούν, από το 60% που έχουν αθροιστικά στην παρούσα Ευρωβουλή, στο 54% – 56%.
Ανεξαρτήτως αυτού, το Ευρωκοινοβούλιο επιμένει ότι το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών πρέπει να καθορίσει την επιλογή. Πριν όμως καν προλάβουν οι ευρωομάδες να σχηματιστούν ξανά, ενσωματώνοντας τους νέους ευρωβουλευτές και μετρώντας τις νέες ισορροπίες, οι ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων θα έχουν ήδη προχωρήσει στο μεγάλο παζάρι της επιλογής υποψηφίου.
Στο υποθετικό σενάριο στο οποίο το ελαφρύ δημοσκοπικό προβάδισμα του Λαϊκού Κόμματος (214 έδρες, αντί 208 των Σοσιαλιστών) επιβεβαιωθεί στις κάλπες, το συμβούλιο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων μπορεί και πάλι να ανακοινώσει ότι δεν επετεύχθη συναίνεση στο πρόσωπο του Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ και να προτείνει δικό του υποψήφιο. Η κυβέρνηση Κάμερον στη Βρετανία ήδη διαμηνύει ότι δεν πρόκειται να συμφωνήσει στο πρόσωπο ούτε του Γιουνκέρ ούτε του Σουλτς ούτε του Φερχόφσταντ, τους οποίους θεωρεί υπερβολικά φεντεραλιστές, με τα μέτρα του οξυνόμενου βρετανικού ευρωσκεπτικισμού.
Ισως ακόμη σημαντικότερη από πολιτική σκοπιά είναι η προβληματική σχέση που έχει αναπτύξει η Γερμανίδα καγκελάριος Μέρκελ με τον πρώην πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου και πρώην πρόεδρο του Εurogroup Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ. Μένει να αποδειχθεί αν θα μπορούσε ποτέ να δώσει η Γερμανίδα καγκελάριος τη συγκατάθεσή της προκειμένου να τοποθετηθεί στην ηγεσία της Κομισιόν άτομο που δεν είναι της απολύτου εμπιστοσύνης της.
Υπ’ αυτό το πρίσμα, η παραίτηση προ ημερών του κεντροδεξιού Γίρκι Κατάινεν από την πρωθυπουργία της Φινλανδίας, προκειμένου να είναι διαθέσιμος «για κορυφαίο ευρωπαϊκό αξίωμα», μάκρυνε τον άτυπο κατάλογο των μη εκλεγμένων υποψηφίων, στον οποίον ήδη «παίζουν» τα ονόματα της Κριστίν Λαγκάρντ και του Ενρίκο Λέτα. Οταν το συμβούλιο κάνει την επιλογή του, το Ευρωκοινοβούλιο θα κληθεί να την επικυρώσει, εξηγώντας ευγενικά στους Ευρωπαίους ψηφοφόρους ότι η ψήφος τους «ελήφθη υπόψη».