Η ιρανική ηγεσία είχε ένα μήνυμα για την Ουάσιγκτον την Τετάρτη: αν ο πρόεδρος Ομπάμα επιθυμεί πραγματικά κάποιου είδους συνεργασία για τη σταθεροποίηση του Ιράκ, θα πρέπει προηγουμένως να επιταχύνει την επίτευξη οριστικής συμφωνίας αναφορικά με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Η δήλωση του Μοχάμεντ Ναχαβαντιάν, διευθυντή του γραφείου του Ιρανού προέδρου Χασάν Ρουχανί, σε δημοσιογράφους, στο περιθώριο διεθνούς διάσκεψης στο Οσλο, ουδόλως εξέπληξε τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους διαπραγματευτές. Υπάρχει διάχυτος σκεπτικισμός κατά πόσον οι πρόεδροι Ομπάμα και Ρουχανί θα μπορέσουν να καταλήξουν σε συμφωνία -και να την «περάσουν» στις δύο πρωτεύουσες- πριν από την καταληκτική ημερομηνία της 20ής Ιουλίου. Επί εβδομάδες, οι δύο πλευρές διεξάγουν εντατικές διαπραγματεύσεις γύρω από την επιτρεπτή έκταση εμπλουτισμού ουρανίου από τους Ιρανούς και την άρση των οικονομικών κυρώσεων σε βάρος τους από τη Δύση.
«Οι Ιρανοί αναζητούν εναγωνίως ρόλο», εκτιμά ένας εκ των Ευρωπαίων διαπραγματευτών. «Θεωρούν ότι επειδή οι Αμερικανοί φοβούνται μη τυχόν και εγκλωβιστούν εκ νέου στο Ιράκ, η συγκυρία τούς ευνοεί».
Οταν όμως ο κ. Ναχαβαντιάν δήλωσε ότι μια συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα θα αποτελούσε «μια κρίσιμη δοκιμασία για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης», η οποία «θα δημιουργούσε νέες δυνατότητες και σε άλλα ζητήματα», η απάντηση δεν άργησε να έρθει. «Οποιαδήποτε συζήτηση για το Ιράκ θα είναι εντελώς ανεξάρτητη από τις διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα», δήλωσε η Μαρί Χαρφ, εκπρόσωπος Τύπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Κάποια στοιχεία ενδεχόμενου συμβιβασμού άρχισαν να διαγράφονται τις τελευταίες ημέρες. Οι Ιρανοί κατέθεσαν μια πρόταση για το επίμαχο πρόβλημα του αντιδραστήρα βαρέος ύδατος στο Αράκ, με την οποία μειώνεται δραστικά η ποσότητα του παραγόμενου πλουτωνίου. Παράλληλα, φαίνεται να βρισκόμαστε κοντά στην επίλυση του προβλήματος σχετικά με το Φορντό, το πιο προστατευμένο, απέναντι σε πιθανό βομβαρδισμό, κέντρο του πυρηνικού προγράμματος, κοντά στην ιερή πόλη Κομ. Η σχετική φόρμουλα προβλέπει τη μετατροπή των εγκαταστάσεων εμπλουτισμού ουρανίου σε ερευνητικό κέντρο.
Τούτων δοθέντων, εξακολουθεί να εκκρεμεί η απάντηση στο ερώτημα αναφορικά με τον μέγιστο αριθμό συσκευών φυγοκέντρισης που θα επιτραπούν στο Ιράν. Το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών παραμένει προς το παρόν αξεπέραστο, καθώς οι Αμερικανοί επιθυμούν να μειωθούν οι εν λόγω συσκευές σε ποσοστό 75%, κάτι που οι Ιρανοί απορρίπτουν κατηγορηματικά.
Ακόμη κι αν όλα τα εκκρεμή προβλήματα λυθούν μέσα στον ερχόμενο μήνα, ο κ. Ομπάμα θα δυσκολευτεί να «πουλήσει» οποιαδήποτε συμφωνία σε ένα καχύποπτο Κογκρέσο, στο Ισραήλ και στους ανησυχούντες Αραβες συμμάχους των ΗΠΑ. «Οι εξελίξεις στο Ιράκ θα δυσκολέψουν τους Σαουδάραβες, τους Ισραηλινούς και άλλους να αποδεχθούν μια συμφωνία», δηλώνει ο Ρέι Τακέι, ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής στο Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων. «Πιστεύουν ότι το Ιράν κερδίζει διαρκώς έδαφος. Είτε αυτό αληθεύει είτε όχι, σημασία έχει ότι το πιστεύουν».