ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ. Ο Πάπας Φραγκίσκος έκλεισε χθες την τριήμερη περιοδεία του στους Αγίους Τόπους τελώντας τη θεία λειτουργία σε έναν από τους τόπους λατρείας που έχει μετατραπεί σε μήλον της Εριδος μεταξύ των θρησκειών. Προκειμένου να υπογραμμίσει το μήνυμα της συμφιλίωσης μεταξύ των θρησκειών, ο Φραγκίσκος συνοδευόταν σε όλη τη διάρκεια της επίσκεψής του από έναν ραββίνο και έναν καθηγητή Ισλαμικών Σπουδών, με τους οποίους είχε στενές σχέσεις από την εποχή που ο 77χρονος Ποντίφικας ήταν Αρχιεπίσκοπος του Μπουένος Αϊρες.
Ο Φραγκίσκος απηύθυνε ζωηρή έκκληση για τον τερματισμό της μισαλλοδοξίας και τόνισε ότι οι πιστοί πρέπει να έχουν ελεύθερη πρόσβαση στους τόπους που θεωρούν ιερούς στα Ιεροσόλυμα.
Παρά τις ανακοινώσεις σύμφωνα με τις οποίες το ταξίδι επρόκειτο να λάβει «καθαρά θρησκευτικό χαρακτήρα», ο Φραγκίσκος ενεπλάκη στο κεντρικό πολιτικό ζήτημα της περιοχής, προσκαλώντας τον Παλαιστίνιο και τον Ισραηλινό πρόεδρο στο Βατικανό για να προσευχηθούν για την ειρήνη και χαρακτήρισε τη συνεχιζόμενη διαμάχη «όλο και πιο απαράδεκτη». Οι δύο ηγέτες απεδέχθησαν την πρόσκληση, χωρίς να είναι σαφές πότε θα λάβει χώρα η επίσκεψη.
Η τελευταία πράξη της περιοδείας του Φραγκίσκου στους Αγίους Τόπους ήταν η τέλεση θείας λειτουργίας στο άνω δώμα του Ορους Σιών, εκεί όπου θεωρείται ότι έγινε ο Μυστικός Δείπνος. Στον χώρο αυτόν οι χριστιανοί έχουν ελεύθερη πρόσβαση αλλά πολύ περιορισμένες δυνατότητες να τελέσουν λατρευτικές τελετές. Ο τόπος είναι ιερός και για τους Εβραίους, που θεωρούν ότι εκεί βρίσκεται ο τάφος του βασιλιά Δαβίδ. Το ζήτημα έχει εξοργίσει ιδιαίτερα τους ορθόδοξους Εβραίους, οι οποίοι έχουν πραγματοποιήσει σειρά διαδηλώσεων και αντιχριστιανικών κινητοποιήσεων.
Στο κήρυγμά του, ο Φραγκίσκος ζήτησε «ελεύθερη πρόσβαση στους ιερούς τόπους» στην Ιερουσαλήμ και παρακάλεσε τους παρισταμένους «να απορρίψουν κατηγορηματικά» τη μισαλλοδοξία στους τόπους λατρείας. Επρόκειτο για έμμεση αναφορά στο κύμα επιθέσεων εξτρεμιστών εναντίον τζαμιών και εκκλησιών.
Νωρίς το πρωί, καθώς ο Φραγκίσκος περιόδευε στους τόπους λατρείας στην Παλαιά Πόλη της Ιερουσαλήμ, εξέφρασε την επιθυμία οι τρεις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες «να συνεργαστούν για τη δικαιοσύνη και την ειρήνη». Ο Φραγκίσκος έβγαλε τα παπούτσια του και εισήλθε στο Ορος του Ναού, το οποίο έχει χρυσό θόλο, καθώς και στο μικρότερο τέμενος Αλ Ακσά, το οποίο έχει ασημένιο θόλο. Το Αλ Ακσά είναι ο τρίτος ιερότερος τόπος των μουσουλμάνων, ενώ θεωρείται ιερός και για τους Εβραίους.
Ο Φραγκίσκος επισκέφθηκε και τον ιερότερο τόπο προσευχής των Εβραίων, το Τείχος των Δακρύων. Καθώς ο Πάπας αγκάλιασε μπροστά στο τείχος τον ραββίνο Αβραάμ Σκόρκα και τον καθηγητή Ισλαμικών Σπουδών Ομάρ Αμπντούντ, νεαροί υπερορθόδοξοι Εβραίοι που παρακολουθούσαν από απόσταση φώναξαν: «Αίσχος! Τραγωδία!».
Η επίσκεψη του Φραγκίσκου σε ένα άλλο τείχος, αυτό που έχει ανεγείρει το Ισραήλ στη Δυτική Οχθη, την Κυριακή, αποτυπώθηκε στις πρωτοσέλιδες φωτογραφίες πολλών μεγάλων εφημερίδων. Κατόπιν τούτου, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου φέρεται να ζήτησε από τον Πάπα να επισκεφθεί το μνημείο θυμάτων της τρομοκρατίας.
Ο Νετανιάχου δήλωσε ότι το τείχος χτίστηκε προκειμένου να προστατέψει το Ισραήλ από την τρομοκρατία, ενώ οι Παλαιστίνιοι θεωρούν το τείχος με την τεθλασμένη διαδρομή ως μέσον αρπαγής παλαιστινιακής γης.
Ο Νετανιάχου είπε στον Πάπα ότι ο Ιησούς μιλούσε εβραϊκά, στοιχείο με το οποίο ο Πάπας διαφώνησε λέγοντας ότι ο Ιησούς μιλούσε αραμαϊκά και είχε γνώσεις εβραϊκών. Εν συνεχεία ο Πάπας επισκέφθηκε το μνημείο θυμάτων τρομοκρατίας, όπου έγειρε το κεφάλι και άγγιξε το μάρμαρο, όπως είχε κάνει και την προηγούμενη ημέρα.
Ο Ποντίφικας επισκέφθηκε επίσης το μνημείο Γεντ Βασέμ, όπου συναντήθηκε με επιζώντες του Ολοκαυτώματος. «Ποτέ ξανά, Κύριε, ποτέ ξανά», είπε ο Ποντίφικας. «Ντρεπόμαστε, Κύριε, για όσα είναι σε θέση να κάνει ο άνθρωπος, που δημιουργήθηκε κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν Σου».